Şemsettin Ünlü

(d. 1 Eylül 1928 / ö. -)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1 Eylül 1928’de Harput’ta doğan Şemsettin Ünlü, ilk ve orta öğrenimini Elazığ’da tamamladı. 1946’da Kuleli Askeri Lisesi’nden mezun oldu.1948 yılında subay olan yazar, 1950'de İzmir Gaziemir Ulaştırma Okulu'nda ulaştırma temel eğitimi gördü ve mezun oldu. 1965’te ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi-İstatistik Bölümü’nden mezun oldu. 1970’te albay iken emekli olan Ünlü, Tübitak Yöneylem Araştırması Ünitesi'nde araştırmacı (1970-1972), GİMA'da genel müdür yardımcısı (1972-1974), OYAK'ta genel müdür yardımcısı (1974-1983), Türk Otomotiv Endüstrileri A.Ş.'de genel müdür olarak görev yaptı. Evli ve iki çocuk babası olan Ünlü, Bursa'da yaşamaktadır.

Sanat hayatına şiirle başlayan Ünlü, 1950’den itibaren dergilerde şiirler, denemeler ve incelemeler yayımlar. İlk şiiri, 1952 yılında Varlık Dergisi’nde yayımlanan yazar, asıl ününü romanlarıyla yakalar. 1986 yılında yayımladığı ilk romanı Yukarışehir Orhan Kemal Roman Armağanı’nı alır. 1988’de yayımlanan Toprak Kurşun Geçirmez adlı ikinci romanı ile Madaralı Roman Ödülü’ne layık görülür. Yukarışehir, Toprak Kurşun Geçirmez ve Yüz Uzun Yıl “ırmak romanlar” niteliğindedir. Yazar, bu romanlarda Harput kültürünü, tarihini, coğrafyasını, Harput’a ait efsaneleri, türküleri romanın konusu ile kaynaştırarak sunar. Ünlü’nün ırmak romanlarında dikkati çeken özellik, “Türk tarihinin 'romanlaştırdığı' bu dönemlerini, eski bir kültür, sanat merkezi olmakla beraber İstanbul’un çok uzağına düşen, kaleli taşra şehri Harput’tan vermesidir.” (Kabaklı 2008: 152). Bu üç eser, 1860-1908 dönemi siyasi ve sosyal hayatını, kenarda kalmış bir şehir üzerinden vermesi bakımından ayrı bir önem arz etmektedir.

Yazar, eserlerinde kendine has bir dil oluşturmaya çalışmıştır. Romanlarındaki cümleler titizlikle kurulmuştur. Şiirselliği yakalamak adına devrik cümleleri tercih etmiştir. Romanlarında tasvirli anlatıma sıkça başvuran yazar, halk dilinde kullanılan kelimeleri, atasözlerini, deyimleri, eski Türkçe sözcükleri anlatımın birer unsuru olarak kullanmıştır. Ayrıca yazarın, her üç romanında da “ve” bağlacını hiç kullanmaması oldukça dikkat çekicidir: “'Ve'yi kullanmamak, vaktiyle Nurullah Ataç’ın önerisi ve uygulaması idi.” (Kabaklı 2008: 159)

Şiirlerinde aşk, sevgi, dostluk, ölüm, yaşama sevinci, barış, özgürlük, tabiat gibi temaları işler. Ünlü’ye göre şiir: “Duygu ve düşünce yoğunluğu ile ortaya çıkan bir üründür. Şiir, salt duygularla oluşturulmaz. Düşüncelerden, sezgilerden, arayışlardan, yapma yaratma unsurlarından faydalanılarak oluşturur.” (Demirkıran 2000: 7) Edebiyatın çeşitli türlerinde eserler veren Ünlü, topluma ait unsurları yalın ve anlaşılır bir dil ile aktarır.

Kaynakça

Demirkıran, Kürşad (2000). Şemsettin Ünlü’nün Hayatı, Eserleri ve Edebi Şahsiyeti. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kabaklı, Ahmet (2008). Türk Edebiyatı V. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. SEMA ORUÇ
Yayın Tarihi: 15.03.2018
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
K. BölüğüAfyon Gazetesi / İstanbul1961Çeviri
Durur Bakar İbrahimYeditepe / İstanbul1977Şiir
Dirlik Düzenlik TürküleriYeditepe / İstanbul1977Şiir
At Sırtında AnadoluDünya Gazetesi / İstanbul1979Çeviri
YukarışehirRemzi / İstanbul1986Roman
Toprak Kurşun GeçirmezRemzi / İstanbul1988Roman
Yüz Uzun YılCan / İstanbul1993Roman
Büyülü Değirmenİnkılap / İstanbul1998Roman
Eksi Beş KelaynakKültür Bakanlığı / Ankara1999Deneme
İsmet Paşa’nın Ağır ToplarıDünya / İstanbul2003Roman
Bin Beyaz KaranfilManas / Elazığ2013Şiir
Kurbağa AvcılarıManas / Elazığ2013Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BEDRİ YÜCESU, Mehmet Bedri Yücesud. 1901 - ö. 12.11.1998Doğum YeriGörüntüle
2NA'ÎMÎ, Ömerd. 1801-02 - ö. 1882Doğum YeriGörüntüle
3Mahir Ünlüd. 1926 - ö. 1 Haziran 2017Doğum YeriGörüntüle
4ALİ ABBAS, Ali Abbas Bakırd. 1928 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Doğum YılıGörüntüle
6ASLAN ASLANOVd. 1928 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Göknil Gençd. 1977 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Anar Rızayevd. 14 Mart 1938 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Dilşa Denizd. 01 Ocak 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Muzaffer Budakd. 1934 - ö. 5 Kasım 2004Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Rânâ İslam Değirmencid. 21 Temmuz 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Ahmet Tolgayd. 15 Ekim 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13OZAN SEYFETTİN, Şemsettin Güneşd. 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Onur Ünlüd. 24 Haziran 1973 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Ferhat Ünlüd. 05 Ekim 1975 - ö. ?Madde AdıGörüntüle