Madde Detay

İzmir'de doğdu. 1957'de İzmir Namık Kemal Lisesini bitirdi. 1961 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nden mezun oldu. 1960'dan itibaren çeşitli tiyatrolarda yönetmenlik ve oyunculuk yaptı. Polonya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne giderek tiyatro üzerine araştırmalarda bulundu. Anadolu Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Burada dramaturji dersleri verdi. Süleyman Demirel'in Cumhurbaşkanlığı döneminde Cumhurbaşkanlığı Sanat Danışmanı oldu. 1998 yılında Sümer'e Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanı verildi. Tiyatro Yazarları Derneği ve Devlet Tiyatroları Edebi Kurulu yönetimlerinde bulundu. 9 Eylül 2019 tarihinde İzmir'de tedavi gördüğü sırada vefat etti.

Edebi hayatına şiir ve öyküyle başlayan Sümer'in yazıları ve şiirleri 1953 yılından itibaren Türk Dili, Varlık, Cumhuriyet, Dost ve Yeditepe gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı. 1955 ve 1965 yılları arasında Güne Bakan, Denize Çıkan Cadde ve Küçük Kızın Adı Ayşe adlı üç şiir kitabı basıldı. Daha sonra tiyatroya yöneldi ve Konak Sahnesi'nde tiyatro macerasına başladı. 1970 yılında ilk oyunu olan Kâtip Çıkmazı yayımlandı. Bu eserinde İzmir'in bir kenar mahallesinde, yoksul kesimlerden olan insanların hüzünlü yaşamlarını anlattı. Aynı yıl “Küpe Çiçeğinin Ölümü” ile TRT Sanat Ödülleri Yarışması Radyo Oyunu Dalında; "Gecenin Bir Yerinde" ile de aynı yarışmanın Televizyon Oyunu Dalında Başarı Ödülü'nü aldı. 1976'da yazarın ilk romanı olan Bozuk Bir Şey yayımlandı. Bu eserinde toplumda her an rastlanabilecek olan insanların yaşadığı olayları gözler önüne serdi.

1976'da yazarın en bilinen oyunlarından olan ve defalarca sahnelenen Eski Fotoğraflar adlı tiyatro eseri yayımlandı. Sevtap adlı bir kadın ve Seyit adlı bir erkekten oluşan bu iki kişilik dramda Sevtap'ın hayat yolculuğu sırasında yaşadıklarıyla, Seyit'in geleceği birbirine bağlı ve değişken şekilde işlendi. Sümer bu oyunuyla 1997 yılında TDK Oyun Ödülü'nü kazandı. İlginç bir kurguya sahip Eski Fotoğraflar 1998 yılında sinemaya da uyarlandı. Senaryosunu Sümer'in yazdığı, Necef Uğurlu ve Jülide Övür‘ün yönetmenliğinde çekilen filmde Sevtap'ı Bennu Yıldırımlar, Seyit'i ise Ahmet Uğurlu canlandırdı.

Sümer'in Aklımda Kalan Masallar adlı kitabı 1983 yılında yayımlandı. Sümer çocuklar için yazdığı bu eserinde masalsı ve lirik bir anlatım kullandı. Aynı yıl basılan Karacaoğlan'da ise 17. yüzyılın en önemli halk şairlerinden biri olan Karacaoğlan ve âşık olduğu Sanem'in hikâyelerini anlattı. 1987'de çocuk oyunu olan Meddah Amca basıldı ve yazar bu eseriyle TBMM Kültür Sanat Kurulu Ödülü'nde üçüncü oldu. Sümer 1992'de yayımlanan, kendisinin ikinci ve son romanı olan Bir Düş Müydü O İzmir'de okuyucuyu kendi çocukluğunda içinde bulunduğu İzmir'e götürdü. İzmir'i ve İzmir'in insanlarını edindiği gözlemler sonucu romanında aktardı.

1994 yılında yayımlanan Toplu Oyunları 1'de "Eski Fotoğraflar", "Gül Satardı Melek Hanım", "Kâtip Çıkmazı" ve "Maviydi Bisikletim" adlı dört oyunu toplandı. 1997'de basılan Toplu Oyunları 2'de "Gecenin Kulları" ve "Memuroğlumemur" birlikte yayımlandı. Sümer, 1997'de yayımlanan Ortakçılar'ı Talip Apaydın'ın aynı isimli romanından uyarlayarak bir oyuna dönüştürdü. Yazar bu oyunla Bakırköy Belediyesi Uyarlama Oyun Yarışmasında Yunus Emre Büyük Ödülü'nü aldı. 2003'de basılan Toplu Oyunları 3'de "Ali Ayşe'yi Seviyo" ve "Beni Dünya Kadar Sev", 2008'de de Toplu Oyunları 4 eseriyle de "Sandalım Kıyıya Bağlı" ve "Marion ile Memet" oyunlarını topladı.

Sümer ayrıca "Gelinin Muradı", "Çileli Bülbül", "İstanbul'un Kızları", "Bağdat Hatun", "Kurtuluş" ve "Cumhuriyet" adlı film ve dizilerde rol aldı.