Madde Detay

Rumeli'deki Vezgol/Dizful'de doğdu. Hicaz'a gitmek ümidiyle Irak ve Acem diyarlarına gitti. Çeşitli ilim ve irfan sahibinin hizmetinde ve meclisinde bulundu, kendini yetiştirdi. Çok sevdiği Bağdat'a yerleşti. Tek başına yaşadı. Derviş yaratılışı bir kimse idi. (Solmaz 2013:209-210, Kurnaz 2001: 588/2494, Kurnaz 1997: 136-157). Farsça ve Türkçe şiirleri vardır (Solmaz 2013:209-210, Kurnaz 2001: 588/2494, Kurnaz 1997: 136-157). Ahdî’nin Gülşen-i Şuara’sında Türkçe ve Farsça birer gazeli ile yine Farsça 4 beyti bulunmaktadır. Ahdî’ye göre Tarzî’nin kendine özgü üslûbu vardır. Eski şairlerin kasidelerini açıklamada üstüne yoktur. Ahdî'nin yakın dostudur. Ahdî, Tarzî’nin 5 beyitlik Farsça gazeline de 5 beyitlik nazire kaleme almıştır.

Gelibolulu Mustafa Âlî, Künhü'l-Ahbâr'da bildirdiğine göre, 994/1586’da Bağdat’a hazîne defterdârı olarak gittiğinde otuz kadar şair, kendisine kaside, tarih ve gazel sunar. Budinli Hisâlî, Metâli ü'n-Nezâir adlı eserinde Âlî'nin Kerbelâ konulu ga­zeline nazire yazan yirmi kadar Osmanlı şairinin matlaını bir araya geti­rir. Şairlerden sekizi Bağdatlı olup muhtemelen Âlî'yi karşılamaya gelen­lerin arasında yer almışlardır. Bu manzumelere göre Âlî'ye şiir sunan Bağdatlı şairler Tarzî, Ahdî, Kelâmî, Aklî, Hurremî, Seyyid Feyzî, Rûhî ve Harîrî'dir. Budinli Hisâlî, Metâli ü'n-Nezâir’inde Ali ve Tarzî’nin şiirlerini de arka arkaya vermektedir.

Aksoyak, İ. Hakkı (2005).“Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Bağdatlı Rûhî’ye Etkisi”. Bilig 33: 137-147.

Akün, Ömer Faruk (1988). "Ahdî". İslam Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: TDV Yay. 511-512.

İpekten, Halûk vd (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay..

İsen, Mustafa (1997). "Kültür Tarihimizde Üsküp ve Üsküplü Divan şairleri". Ötelerden Bir Ses. Ankara: Akçağ Yay.

İsen, Mustafa (1994). Gelibolulu Mustafa Âlî. Künhü'l-Ahbâr'ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

İsen, Mustafa (1997). "Edebiyat Tarihimizde Bağdat". Ötelerden Bir Ses.  Ankara: Akçağ Yay.

Kaya, Bilge (2003). Hisâlî Metâli´ü’n-Nezâir. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal-Mustafa Tatcı (hzl.). (2001). Tuhfe-i Nâilî, Mehmet Nail Tuman. .Ankara: Bizim Büro Yay.

Mazıoğlu, Hasibe (1978). "Ahdî-i Bağdadî'nin şiirleri". Belleten. Ankara: TDK Yay. 95-150.

Schmidt, Joannes (1991). Pure Waterfor Thirsty Muslims. Leiden: Ooster instituut,

Solmaz, Süleyman (2005). Ahdi ve Gülşen-i Şuarası. Ankara: AKM Yay..

Solmaz, Süleyman (2013). Gülşen-i Şuara. ekitap.kulturturizm.gov.tr.

Uşşâk-ı bî-nevâya nevâlar getürdünüz

Hoş geldünüz Efendi safâlar getürdünüz

Bîmâr-ı derd-i hicr idi dil ey Mesîh-dem

Lutf eyledün fakîre şifâlar getürdünüz

Zeng-i belâyı mihnet-i hicrânı ref idüp

Âyîne-i zamîre cilâlar getürdünüz

Müştâk idük Efendi mülâkât-ı eşrefe

Kalbe cilâ vü rûha gıdâlar getürdünüz

Ref eyleyüp fütâdeleri hâk-i hicrden

Hırmân başına hayl-i belâlar getürdünüz

(Solmaz, Süleyman (2013). Gülşen-i Şuara. ekitap.kulturturizm.gov.tr. 209-210)