Madde Detay
SİRÂCÎ, Osmân Sirâceddîn
(d. ?/? - ö. 1305\'ten sonra/1888\'den sonra)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl ismi Osmân Sirâceddîn’dir. Mahlası Sirâcî olan şair, Erzurumludur. 19. asır mevlid ve mirâciye şairlerinden Osmân Sirâceddîn’in hayatı hakkında bilgi veren tek eser Ziyâeddin Fahri’nin (1901-1974) 1927’de kaleme aldığı Erzurum Şairleri’dir. Doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen Sirâcî’nin, Mi’râciye'sinde bildirdiğine göre annesinin adı Fâtıma, babasının adı Ali’dir. Bazı araştırmacılar kaynak belirtmeksizin şairin şeyh olduğunu bildirmektedir (Uzun 2005: 137, Canım 2011: 156). Sirâcî’nin Erzurum medreselerinde müderrislik ve Lala Paşa Camii’nde kürsü şeyhliği yapan ve daha çok “Şaşı Hoca” namıyla bilinen Mustafâ Zeynüddîn Efendi’nin 1305/1887-88'de vefatına bir mersiye yazdığı bilgisini dikkate aldığımızda şairin söz konusu tarihten sonra öldüğü sonucuna ulaşılır.
Sirâcî, şiirlerini Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl ve Hayâl-i Bâl adlı eserlerde toplamıştır.
1. Mecmû'a-i Hayâl-i Bâl: 58 sayfalık bir kitapçıktır. Eserde, elifbâ sırasına göre tertip edilmiş ve gazel, kıt‘a, muhammes, terkib-i bend nazım şekilleriyle yazılmış 56 şiir bulunmaktadır. Bu şiirlerin üçü na‘t, biri Kerbelâ mersiyesi, biri pendnâme, biri Abdülkâdir-i Geylânî medhiyesi, biri kafiye/rediflerinin son harfleri elifbâ sırasına göre düzenlenmiş Der-Niyâz-ı Pîr adlı mesnevi, biri mersiyedir.
2. Hayâl-i Bâl: Adını şairin Hayâl-i Bâl isimli mirâciyesinden alan 47 sayfalık bir kitapçıktır. Bunda Sirâcî’nin mevlidi (188 beyit) ve mi'râciyesi (405 beyit) bir arada bulunmaktadır. Şiirlerinin çoğunda âşıkâne ve rindâne bir tavra sahip Sirâcî, klasik tarzın yaşadığı asırdaki takipçilerindendir.
Kaynakça
Canım, Rıdvan (2011). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yay.
Erzurumlu Osman Sirâceddîn (1305). Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
Erzurumlu Osman Sirâceddîn (1305). Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
Ekinci, Ramazan (2011). “Erzurumlu Osman Sirâceddin ve Mevlid-i Şerifi”. CBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (2): 262-289.
Kasır, Hasan Ali (1999). Erzurum Şairleri. İstanbul: Erzurum Kitaplığı Emek Matbaacılık. 78-81.
Uzun, Mustafa (2005). “Mi‘râciyye”. İslâm Ansiklopedisi. C.30. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 135-140.
Ziyâeddin Fahri (1927). Erzurum Şairleri. İstanbul: Sanâyi-i Nefîse Matbaası. 104-107.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. RAMAZAN EKİNCİYayın Tarihi: 20.05.2013Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hayâl-i Bâl'den
Duhter-i tersâlar ile etme ey dil ülfeti
Pîşe kılma zâtına gayr-ı münâsib külfeti
Kendi ârın bilmeyen âlemde bî-pervâ gezer
Tîz gider hüsni anın artar dem-â-dem nekbeti
Mü’min ü kâfir ki bir sûretde halk etmiş Hudâ
Şâb müşâbih-i sekre amma mugâyir lezzeti
Âdem oldur bî-hayâ dil-berlere meyl eylemez
Togrusu sevmem mahabbet ehline yok nisbeti
Geçme kâfirler zokâgından Mesîhâ incinir
Gel sakın aşkın belâsından Muhammed ümmeti
Ey seven ben çâkeri gûşında tut bu pendimi
Dem urup semt-i melâhatden açalım sohbeti
Perde-dâr-ı iffet oldukca sanem âdâb ile
Çok olur ehl-i nazar yanında anın rağbeti
Sırr-ı mir’ât olmasa olmaz güzeller rû-nümâ
An dil-berdir verir erbâb-ı aşka hayreti
Sev anı sevdi seni sevme anı sevmez seni
Bu meseldir hîç kabûl etmez mahabbet şirketi
Pür-edeb sâhib-neseb hem fıtratında zî-haseb
Yâ nasıl sevmez gönül âyâ o zât-ı ismeti
Akla hayret çeşme dehşet gönlüme hikmet gelir
Cânıma lerze düşer gördükçe serv-i kâmeti
Çeşm-i ibretle nigâh eyle kamu dil-berlere
Bak nice meşhûd olur eşyâda Hakk’ın san‘ati
Mîre git mir’âte bak tefsîr oku âyâta gel
Vâkıf-ı ilm-i usûl ol sonra dinle hikmeti
Sarf edip nahved ile sa‘yın tasavvur eylegil
İ‘tikâd-ı pâk ile tasdîk edersin gâyeti
Sor hadîs-i dil-beri öğren fakîh-i aşkdan
Ol me‘ânîyi beyân etsek de bil mâhiyyeti
Hüsn-i nakkâş-ı ezel her yüzde bir renk eylemiş
Nakş-bend ol her güzel rûyında seyr et vahdeti
Ey Sirâcî bilmişim bir dil-berin meftûnısın
Hâk-i pâyinden alır âlem uluvv-i himmeti
(Erzurumlu Osman Sirâceddin (1305). Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası. 41-43.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 20.05.2013Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hayâl-i Bâl'den
Duhter-i tersâlar ile etme ey dil ülfeti
Pîşe kılma zâtına gayr-ı münâsib külfeti
Kendi ârın bilmeyen âlemde bî-pervâ gezer
Tîz gider hüsni anın artar dem-â-dem nekbeti
Mü’min ü kâfir ki bir sûretde halk etmiş Hudâ
Şâb müşâbih-i sekre amma mugâyir lezzeti
Âdem oldur bî-hayâ dil-berlere meyl eylemez
Togrusu sevmem mahabbet ehline yok nisbeti
Geçme kâfirler zokâgından Mesîhâ incinir
Gel sakın aşkın belâsından Muhammed ümmeti
Ey seven ben çâkeri gûşında tut bu pendimi
Dem urup semt-i melâhatden açalım sohbeti
Perde-dâr-ı iffet oldukca sanem âdâb ile
Çok olur ehl-i nazar yanında anın rağbeti
Sırr-ı mir’ât olmasa olmaz güzeller rû-nümâ
An dil-berdir verir erbâb-ı aşka hayreti
Sev anı sevdi seni sevme anı sevmez seni
Bu meseldir hîç kabûl etmez mahabbet şirketi
Pür-edeb sâhib-neseb hem fıtratında zî-haseb
Yâ nasıl sevmez gönül âyâ o zât-ı ismeti
Akla hayret çeşme dehşet gönlüme hikmet gelir
Cânıma lerze düşer gördükçe serv-i kâmeti
Çeşm-i ibretle nigâh eyle kamu dil-berlere
Bak nice meşhûd olur eşyâda Hakk’ın san‘ati
Mîre git mir’âte bak tefsîr oku âyâta gel
Vâkıf-ı ilm-i usûl ol sonra dinle hikmeti
Sarf edip nahved ile sa‘yın tasavvur eylegil
İ‘tikâd-ı pâk ile tasdîk edersin gâyeti
Sor hadîs-i dil-beri öğren fakîh-i aşkdan
Ol me‘ânîyi beyân etsek de bil mâhiyyeti
Hüsn-i nakkâş-ı ezel her yüzde bir renk eylemiş
Nakş-bend ol her güzel rûyında seyr et vahdeti
Ey Sirâcî bilmişim bir dil-berin meftûnısın
Hâk-i pâyinden alır âlem uluvv-i himmeti
(Erzurumlu Osman Sirâceddin (1305). Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası. 41-43.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hayâl-i Bâl'den
Duhter-i tersâlar ile etme ey dil ülfeti
Pîşe kılma zâtına gayr-ı münâsib külfeti
Kendi ârın bilmeyen âlemde bî-pervâ gezer
Tîz gider hüsni anın artar dem-â-dem nekbeti
Mü’min ü kâfir ki bir sûretde halk etmiş Hudâ
Şâb müşâbih-i sekre amma mugâyir lezzeti
Âdem oldur bî-hayâ dil-berlere meyl eylemez
Togrusu sevmem mahabbet ehline yok nisbeti
Geçme kâfirler zokâgından Mesîhâ incinir
Gel sakın aşkın belâsından Muhammed ümmeti
Ey seven ben çâkeri gûşında tut bu pendimi
Dem urup semt-i melâhatden açalım sohbeti
Perde-dâr-ı iffet oldukca sanem âdâb ile
Çok olur ehl-i nazar yanında anın rağbeti
Sırr-ı mir’ât olmasa olmaz güzeller rû-nümâ
An dil-berdir verir erbâb-ı aşka hayreti
Sev anı sevdi seni sevme anı sevmez seni
Bu meseldir hîç kabûl etmez mahabbet şirketi
Pür-edeb sâhib-neseb hem fıtratında zî-haseb
Yâ nasıl sevmez gönül âyâ o zât-ı ismeti
Akla hayret çeşme dehşet gönlüme hikmet gelir
Cânıma lerze düşer gördükçe serv-i kâmeti
Çeşm-i ibretle nigâh eyle kamu dil-berlere
Bak nice meşhûd olur eşyâda Hakk’ın san‘ati
Mîre git mir’âte bak tefsîr oku âyâta gel
Vâkıf-ı ilm-i usûl ol sonra dinle hikmeti
Sarf edip nahved ile sa‘yın tasavvur eylegil
İ‘tikâd-ı pâk ile tasdîk edersin gâyeti
Sor hadîs-i dil-beri öğren fakîh-i aşkdan
Ol me‘ânîyi beyân etsek de bil mâhiyyeti
Hüsn-i nakkâş-ı ezel her yüzde bir renk eylemiş
Nakş-bend ol her güzel rûyında seyr et vahdeti
Ey Sirâcî bilmişim bir dil-berin meftûnısın
Hâk-i pâyinden alır âlem uluvv-i himmeti
(Erzurumlu Osman Sirâceddin (1305). Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası. 41-43.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Hayâl-i Bâl'den
Duhter-i tersâlar ile etme ey dil ülfeti
Pîşe kılma zâtına gayr-ı münâsib külfeti
Kendi ârın bilmeyen âlemde bî-pervâ gezer
Tîz gider hüsni anın artar dem-â-dem nekbeti
Mü’min ü kâfir ki bir sûretde halk etmiş Hudâ
Şâb müşâbih-i sekre amma mugâyir lezzeti
Âdem oldur bî-hayâ dil-berlere meyl eylemez
Togrusu sevmem mahabbet ehline yok nisbeti
Geçme kâfirler zokâgından Mesîhâ incinir
Gel sakın aşkın belâsından Muhammed ümmeti
Ey seven ben çâkeri gûşında tut bu pendimi
Dem urup semt-i melâhatden açalım sohbeti
Perde-dâr-ı iffet oldukca sanem âdâb ile
Çok olur ehl-i nazar yanında anın rağbeti
Sırr-ı mir’ât olmasa olmaz güzeller rû-nümâ
An dil-berdir verir erbâb-ı aşka hayreti
Sev anı sevdi seni sevme anı sevmez seni
Bu meseldir hîç kabûl etmez mahabbet şirketi
Pür-edeb sâhib-neseb hem fıtratında zî-haseb
Yâ nasıl sevmez gönül âyâ o zât-ı ismeti
Akla hayret çeşme dehşet gönlüme hikmet gelir
Cânıma lerze düşer gördükçe serv-i kâmeti
Çeşm-i ibretle nigâh eyle kamu dil-berlere
Bak nice meşhûd olur eşyâda Hakk’ın san‘ati
Mîre git mir’âte bak tefsîr oku âyâta gel
Vâkıf-ı ilm-i usûl ol sonra dinle hikmeti
Sarf edip nahved ile sa‘yın tasavvur eylegil
İ‘tikâd-ı pâk ile tasdîk edersin gâyeti
Sor hadîs-i dil-beri öğren fakîh-i aşkdan
Ol me‘ânîyi beyân etsek de bil mâhiyyeti
Hüsn-i nakkâş-ı ezel her yüzde bir renk eylemiş
Nakş-bend ol her güzel rûyında seyr et vahdeti
Ey Sirâcî bilmişim bir dil-berin meftûnısın
Hâk-i pâyinden alır âlem uluvv-i himmeti
(Erzurumlu Osman Sirâceddin (1305). Mecmû‘a-i Hayâl-i Bâl. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası. 41-43.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu | d. 1901 - ö. 16 Kasım 1974 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TORTUMLU CEMALÎ BABA | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Sırrı Akatay | d. 1916 - ö. 1982 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu | d. 1901 - ö. 16 Kasım 1974 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TORTUMLU CEMALÎ BABA | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Sırrı Akatay | d. 1916 - ö. 1982 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu | d. 1901 - ö. 16 Kasım 1974 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | TORTUMLU CEMALÎ BABA | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Sırrı Akatay | d. 1916 - ö. 1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu | d. 1901 - ö. 16 Kasım 1974 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | TORTUMLU CEMALÎ BABA | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Sırrı Akatay | d. 1916 - ö. 1982 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu | d. 1901 - ö. 16 Kasım 1974 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | TORTUMLU CEMALÎ BABA | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Sırrı Akatay | d. 1916 - ö. 1982 | Madde Adı | Görüntüle |