Madde Detay
SAFİNE, Zeynel Kazancı
(d. 1855 / ö. 1942)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Zeynel Kazancı olan âşık, 1855 yılında Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Güzelyurt (Cüzüngüt) beldesinde doğmuştur. Babasının adı Osman, annesinin adı Hüsne (Hüsniye)’dir. Büyükbabası ise Molla Halil’dir. Güzelyurt’ta Kazancı veya Hocalar olarak anılan ve seçkin kişileri ile tanınan bir aileden gelmektedir. Kazancılar, Türkiye’nin pek çok yöresinde Evlad-ı Fatihan grubunun bir kolu olarak yayılmış durumdadır. Malatya merkez, Kahramanmaraş, Giresun ve Trabzon en yaygın oldukları illerdir. Osmanlı İmparatorluğu ile Mısır’da Kavalalı Mehmet Ali Paşa arasında uç beyliği de yapmışlardır. Âşığın büyükbabası Molla Halil bu tarihlerde Malatya’dan gelerek Güzelyurt’a yerleşmiştir. (Kazancı ve Yardımcı 1993: 189). Âşık, 1942 yılında Güzelyurt’ta vefat etmiştir (Yardımcı 2015: 95).
Safine; şiirlerinde koşma nazım biçimini kullanmış, destan şeklinde de eserler yazmış, tam ve zengin kafiyeyi tercih etmiştir. Mehmet Yardımcı ve Osman Kazancı, Hekimhan Folkloru ve Hekimhanlı Halk Şairleri (1993) adlı eserlerinde âşıktan bahsetmiş, şiirlerinden örnekler vermişlerdir. Safine bir çırak yetiştirmiştir. Çırağı, aynı zamanda yeğeni olan 1912 doğumlu Sefil Âşık mahlaslı Mustafa Kazancı'dır (Yardımcı 2015: 98). Şiirlerinde sade bir Türkçe kullanmış, zaman zaman mahalli söyleyişlere de yer vermiştir. Toplumsal olayların önemli yer tuttuğu şiirlerinde, yerleşim yerlerinin tasviri, yaşlılık, vatan meseleleri ve kıtlık gibi konuları işlemiştir. Kızlar Destanı, Yol Destanı, Cüzüngüt Destanı ve Geleni Destanı’yla zihinlerde yer edinen âşığın özellikle “Kıtlık Destanı”, 1939 yılındaki büyük kıtlığı anlattığı için aynı zamanda tarihi bir belge niteliğindedir (Yardımcı 2017: 3).
Kaynakça
Kazancı, Osman, Mehmet Yardımcı (1993). Hekimhan Folkloru ve Hekimhanlı Halk Şairleri. Malatya: Açıksöz Yay.
Yardımcı, Mehmet (2015). “Malatya’da Âşıklık Geleneği ve Malatyalı Âşıklar”. Kültür Evreni. 23: 77-100.
Yardımcı, Mehmet (2017). “Hekimhan’da Âşıklık Gelenekleri ve Esirî Baba’nın Şiir Dünyası”. Hekimhan Konferansı (21 Nisan 2017). 1-21.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAKYayın Tarihi: 26.03.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 26.03.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Mehmet Refik Karahanoğlu | d. 1946 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Ahmet Şentürk | d. 1924 - ö. 19 Mart 2009 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KARAGÜNLÜ, Sevim Emir | d. 08.08.1946 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SUZANÎ, Nimetullah | d. 1855 - ö. 1918 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | GÜL BABA HALİM | d. 1855/1856 - ö. 1908/1910 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HÜDAÎ, Hüseyin | d. 1855-1860? - ö. 1914-1917? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HÜSEYİN, Hüseyin Gürsoy | d. 1902 - ö. 22.07.1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Emin Bülent | d. 13 Mart 1886 - ö. 29 Kasım 1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Rüştü Onur | d. 3 Ağustos 1920 - ö. 2 Aralık 1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | YESARÎ, Çankırılı | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | SIDKI/SIDKI BABA, Hacı Gök | d. 01.07.1900 - ö. 24.02.1961 | Meslek | Görüntüle |
12 | ORMANÎ/KELAMÎ/GÜL MEHMET, Mehmet Gül | d. 1957 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | ERTÜRK, Tatlı Şahin | d. 1960 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | DESTURÎ, Keskin Küçükahmetoğulları | d. 1854 - ö. 1934 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | SEVDALI, Mehmet Sarıoğlu | d. 1939 - ö. 2002 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | BORANÎ, Abdullah Fahri | d. 1864 - ö. 1908 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ERTUĞRUL/İMAMOĞLU, Ertuğrul Ataç | d. 14.04.1965 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEHMET ALİ/AKÇINAR, Mehmet Ali Akçınar | d. 1950 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |