Nurettin Özdemir

(d. 1927 / ö. 26 Ağustos 2016)
Şair, Avukat, Milletvekili
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Nurettin Özdemir, 1927 yılında Fikri Bey ile Kezban Rukiye Hanım'ın oğlu olarak Gümüşhane/Kelkit'te dünyaya geldi. İlkokulu Kelkit'te, ortaokulu Gümüşhane'de okuduktan sonra Trabzon Lisesi'nde başladığı lise öğrenimini İstanbul Haydarpaşa Lisesi'nde tamamladı. Babası Fikri Özdemir 1954'te dönemin siyasi parti çekişmeleri nedeniyle öldürüldü. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. 10 Nisan 1950'de vefat eden Mareşal Fevzi Çakmak'ın cenazesi için millî yas ilan etmeyen iktidara karşı düzenlenen öğrenci hareketine katıldı ve tutuklandı. Bir süre avukat olarak çalıştıktan sonra Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) Gümüşhane milletvekili seçilerek (1961, 1969) Meclis'e girdi; milletvekilliği yaptığı dönemlerde Millet Meclisi'nin idareci üyeleri arasında yer aldı. 1973'te CHP'den ayrılarak Güven Partisi'ne geçti. 1980’de Kültür Bakanlığı Müşavirliğine atandı. 1988 yılında Türkiye Kızılay Derneği Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine, üç yıl sonra da aynı kurumun genel başkan vekilliğine seçildi. Makedonya’da her yıl düzenlenen uluslararası Struga Şiir Akşamları'na, 1981 yılında Türkiye’yi temsilen katıldı.

Az düzeyde Fransızca bilen şair, evli ve beş çocuk babasıdır. Nurettin Özdemir, 26 Ağustos 2016 tarihinde vefat etmiştir. Naaşı Gümüşhane'nin Kelkit ilçesindeki aile mezarlığına defnedilmiştir.

Nurettin Özdemir, 1945'ten başlayarak Trabzon'da yayımlanan Halk ve Yeni Yol gazetelerinde, Halkevi dergisi İnan'da ve lise dergisi Boztepe'de çıkan şiirleriyle edebiyat dünyasına girer Şadırvan, Varlık, Aile, Beş Sanat, Çağrı ve özellikle Hisar dergilerinde yayımladığı şiirleriyle tanınır. Şiirlerini daha çok Hisar dergisinde neşrettiği için Hisar şairlerinden biri olarak kabul edilir.

Özdemir'in ilk şiir kitabı Hayat, 1949'da yayımlanır. Bu kitabını Yağmur Sonrası (1955), Yitik Sevgi (1959) ve Vakit Geçti Yorgunum (1981) adlı kitapları takip eder. Nurettin Özdemir, 1997 yılında daha önce çıkardığı kitaplarında yer alan ve daha sonra yazdığı bir kısım şiirleri Zaman ve Aşk adıyla bir araya toplayarak neşreder. Bu bakımdan Zaman ve Aşk, Özdemir'in şiir dünyasını bütün hâlinde yansıtan bir kitap olarak dikkat çeker. "Vatan", "Sevgi Şiirleri", "Bir Aşkın Şiirleri", "Yitik Sevgi", "İstanbul Bildiğin Gibi", "Bende Yaşayanlar" ve "İçlenme" adlı bölümlerden oluşan kitaptaki şiirlerinde Özdemir; aşk, sevgi, vatan, ölüm, İstanbul, ölüm gibi temalara yoğunlaşır.

Özdemir, eski şiirin biçim anlayışı içinde lirik şiirler yazmış, zaman zaman âşık tarzından da yararlanmıştır. Mehmet Kaplan (2006)'ın, saf şiirin peşinde bir şair olarak değerlendirdiği Özdemir'in, şiirlerinde daha çok Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Rilke'nin etkisinde kaldığı görülür (Engin 1999: 757). Duru bir Türkçe ile ustaca şiirler söylemiştir. "Batı şiirinin kaynaklarını, estetik güzelliklerini ince detaylarına kadar araştırmış, beğendiklerinden Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Batı şiirinden ve sanatından sağladığı imkânları günü gününe izlemiş, incelemiş ve sonuçlar çıkarmıştır. Ölümsüz sanatçı Rilke’nin bütün eserlerini bir öğrenci gibi okumuş ve benimsemiştir. Kısacası Nurettin Özdemir, klâsik Türk şiiriyle ve çağdaşlaşmayı benimseyen yeni araştırmalarla bütünleşmesini bilmiştir.” (Halıcı 1997: 204)

Nurettin Özdemir’in bir kısım şiirleri bestelenerek, TRT repertuvarına girmiştir. Bu şiirlerden "Bir gün bana geleceksin yıllardan sonra/İnce bir yağmurla ıslanmış, yorgun,/Zamanlar içinde güzel ve olgun/Ve o şarkı hâlâ dudaklarında./Bir gün bana geleceksin yıllardan sonra." mısralarıyla başlayan güftesini, Şekip Ayhan Özışık acemkürdi makamında bestelemiştir. Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde yeni ses ve renklerle, çağdaş bir şiir vücuda getirme gayreti içinde olan Özdemir, şiirlerinin yanı sıra çeşitli gazete ve dergilerde sanat, siyaset, ekonomi ve ahlak konularında makaleler kaleme almıştır.

Kaynakça

Çınarlı, Mehmet (Kasım 1998)."Nurettin Özdemir ve Yeni Şiir Kitabı". Türk Dili. C. 1998/II. S. 563. 416-419.

Erdem, Kerim Aydın (1960). "Nurettin Özdemir'in Şiir Kitabı: Yitik Sevgi". Türk Yurdu. C. 1. S. 10 (280). 60.

Engin, Sabahattin (Eylül 1999). "Şiir, Etki ve Nurettin Özdemir'in Şiirleri". Türk Dili. C. 1999/II. S. 573. 755-761.

Halıcı, Feyzi (Eylül 1997). "Nurettin Özdemir'in Sözlüğünde Şiir İnsanoğlunun Özgürlüğüdür". Türk Dili. C. 1997/II S. 549. 202-207.

Hirik, Ali Coşkun (2008). Hisar'da Bir Burç: Nurettin Özdemir:Yarım Asırlık Bir Şiir Yolculuğu. Ankara: Gündüz Kitabevi Yay.

Kaplan, Mehmet (2006). Şiir Tahlilleri II: Cumhuriyet Devri Türk Şiiri (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yay.

Satoğlu, Abdullah (Ağustos 2011). "Zaman ve Aşk ve Nurettin Özdemir". Türk Dili. C. CI. S. 716. 133-136.

Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi C. 7. (2002). "Nurettin Özdemir" Maddesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 207.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi C. 2. (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yay. 819.

Yıldırım, Sema; Zeynel, Behçet Kemal (2010). TBMM Albümü 1920-2010 C. 2. (2. Baskı). Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 795.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 24.05.2018
Güncelleme Tarihi: 09.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
HayatÂhenk Matbaası / İstanbul1949Şiir
Yağmur Sonrasıİstanbul Yayınevi Matbaası / İstanbul1955Şiir
Yitik SevgiArı Matbaası / Ankara1959Şiir
Vakit Geçti Yorgunum (1959-1981)Eroğlu Matbaası / Ankara1981Şiir
Zaman ve Aşk (Toplu Şiirler)Eroğlu Matbaacılık / Ankara1997Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NASÛHÎ, Muhlis Aydınd. 1944 - ö. 08.12.2020Doğum YeriGörüntüle
2Vasfi Mahir Kocatürkd. 1907 - ö. 17 Temmuz 1961Doğum YeriGörüntüle
3Muhittin Nalbandoğlud. 1935 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MEHMET CANd. 1927 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Ahmed Arifd. 21 Nisan 1927 - ö. 2 Haziran 1991Doğum YılıGörüntüle
6Ayhan Hünalpd. 1927 - ö. 21 Mart 2013Doğum YılıGörüntüle
7Tahsin Yüceld. 17 Şubat 1933 - ö. 22 Ocak 2016Ölüm YılıGörüntüle
8M. Cemal Kırzıoğlud. 6 Nisan 1920 - ö. 9 Nisan 2016Ölüm YılıGörüntüle
9Sadettin Kapland. 07 Ocak 1944 - ö. 11 Haziran 2016Ölüm YılıGörüntüle
10Fatin Haznedard. 15 Mart 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Kamil Aydoğand. 1956 - ö. 9 Mayıs 2018MeslekGörüntüle
12A. Duran Ayyıldızd. 01 Ocak 1933 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Ahmet Karcılılard. 06 Haziran 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Sevgi Özeld. 9 Ocak 1948 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Şemsi Bellid. 13 Mart 1929 - ö. 11 Ekim 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Kaya Özdemird. 1931 - ö. 19 Ocak 2001Madde AdıGörüntüle
17Nurettin Durmand. 15 Aralık 1945 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Mehmet Niyazi Özdemird. 8 Nisan 1942 - ö. 11 Mayıs 2018Madde AdıGörüntüle