Madde Detay

İstanbul'da dünyaya geldi. Tam adı Nilay Özer Pelvanoğlu olan şair, 1993'te İstanbul Kandilli Kız Lisesini bitirdi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesinde, Sınıf Öğretmenliği ve Biyoloji Öğretmenliği Bölümlerinde okudu. Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Edebiyatı Bölümünde başladığı yüksek lisans öğrenimini "Turgut Uyar'ın Divan'ında Bir Araç Olarak Biçim" adlı teziyle 2005'te, yine aynı yerde başladığı doktorasını ise "Nâzım Hikmet'in Memleketimden İnsan Manzaraları'nda İmajlar: Toplum, Tarih ve Sinema" adlı teziyle 2013'te tamamladı ve Yeni Türk Edebiyatı alanında "doktor" unvanını aldı. Nilay Özer, 1997-2000 yılları arasında Varlık Yayınlarında redaktör çalıştı. İstanbul Paşabahçe Soğuksu İlköğretim Okulunda sınıf öğretmenliği (2000-2002) yaptı. Bilkent, Işık, Bahçeşehir, Yeditepe üniversitelerinde Türk Dili ve yeni edebiyat konulu dersler verdi. Hâlen Beykoz Üniversitesi’nde çalışmaktadır. 2005-2006 yılları arasında TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları Redaksiyon Kurulunda görev aldı. Tarih ve Kültür Vakfı (2007-2008) ile Sarıyer Belediyesinde (2013) yaratıcı yazarlık dersleri verdi. Çok sayıda belediye ve üniversitenin şiir, edebiyat ve bahar festivalleri kapsamında seminer ve atölyeler düzenledi. Özer, şiirle yakından ilgilendi ve çeşitli ödüllere layık görüldü. 1997'de Kocaeli Üniversitesi Şiir Okulu ödülünü aldı. Zamana Dağılan Nar (1999) adlı şiir kitabıyla 2000 Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödüllerinde "dikkate değer" bulundu. Ol! adlı dosyası ile yayımlanmamış dosya dalında Cemal Süreya Derneği tarafından verilen Cemal Süreya Şiir Ödülü’ne (2004) ve Terakki Lisesi 14. Şiir Festivali Onur Ödülü’ne layık görüldü. Evli ve bir çocuk annesi olan Nilay Özer, hâlen İstanbul'da yaşamakta ve çalışmalarını burada sürdürmektedir

Şair kimliğiyle öne çıkan Nilay Özer, edebiyat dünyasında 2000'li yıllardaki etkinliği ile adını duyurmuştur. Metinleri; kitap-lık, Yasakmeyve, Varlık, E, Edebiyat ve Eleştiri, Adam Sanat, Poetik'us, Bahçe, Öküz, Kül, Anadili, Düşlem, Yine Hişt, Ada, Uç ve Hayvan gibi süreli yayınlarda yer almıştır. Çocuk edebiyatı yazarları içerisinde de değerlendirebileceğimiz Özer; Meşe Palamudu Macanda, Uçan Kaçan Bir Pijama Öyküsü, Unutkanlık Boruları Dalgınlık Kanalları, Üç Ejder Masalı ve Yara Bandı Fabrikası adlı çocuk kitaplarını kaleme almıştır. Karabıyıkoğlu ve Cenkci'ye göre Nilay Özer, 2000’li yılların şiirini kendine has imge dünyasıyla örerken, günün dinamizmini arayışta olduğu dilin peşine düşerek yakalamaya çalışan bir şairdir. İlk şiir kitabı Zamana Dağılan Nar (1999) ile, genel olarak 90’lı yıllardan sonra olumsuz eleştirilere maruz kalan Türkçe şiir literatüründe sesinin farklılığı ile tüm bu eleştiri yığınını delebilecek bir poetikanın temellerini atacağının sinyalini vermiştir (Karabıyıkoğlu ve Cenkci 2016). Özer, kendine özgü bir şiir ve imge dünyası oluşturmakla birlikte bu dünyanın mekezinde bir dil inşa etmiştir. Kelimeler ve imgeler vasıtasıyla oluşturduğu bu diliyle de dikkat çekmiştir. küçük İskender, Özer'in on kelimesini tahlil ettiği etraflı yazısında onu şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Kimi şairler kehanetlerini iyi dilek, olağanlıklarını da tevazu ölçüsünde tutarak hayatlarına takılmaya çalışılan rütbeleri sökerler. Halkın arasına karışarak kalabalık hislerde, kalabalık düşüncelerde kaybolmayı seçerler -amaç, kendisi adına istediklerini ancak herkese verilirse almaktır. Kendisi için istedikleri insanlık için istediği haklar, özgürlükler, mutluluklardır çünkü. Nilay Özer benim gözümde böyle bir şair. Ona yakışan en güzel ödül bağımsızlıktır." (küçük İskender 2017).

Daha ilk şiir kitabı ile kişiliğini ortaya koyan ve kendine has bir şiir dili oluşturan Nilay Özer şiirinin en belirgin özelliği imge yoğunluğudur. Şair, dış dünyayı erişilmez bir duyarga olarak görür ve oradaki her türlü nesneyi, insanı, hayvanı, olayı soyutlaştırarak kendi imgelerini inşa eder. Korkuluklara Giysi Yardımı’ndaki şiirler onun dış dünyaya karşı duyarlılığın güzel örnekleridir. Zamana Dağılan Nar’dan Korkuluklara Giysi Yardımı’na doğru kronolojik bir okuma yapıldığında imgelerin gittikçe örtükleştiği, kapalı ve zorlayıcı yapılara büründüğü görülmektedir. Gül başta olmak üzere göz, su, bahçe ve balkon gibi imgeleri şiirinin gövdesine yerleştiren Özer, ağırlıklı olarak yoksulluk ve aşk temalarını dizelere işlemiştir. Özer, yoksulluğu "şiire çok yakın duran ve imgeler yaratan bir şey" olarak algılar: "Yoksul bir mahallede büyüdüm. Kendi adıma çok zorluklar çektim mi? Hayır. Ama öyle şeyler gördüm ve tanık oldum ki insan olmaktan utandım. İnsan denen varlığın bir aklı varsa neden bu adaletsizlik var aklım almadı çocukluktan beri." Yoksul mekânlar Özer'in şiirinde başlı başına birer imgeye dönüşmüştür.

Nilay Özer, sürekli yeni ve farklı teknikleri deneyen bir şair olmuştur. Biçim ve içeriği kaynaştırmada başarılı olan şair, ilk dönem şiirlerinde anlatımcı tekniği benimsemesine rağmen şiirini kuru bir tahkiyeye teslim etmemiştir (Bakır 2017). Turgut, ilk kitabı yayımlandığında Özer'in iyi bir şair kumaşı olduğunu belirtmiş ve "Nilay Özer'in bu şiir kitabında aşk görgüsü var öyle âşikâr değil, sanki sadece kendi zekâsına sürgün bir büyücünün kimseyi üzmeyen zarafetini taşıyor, sanki bir bâlerinin gövdesinden bal damlıyor gibi yazıyor şiirlerini!.." (Turgut 2000) değerlendirmesini yapmıştır. Zamana Dağılan Nar'daki vahiy, İsa, Meryem, ilmihâl, günah gibi kelimelerle yapılan göndermeler; Ol!..'da dua, çan, manastır, tespih, pir, ayet, fetva, sünnet, cüz, ahret, sûre, dört kitap, kıyam, semah gibi kelimelerle daha da netleşir. İlk kitabında bu kelimeleri kullanışının bilinçli olmadığını vurgulayan Özer, kutsal kitapları önemli bir kaynak olarak görmüş, bu kitapların dil ve anlatım özelliklerinden daima etkilenmiştir. Ona göre "Ol!" sözcüğünün kitapta iki açılımı vardır: İlki Allah'ın tüm varlıkları bir tek sözle yaratmış olması göndermesini de içine alan "olmak" mastarının buyruk kipi; ikincisi ise gösterme sıfatı "O"dur.

Geçmişinden gelen birikimle ortaya çıkan, görülmüş, yaşanmış, belleğine atılmış ve demlenmiş konuların peşine düşen Özer, şiirlerini çok çeşitli yollarla kaleme alır. Günbaş'a göre Özer'in şiirlerıne kuşbakışı bakıldığında, kadını sorunsalı içinde ele alan modern bireyin sancıları göze çarpmaktadır (Günbaş 2005). Şair, Korkuluklara Giysi Yardımı (2015) adlı üçüncü şiir kitabında umut, yalnızlık, gelecek, ölüm ve doğa temalarını işlemiştir. Özer, eserin içeriğini şu cümlelerle dile getirmiştir: "Korkuluklara Giysi Yardımı’nın ikinci bölümündeki şiirler de katliamların yazılamayacağının bilinciyle yazıldılar aslında. Şiirlerin altında bir yer ve tarih var. Auschwitz 1940-1945, Ruanda 1994, Halepçe 1988 gibi. “Şiir orada, o tarihte yazılmıştır” etkisi vermek istedim. Tabii bu işin sahte tarafı. İma ettiği gerçek ise “Olay orada, o tarihte yaşanmıştır” cümlesinde. Şiirlerin bir kısmında işaret edilen katliama doğrudan göndermeler yok, bir kısmında az da olsa var." (Karabıyıkoğlu ve Cenkci 2016). Özer, şiiri bir eğitim aracı olarak kullanmaktan çok şiir eğitimi konusunda neler yapılabileceği sorusunu da önemsemiş ve bu konular üzerinde de çalışmalar yapmıştır.