MUSTAFA, Boyabatlı

(d. ?/1878 - ö. ?/1915)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mustafa, Şeyhoğullarından Ömer Efendi’nin oğludur. 1878 (H. 1295) tarihinde Boyabat’ta doğdu. Köylerinde Cık Cık Mustafa da denilen âşık, Şeyhli köyünden Karadımanoğullarından Hasan kızı Ayşe ile evlenmiş ve bu köye -içgüveyisi- olarak yerleşmiştir. Mustafa'nın beyitler söyleyip saz çaldığı, Şeyhli köyünde saz çalıp ve destanlar söylerken köylülerin “Cumaköylü coştu yine” diyerek onu övdükleri kayıtlıdır. Mustafa, çocuğu olmadan  Birinci Dünya Savaşı’na katılır. 1914’te askere çağrılan Ömer oğlu Mustafa 41.A.1.tb.3.BL’de Çanakkale Savaşları’na katılır ve 24/25 Mayıs 1915 gecesi Arıburnu’nda şehit düşer. Üzerinden yazılı destanlar çıkmıştır (Başoğlu 1982: 19; TDEA 1986: 456).

Şehit Mustafa’nın üzerinden çıkan yazılı destanlar, Genelkurmay başkanlığı tarafından neşredilen 1915’te Çanakkale’de Türk adlı kitapta yayımlanmıştır. Millî ajans tarafından o zaman Çanakkale ve tüm cephelerde savaşan erlere dağıtılmıştır. Bağoğlu’nun ifadesi ile “Bu destanlar kitaplara geçmeseydi, gazetelerde yer almasaydı Ömer oğlu Mustafa’nın güçlü bir halk ozanı olduğunu Boyabatlılar bilmeyecekti. Mustafa çoktan unutulmuştu.” Bu destan 30 Ağustos 1977 tarihli Tercüman gazetesinden alınmıştır (Başoğlu 1982: 20). Sözlü tarih açısından da büyük önem taşıyan âşığın bu şiirleri gayet içten ve coşkuludur.

Kaynakça

Başoğlu, Bekir (1982). “Boyabat Yöresi Halk Ozanları”, Türk Folkloru. Ocak. 30: 19-20.

“Mustafa, Boyabatlı” (1986). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Dergâh Yay. 456.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 08.01.2015
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Çanakkale Destanı

Üç yüz otuz, sözüm hakkın kelâmı

Padişahın geldi büyük selamı

Enver Bey’in düşman kırmak meramı

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Euzu besmele çektin çıkarken

Köye şöyle bir baktım yüksek bir yerden

Karargâha koştun üç günde erken

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Kumandan emrini verdi bir gece

Anadolulardan layıktır nice

Yiğitler şehadet şerbeti içe

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Rumeli toprağı yuğrulmuş kanla

Ün alınır ancak verilen canla

Herkesin yüreği çarpıyor şanla

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Kurşunlar atıldı düşmana karşı

Şehitler buldular göklerde arşı

Gaziler döktüler hep sevinç yaşı

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Düşmanın gür sesli büyük topları

Delik deşik etti toprağı yarı

Korkak Frenglerin yokmuş hiç arı

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

İngilizler Frenge dostmuş diyorlar

Bir kötü kötüye elbette uyar

Onlara bu meydan gelecek pek dar

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Çanakkale’yi siz sandınız boştur

Davulun sesi de uzaktan hoştur

Saptığınız bu yol dik bir yokuştur

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Arıburnu hani toprağın nerde

Gazilik arzusu var hangi serde

Şehitlik göktedir gazilik yerde

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Ben yorgun değilim içim bir tufan

Müslümandan var mı savaştan kaçan

Türktür dünyaya al bayrak açan

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Arıburnu haydi toplar gürlesin

Ey düşman kaçma taşvan mı nesin

Bir hücumda hemen kesildi sesin

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Zırhlıların gitti deniz dibine

İlk hücumdan sonra ya bu kaçış ne

Kaç durma girerse fırsat eline

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Çanakkale’yi hiç verir mi Türkler

İstanbul’umuzu alacak bir er

Var mıdır dünyada nerde o asker

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak

 

Boyabatlı Ömer Oğlu Mustafa

Yazdı bu destanı girerken safa

Muradı gitmektir arşı tavafa

 

Bugün bizden vatan razı olacak

Nefer şehit, ordu gazi olacak 

Başoğlu, Bekir (1982). “Boyabat Yöresi Halk Ozanları”, Türk Folkloru. Ocak. 30: 19-20. 

 

Boyabatlı Mustafa’nın Destanı

Üç yüz otuzda ben geldim askere

Düşman bitmeyince almam tezkere

Hem talim lazım hem müzakere

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Askerler sel gibi gelip gidiyor

Kadir Mevlam bize yardım ediyor

Kumandan olanlar durmayın diyor

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Türk asker esvabı giyince kükrer

Allah Allah! Diye sarsılır gökler

İngiliz, Rus, Frenk sayılmaz hiç er

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Hepimiz öğrendik tüfenk kurmayı

Çabuk istiyoruz düşman vurmayı

Beklemeyiz artık haftayı, ayı

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Üç yüz otuz, işte al yeşil bayrak

Dalgalandı köyde, sarsıldı toprak

Gazilik yeter mi? Var şehit olmak

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Türk’ün dini İslam, yüreği sağlam

Ölmezsem, bir adım geride kalmam

Melâikelerdir saflarda imam

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün

 

Padişahımızla büyüklerimiz

Düşündüler bizi, kafir İngiliz

Frenk’le olacak mezarın deniz

 

Çalışın kardaşlar günümüz bugün

Cihad Müslüman’a en büyük düğün 

Başoğlu, Bekir (1982). “Boyabat Yöresi Halk Ozanları”, Türk Folkloru.  Ocak. 30: 20. 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DÜRRÎ, Muarrif-zâde Mehmedd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Bünyamin Karad. 07 Şubat 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3RASİM, Mustafa, Acemoğlud. 1829 - ö. 1892Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Niyazid. 30 Kasım 1878 - ö. 28 Kasım 1931Doğum YılıGörüntüle
5BAŞHANIM ŞEFİ GIZId. 1878 - ö. 1949Doğum YılıGörüntüle
6Aliasgar Kemald. 25 Aralık 1878 - ö. 16 Haziran 1933Doğum YılıGörüntüle
7GÂLİB/FİKRÎ, Mehmed Gâlib Bey, Niğdelid. 1853 - ö. 1915Ölüm YılıGörüntüle
8MEHMED MİHRÎ, Kerküklüd. 1849 - ö. 1915\'ten sonraÖlüm YılıGörüntüle
9NURİd. ? - ö. 1910-1915 (?)Ölüm YılıGörüntüle
10RIZA PUYENDEd. 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
11UMMANÎ, Güzel Akçiçekd. 1934 - ö. 2003MeslekGörüntüle
12SÜMBÜL, Müslüm Sümbüld. 1940 - ö. ?MeslekGörüntüle
13SEFİLÎ, Recepd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZİYA, Yusufd. 1858 - ö. 1921Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NAİLİd. 1864 - ö. 1934?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RA'NÂ, Mustafa Ra'nâ Efendid. ? - ö. 1832Madde AdıGörüntüle
17HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18BÂLİĞÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle