Madde Detay

Asıl adı Alî’dir. Filibe’de doğdu. Kaynaklarda Peygamber soyundan geldiği bildirilmektedir. Baldır-zâde veya Baldıroğlu olarak tanındı. Heşt Behişt’te şairin mahlasını bu lakabından dolayı (sâk=baldır) aldığı söylenmektedir. Mutad eğitimini tamamladıktan sonra müderrislik ve kadılık yapmıştır. Ailesi, ölüm yeri ve tarihi hakkında da kaynaklarda net bir bilgi bulunmamaktadır. Sadece Heşt Behişt’te Rumeli taraflarında bir medresede müderrisken öldüğü bildirilmektedir. Âşık Çelebi ise “tarîk-i ilmde iken” öldüğünü kaydetmiştir. Sehî Tezkiresi yazıldığında hayatta olmayan Sâkî için Sicill-i Osmânî’de yer alan ve Nail Tuman’ın da eleştirdiği II. Osman devrinde öldüğü yolundaki kaydın doğru olması mümkün değildir. Sehî Bey (1325: 85), “Nazmı şîvedâr ve sözleri işvekârdır.” dediği Sâkî’nin, şuhâne ve âşıkâne bulduğu şiirlerinden övgüyle bahsetmektedir. Latîfî, şairin Necâtî’nin yoluna gittiğini, şiirlerinin Necâtî’den çok da geri kalır durumda olmadığını söyleyerek Sâkî’yi över. Latîfî ve Âşık Çelebi, Merhabâ Çelebi’den naklen, Kemâl Paşa-zâde veya Necâtî’ye ait diye bilinen meşhur bir gazelin aslında Sâkî’nin olduğunu belirtirlerken Âlî, “nâzikâne” olup beğenilen şiirlerini Necâtî’yi taklit yolunda yazdığını söylemektedir. Hemen bütün tezkirelerde “Ehl-i dikkat bilüne mû didiler / Agzun anıldı o yokdur didiler” matla’lı gazelinin çok beğenildiği kaydedilmiştir. Kaynaklarda şairin herhangi bir eserinden söz edilmemektedir. Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde 10, Pervâne Bey Mecmû'ası’nda 13 şiiri yer almaktadır.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1997). Beyâni Mustafa bin Carullah, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 1. Ankara: TTK Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 3. İstanbul.

Meredith-Owens, G. M. (1971). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (Meşâ’irü’ş-Şu’arâ or Tezkire of Âşık Çelebi). London: Brydone Printers Ltd. vr. 148a.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn. Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Neseb ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. Süleymaniye Kütüphanesi. Hâlet Efendi. No. 628. vr. 246b.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 146b, 178a, 214a…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddîn Sâmî (1311). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 4 İstanbul.

Gazel

Yanduran sînemde dil şem’in yüregüm yagıdur

Gark iden bu âlemi kanlu yaşum ırmagıdur

Sâ’idi yârun yed-i beyzâ nişânın gösterür

Vâsıtı sîmîn-kalem ol dil-berün barmagıdur

Yâr kûyı itinün izin görürsen ey gönül

Süregör yüzün gözün çün tâze gül yapragıdur

Kâkülün altında hattun gördüm ey dil-ber didüm

Didi miskîn anı kim görür yılan ayagıdur

Sâki’nün eyler meşâmmını mu’attar müşk-i Çîn

Her ne dem bâd-ı sabâ sünbül saçunı dagıdur

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.08.2013]. 620.)