OZANİ, İbrahim Gösterir

(d. 1965 / ö. -)
âşık, öğretmen
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İbrahim Gösterir, 1965 yılında Çorum’da doğdu. Sarin (Çalyayla) köyünde başladığı öğrenimini, ailesinin geçim sıkıntısı nedeniyle 1974 yılında kente taşınması üzerine Çorum'da sürdürdü. İlköğrenimini Hürriyet İlkokulunda tamamladı. Eti Ortaokulunu, Çorum Lisesini bitirdi. 1986 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. 1987 yılında Batman ilinin Sason ilçesine öğretmen olarak atandı. Aynı ilin Kozluk ilçesi ile Muş ilinin Bulanık ilçesinde öğretmenlik yaptı. Halk şiiri geleneğine uygun olarak yazdığı şiirler çeşitli gazetelerde, dergilerde, seçkilerde yayınlandı. Çorum yöresi ağızlarının söz varlığını derlediği Örnekli–Tanıklı Çorum Ağzı Sözlüğü adlı çalışması 2010 yılında Çorum Belediyesi tarafından kitaplaştırıldı. Hâlen Çorum’da öğretmen olarak çalışmaktadır. Evli, bir çocuk babasıdır (Gösterir 2011: 6).

Ozanî mahlasını da kullanan İbrahim Gösterir, şiire lise yıllarında başladı. Halk şiiri geleneğine mensup olmasıyla beraber, saz çalmadığı için kalem şairi olarak şiir yazmaktadır. Çorum içinde ve civar illerde şiirlerinden bazıları, dergi ve gazetelerde yayınlanmıştır (Taşlıova 2008: 207). Şiir yazmaya lise yıllarında başladı. Geçmişte yaşamış, toplumda iz bırakmış ozanlarla günümüzün önemli ozanlarının şiirlerini okuyup inceleyerek kendisini yetiştirmeye çalıştı. Halk şiiri geleneğine uygun olarak yazdığı şiirlerin bir bölümü Batman Çağdaş, Çorum gibi çeşitli gazetelerde; Kılçık, Sorun, Yazılıkaya, Çorum Kültür Sanat, Kültür Çağlayanı, Güncel Sanat gibi dergilerde yayınlandı. Ozan, Güncel Sanat dergisinin 2012 yılında düzenlediği Kaygusuz Abdal Şiir Yarışması'nda hece dalında Birincilik ödülü aldı (Gösterir 2014: 9).

Hayrettin İvgin, Gösterir'in Bahar Türküleri kitabına yazdığı sunuş yazısında onun edebi kimliği üzerine sunları söyler: Ozanî, bir âşık mı? yoksa toplumsal duyarlılığı olan bir aydın şair midir? Bana sorarsanız Ozanî hem şair, hem bir âşıktır. Aydınlanma fedakarı bir şair olmasıyla birlikte; halktan yana, emekten yana, çalışan ve ezilenden yana bir âşıktır. Ozanî özgürlükçü, ileri, adaletçi düşüncelerini çekinmeden söyleyebilen bir ülke aydınıdır. Ozanî, ozanlık geleneğini çok iyi bilendir. Çünkü tarih eğitimi almıştır ve yıllarca bu eğitimi öğrencilerine vermektedir. O, tarih biliminin yanında edebiyatçı, özellikle halk edebiyatını özümsemiş, değme halk edebiyatçılarına far atacak derecede konulara hakim olmuştur. Bir öğretmen olarak kendisini çok iyi yetiştirmiştir. Şiirleri okunduğunda da görülecektir ki Ozanî; halk deyim ve sözcükleri çok güzel ve özel kullanıyor şiirlerinde. Sadece sözcükleri ve deyimleri değil atasözlerini, özlü sözleri, halk yargılarını da şiirlerinde ustalıkla kullanmasını biliyor. Ozanî'nin şiirlerinde uyakları kullanışı ve şiir yapısı da güçlüdür. Şiirlerinde konuları işleyişi ustacadır. Şiirlerinde, bir karşı duruş, bir ironi hakimdir. Hiciv çok belirgin bir üslup olara ortadır. Bazen hicvin ve eleştirinin de ötesine vardırır şiirlerini. Örneğin "Palavra" adlı şiiri tam bir "Şathiyye" örneğidir. "Kime Karşıyım" adlı şiir, Ozanî'nin eleştiriyi ne denli sanatlı bir hale getirdiğini göstermektedir. "Çorumludur O" adlı 12 dörtlükten meydana gelen şiir, yöre ağzıyla şiir söyleme geleneğinin en güzel örneğidir (Gösterir 2014: 3).

Can Yoksul da Bahar Türküleri kitabının başında Ozanî'nin edebi kişiliği üzerine şunları ifade eder: Ozanî şiirlerinde atasözlerini, deyimleri yerlerine ustalıkla yerleştirmektedir. Taşlamalarda gösterdiği ustalığı, toplumsal içerikli şiirlerinde de göstermektedir. Çalandan çırpandan, kolay kazananlardan yana değil, ezilen, horlanan; emeğiyle, alın teriyle geçinen insanlardan yanadır. Bu nedenle, Ozanî'nin şiirleri emekçi sınıftan yana bir içerik taşımaktadır. Gericiliğe, yobazlığa, faşizme, emperyalizme karşı oldukça dik durmaktadır. Çağdaşlıktan, devrimcilikten, onurdan, insanlıktan yanadır. Dili oldukça yalındır. Türkçeyi çok ustaca kullanmaktadır. Özellikle sekizli hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerde ustaca bir kıvraklık var. Bu da onun manilerle içli dışlı oluşundan kaynaklanıyor (Gösterir 2014: 6).

Halk kültürü üzerine araştırmalar yapan ozanın, Çorum yöresi ağızlarının söz varlığını derlediği Örnekli- Tanıklı Çorum Ağzı Sözlüğü adlı çalışması 2010 yılında, Ölüm Var Ayrılık Var- Çorum Manileri adlı derlemesi 2011 yılında Çorum Belediyesi'nce kitaplaştırıldı. Bahar Türküleri Ozanî'nin ilk şiir kitabıdır (Gösterir 2014: 9). Ayrıca yazarın, 2016 yılında yayımladığı Çorum Halk Kültüründe Gülmece çalışması bu konuda Çorum yöresinde hazırlanan ilk eserdir. Üç bölümden oluşan kitabın birinci bölümü "Fıkralar-Fıkramsı Anlatılar Gülmece Özelliği Taşıyan Şakalar", ikinci bölümü "Atasözlerinde-Deyimlerde-Kargışlarda- Tekerlemelerde- Sayışmacalarda- Özdeyişlerde- Yanılmaçlarda Bilmecelerde Gülmece", üçüncü bölümü ise "Çorum Yöresi Ozanlık Geleneğinde Gülmece Örnekleri" başlıklarını taşımaktadır. Yazarın son çalışması ise Merzifon'un Alıcık köyünden, Hicabî mahlaslı Satılmış Yıldız'ın yaşamı, sanatı ve eserleri üzerine 2017 yılında kaleme aldığı Alıcıklı Âşık Hicabî adlı eserdir.

Kaynakça

Gösterir, İbrahim (2011). Ölüm Var Ayrılık Var Çorum Manileri. Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yay.

Gösterir, İbrahim (2014). Bahar Türküleri. yyy: Kültür Ajans Yay.

Taşlıova, Mete (2008). Sözlü ve Yazılı Kaynaklarla Çorum Halk Şiiri Antolojisi Âşıklar, Ozanlar, Şairler. Çorum: Çorum Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ALTUĞ ORTAKCI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bundan KelliYazılıkaya (Çorum Haber Gazetesi Kültür - Sanat Eki) / Çorum2008Diğer
Örnekli Tanıklı Çorum Ağzı SözlüğüÇorum Belediyesi Kültür Yay. / Çorum2010Diğer
Özgün ManilerÇorum Kız Teknik ve Meslek Lisesi Yayını, / İnci, Süreli İlmi ve Fenni Dergi, Çorum2011Diğer
Çorum Mutfağına Güzelleme "Çorum Ağzında Yemek, Mutfak, Üretim Kültürü"Metro Kültür Yayınları / Çorum2011Diğer
Ölüm Var Ayrılık Var Çorum ManileriÇorum Belediyesi Kültür Yay. / Çorum2011Diğer
Bahar TürküleriKültür Ajans Yayınları / Ankara2014Şiir
Alıcıklı Âşık HicabîKültür Ajans Yayınları / Ankara2017Biyografi

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÇARIKLI, Halil Demirald. 1953 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HAKKI, İbrahim Hakkıd. 1876 - ö. 1906Doğum YeriGörüntüle
3KÖR HASAN, Hasan Çıtakd. 1913 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Muhittin Şimşekd. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5EYÜP, Eyüp Sarıbatırd. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Seyfettin Ünlüd. 25 Mart 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7LAHICLI LEYLİCANd. ? - ö. 1930\'larMeslekGörüntüle
8ZAMANÎ, Mehmet Halife Tırpand. 1926 - ö. 2001MeslekGörüntüle
9ALİ AĞAd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
10AYŞE YILDIRIMd. 01.07.1935 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11GÜLÇINAR, Ayten Çınard. 1960 - ö. 05.03.2018Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DERTLİ, Hasan Şimşekd. 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ALİ KAZAKLId. 1893 - ö. 1957Madde AdıGörüntüle
14BÂNÛ, Cevheriye Banud. 1862-1864? - ö. 1914-1916?Madde AdıGörüntüle
15ÖZTÜRK, Mithat Öztürkd. 1959 - ö. ?Madde AdıGörüntüle