SELMANİ, Hasan Selman

(d. 1934 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hasan Selman, 1934'te Tokat’ın Almus ilçesine bağlı Çambulak (Daduhta) köyünde dünyaya gelmiştir. Ancak âşığın yetiştiği yer ailesinin küçük yaşta göçtüğü Kuruseki Köyü’dür. Selmani’nin annesinin adı Şehzade, babasının adı da Hasan Salman’dır. Selmani’nin âşıklık özelliklerini kazanmasında özellikle amcaları Âşık Mehmet ile Âşık Veli’nin payı büyüktür. Anne ve babasını çok küçük yaşlarda kaybeden Selmani, kendi ailesini kurmak için küçük yaşlarda Yeter hanım ile bir evlilik yapmış ve bu evliliklerinden de dokuz tane çocukları olmuştur.

Âşık Selmani, öğrenim görmemiştir ancak ilkokul diplomasını dışarıdan girdiği sınavlarla almıştır. Selmani geçimini sağlamak için Turhal Şeker Fabrikası ve Almus Barajı, İstanbul’da inşaat işleri gibi çeşitli işlerde çalışmıştır. Selmani ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındıktan sonra da çeşitli işlerde çalışmıştır. Âşık Selmani, İstanbul’da eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşamını devam ettirmektedir.

Âşık Selmani kendisindeki âşıklık yeteneğinin özünün din, Kur’an ve tasavvuf olduğundan bahsetmekte; zahirden çok batından, dıştan çok içten müteşekkil şiirler yazdığını ifade etmektedir (Avşar 2010: 7). Selmani, Hacı Bektaş Veli’ye olan bağlılığından dolayı Alevi-Bektaşi geleneğine dayalı dini ve tasavvufi şiirler yazmıştır. Âşıklık geleneğine dayalı şiirlerinde Allah, Hz. Muhammed, Ehli Beyit, Hz. Ali sevgisini işlemektedir. Diğer yandan şiirlerinde ve âşıklık anlayışının oluşmasında Hallac-ı Mansur, Nesimi, Fuzuli gibi kendisinden önce gelenlerin etkisinin olduğu görülmektedir. Âşığın sanatçı kişiliğinin oluşmasında Usta- Çırak İlişkisi, Saz, Mahlas Alma gibi kavramların olduğunu söylemek mümkündür. Selmani’de usta-çırak ilişkisini doğrudan olmasa da âşıklık geleneğini amcaları Âşık Mehmet ve Âşık Veli’den aldığını söylemek mümkündür. Âşık şiirlerinde mahlas olarak Hasan Salman ve Selmani mahlaslarını kullanmıştır. Âşık Selmani, saza çok büyük önem vermekte, “Sözü süsleyen, manayı yücelten, âşığa hayat veren sazdır.” demektedir. Sazı; hayattaki en büyük destekçisi; dertlerini, sıkıntılarını döktüğü bir kader arkadaşı olarak tanımlamaktadır (Avşar 2010: 32). Âşık Selmani’nin şiirlerinde biçim olarak “koşma, mani, destan"ı kullanmaktadır ancak âşığın en çok kullandığı biçimlerden biri koşma’dır. Şiirlerinde genellikle nazım birimi olarak dörtlükleri kullanmakta ve hece veznini tercih etmektedir.

Kaynakça

Artun, Erman (2008). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Karahan Kitabevi.

Avşar, Muhammed (2010). Tokatlı Âşık Selmani’nin Geleneğindeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Çetin, İsmet (1984). "Âşık Selmanî Üzerine". Halay Dergisi. 42: 25.

Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.

Kaya, Doğan (2009). Şairnâmeler. Ankara: Salkımsöğüt Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HANİFE YAMAN
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İki Cihan DostuMayataş Yayınları / İstanbul1971Şiir
Batın İlmi Divanı? / İstanbul2008Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SABUHİ, Şeyh Ahmed Deded. 1584 - ö. 1647Doğum YeriGörüntüle
2BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Doğum YeriGörüntüle
3DERMANÎd. 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MEDET ÖMEROV, Medet Ramazan Oğlu Ömerovd. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HACI PİRd. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Amil Çelebioğlud. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990Doğum YılıGörüntüle
7KEMAL/HAFIZ MİKDAT, Mikdatd. 01.01.1866 - ö. 01.01.1941MeslekGörüntüle
8ZEYNEL, Zeynel Çetind. 1938 - ö. 1967MeslekGörüntüle
9TAHSİN, Hasan Tahsin Üçerd. 1919 - ö. 16.02.1967MeslekGörüntüle
10HAYALÎ, Zeki Altunsoyd. 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11DİLŞAD HANIMd. 1901 - ö. 16.12.1985Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HASAN, Hasan Yılmazd. 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13LELEOĞLU/MİSKİNOĞLU, Allahverdi Miskin Oğlud. 1850\\\'ler - ö. 1960Madde AdıGörüntüle
14HEYYAT MİRZEd. 1865 - ö. 1992Madde AdıGörüntüle
15CELİLd. 1868 - ö. ?Madde AdıGörüntüle