Madde Detay
Vedat Saygel
(d. 11 Mart 1931 / ö. 16 Mayıs 1990)
Mizah yazarı, hikâyeci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Giresun’da doğmuştur. Yedi yaşındayken babasını kaybettiği için ekmek derdine düşen yazar, hamallık, kahveci çıraklığı, manav çıraklığı gibi çeşitli işlerde çalışmıştır, bir taraftan da okumaya devam etmiştir (Saygel 1972: Arka kapak bilgisi; Işık 2006: 3141; Yalçın 2010: 901).
Marko Paşa dergisi ve Milliyet gazetesinde ilk yazılarını yayımlayan Saygel, 1959 yılında Akbaba mizah dergisinde çalışmaya başlamıştır (Nesin 1973: 444). Karikatürcü Zeki Beyner ile yakın arkadaştır (Fenamizah Dergisi, 2013). 1975 yılından 1990'da ölümüne kadar Çarşaf dergisinde yazmıştır (Işık 2006: 3141; Özcan 2002: 428).
1970'lerin mizah hikâyecilerinden sayılan yazar, Bulgaristan’da düzenlenen Uluslararası Altın Kirpi Mizah Hikâyeleri Yarışması’nda "Öğrenmenin Yaşı Yoktur" adlı öyküsüyle Gümüş Kirpi Ödülünü almıştır (Yalçın 2010: 901). 1977 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin, Türkiye Gazetecilik Başarı Ödülleri’nden üçüncülük ödülünü almıştır (TGC). 16 Mayıs 1990 tarihinde vefat etmiştir.
Yazarın ölmeden önce ,savaş yıllarında geçen çocukluğunu anlattığı Vesikalık Yıllar adlı otobiyografik romanı (Yalçın 2010: 901; Saygel 1972: Arka kapak bilgisi) üzerine çalıştığı bilinmesine rağmen eserin son durumu hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Gülmecenin işlevinin, toplumdaki çarpıklıkları vurgulamak olduğunu, tersliklerin ve yanlışlıkların mizahı oluşturduğunu (Mehmet Semih, 1990: 37) belirten, Vedat Saygel, düzeltilmesi gereken tüm çarpıklıklara mizah aracılığıyla dikkat çekmiştir. Kısa öykü türündeki yazılarıyla gülmece yazınımıza katkı sağlayan yazar, yanlışıyla doğrusuyla halkın durumunu, çaresizlikten, yoksulluktan nelere başvurduğunu anlattığı yazılarında düşündürürken güldürmüştür. Saygel, hikâyelerinde bilgisizlikten doğan yanlışları mizahının temel konusu yapmıştır.
Yazar, mizah yazıları yazmaya nasıl karar verdiğini “Adam olamadık ama günün birinde yazar olarak karşınıza çıktık işte. Mizah dedik, doyasıya gülemediğimiz şu evrende insanları güldürmeye adadık kendimizi. Çok süründük ilk yıllar. Daha önceki yaşamımız da sürünmekten ibaret olduğundan, yadırgamadık bu sürünmeyi” (Saygel, 1972: Arka kapak bilgisi) sözleriyle anlatmıştır.
Öngören, Türkiye’nin en çok satılan üçüncü mizah dergisi Çarşaf’ta (1998: 120) 1975'ten itibaren yazılar yazan Saygel’in 1960-1970 arasında en etkili mizah hikâyecisi (1998: 100) olduğunu belirtmiştir.
Kaynakça
Balcıoğlu, Semih (2013). "Semih Balcıoğlu'nun Kaleminden Zeki Beyner". Fenamizah. 19: 29. https://issuu.com/fenamizah_e-magazine/docs/fenamizah_19_september2013. (Erişim Tarihi: 28/08/2018).
Öngören, Ferit. (1998). Cumhuriyet’in 75. Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
Özcan, Ömer. (2002). Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah. İstanbul: İnkılâp Yay.
Mehmet Semih. (1 Haziran 1990). “Vedat Saygel’le Son Söyleşi: Mizah, Güler Yüzlü Bir Kavga Yöntemidir”. Milliyet Sanat Dergisi. 241: 37-38.
Nesin, Aziz. (1973). Cumhuriyet Döneminde Türk Mizahı. İstanbul: Akbaba Yay.
Saygel, Vedat. (1972). Akıllı Köyün Delisi. İstanbul: Ararat Yayınevi.
Saygel, Vedat. (1980). Bombalı Paket. İstanbul: Gür Yay.
Işık, İhsan. (2006). “Saygel, Vedat” Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.8. Ankara: Elvan Yay.
Yalçın, Murat (Ed.). (2010). “Saygel, Vedat”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.2. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
http://www.tgc.org.tr/oduller/basari-odulleri/70-oduller/basari-odulleri/odul-kazananlar/186-19-basari-odulleri-1977.html. (Erişim Tarihi: 27.12.2017).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. AYDAN ENER SUYayın Tarihi: 19.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 19.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Ortalık Neden Karıştı? | E Yayınları / İstanbul | 1969 | Hikâye |
Akıllı Köyün Delisi | Ararat Yayınevi / İstanbul | 1972 | Hikâye |
Bombalı Paket | İstanbul / Gür Yayınları | 1980 | Hikâye |
Vesikalık Yıllar | -- / -- | -- | Roman |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Muzaffer Civelek | d. 1942 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Can Akengin | d. 1892 - ö. 31 Ağustos 1942 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SALİH, Salih Daldaban | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | OZAN DALKILIÇ/DALKILIÇ/ŞAH MÜSLÜM/DERTLİ MÜSLÜM/OZAN MÜSLÜM/MÜSLÜM, Müslüm Dalkılıç | d. 02.02.1931 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Sait Maden | d. 3 Mayıs 1931 - ö. 19 Haziran 2013 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Nedret Gürcan | d. 26 Haziran 1931 - ö. 2 Eylül 2019 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | FEVZİ, Hüseyin Fevzi Ersoy | d. 1901 - ö. 1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Fazıl Hayati Çorbacıoğlu | d. 1925 - ö. 31 Ocak 1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ÖRGEL, Salim Örgel | d. 1926 - ö. 1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Hatice Tekin | d. 31 Ocak 1966 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Fehime Nüzhet | d. ? - ö. 14 Eylül 1925 | Meslek | Görüntüle |
12 | Güzide Ertürk | d. 10 Eylül 1985 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Özlem Anar | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Tuncay Zavotçu | d. 1953 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Muzaffer Abayhan | d. 4 Eylül 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ziya Gökalp | d. 23 Mart 1876 - ö. 25 Ekim 1924 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Cahit Zarifoğlu | d. 1 Temmuz 1940 - ö. 7 Haziran 1987 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Vedat Özdemiroğlu | d. 07 Kasım 1968 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |