Füruzan Toprak

(d. 1926 / ö. 13 Ocak 2010)
Yazar, Çevirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursa'da doğdu. Sanat hayatının oluşumunda iki önemli belirteci vardır. İlki Ankara Kız Lisesi ve devamında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nde okuması (1946); ikincisi ise eşi şair Ömer Faruk Toprak’tır. Özellikle 1940'lı yılların sosyal gerçekçi yaklaşımlarıyla şiirlerini kuran eşi, yazarın hem sosyal hem ideolojik kimliğinin oluşmasında kalıcı etkiler bırakmıştır. Uzun yıllar çeşitli okullarda felsefe alanları (felsefe, sosyoloji, psikoloji) ve edebiyat öğretmenliği; ayrıca kısa bir süre İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Yüksek Okulu’nda öğretim görevliliği yapmıştır. Öykü ve yazılarını Varlık, Türk Dili Dergisi, Güzel Yazılar, İnsancıl, Berfin Bahar, Anadolu Ekini, Yeditepe vb. dergilerde (Işık 2006: 3546) yayımlamıştır. 1974-1977 yılları arası İstanbul radyosunda radyofonik oyunların seslendirilmesini yapmıştır. Aynı yıllarda kendisi de radyo için bazı oyunlar kaleme alıp sergilese de büyük kısmı bir kitap hâlinde basılmayarak arşivlerde kalmıştır.

1979’da eşini kaybettikten sonra zamanının büyük bir kısmını onun eserlerine ayırmıştır. Ömer Faruk Toprak'ın kitaplarını, yazılarını, şiirlerini yeniden hazırlayarak düzenlemiş, bastırmıştır. 1980’den itibaren de eşinin adına bir şiir yarışması düzenlemiştir. 1984'ten sonra iki yılda ve tekli yıllara verilen ödülün ilk sahipleri Hüznün İsyan Olur'la Ahmet Telli ve Kendinin Avcısı ile Metin Altıok'tur. Ödül, uzun sürmesi tasarlansa da 1987'de Rıfat Ilgaz'ın Ocak Katırı Alagöz kitabına verilmesiyle son bulmuştur. Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kuruluş ve eylemlerinde aktif olarak yer almıştır.

Füruzan Toprak, alt yapı olarak sağlam bir felsefe/sosyoloji geleneğine sahip olmasına rağmen edebiyata geç girmiştir. Bu konuda eşi Ömer Faruk Toprak’ın önemli bir katkısı ve etkisi olmuştur. Tercümeler ve radyofonik seslendirmelerle ilk sanat deneyimlerini yaşamıştır. Radyo oyun denemeleri içinde Boğaç Han (1973) onun derli toplu ilk edebiyat eylemi sayılabilir. Radyo oyunlarının seslendirilmesi ile başlayan sanat yakınlaşması ilk önemli örneklerini büyük oranda öykü alanında kendini göstermiştir. Peşi sıra çıkan üç önemli kitabı Dövme (1986), Balonlar (1989) ve Hovarda (1999) Füruzan Toprak'ın sanatının, öyküsünün değişim boyutlarına tanıklık etmiştir. Yazar, ayrıca Haykırmak (1991) isimli bir de uzun öykü kaleme almıştır. Öyküleri Türkiye'nin değişimlerinin sosyal ve insan boyutlu yanlarını yansıtmaktadır. Öykü geleneğimiz içindeki geçiş dönemlerini, dönüşümlerini biraz da sosyal gerçekçi bir çizginin önderliğinde başarıyla anlatmaktadır.

2006’da çıkan Gidenlere Selam Olsun’da Hüseyin Rahmi’den Attila İlhan’a edebiyatımızın önemli değerlerine dair önemli anılar ve anekdotlar yayımlamıştır. 2002’de çıkan Mektuplar, hem bu türe dair bilgiler içeren hem de sanatsal yönleri ağır basan mektuplardan oluşmaktadır. Ömer Faruk Toprak, Attilâ İlhan, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Azime Korkmazgil ve kendi mektuplarını toplayan yazar âdeta sanatsal bir kaynak oluşturmuştur. Öykülerinde toplumsal ve kurmacanın çelişen yanları sosyolojik bir tavırla irdelenmiştir. Klasik tarzda olmasına rağmen beklenmedik bitişler onun en tipik öykü tarzıdır. Metinlerde hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmayan uyanık bir bilinç dikkat çeker. Her boyuttaki sosyokültürel çarpıklıklar, çıkar ilişkileri, özenti onun öyküsünü kuran öğelerdir. Yumuşak bir anlatım, bazen mizaha yaklaşan özenli bir dille aktarılmıştır. Yaptığı bazı roman tercümeleri de sanat etkinliklerini desteklemiştir: Tatar Kızı Uruma (Zaharia Stancu’dan, 1973), Boyun Eğmeyeceksin (Fatmır Gjata’dan, 1979).

Kaynakça

Işık, İhsan (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. Ankara: Elvan Yayınları. C. IX. s. 3546-3547.

http://www.biyografya.com/biyografi/6876

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. FATİH ARSLAN
Yayın Tarihi: 13.11.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Boğaç HanYeditepe Yayınları / İstanbul1973Tiyatro
Tatar Kızı Uruma (Zaharia Stancu'dan)Sinan Yayınevi / İstanbul1973Çeviri
DövmeKerem Yayınları / Ankara1986Hikâye
BalonlarGerçek Sanat Yayınları / İstanbul1989Hikâye
Boyun Eğmeyeceksin (Fatmır Gjata'dan)Akyüz Kitabevi / İstanbul1989Çeviri
HovardaBumerang Kitaplar / İstanbul1999Hikâye
MektuplarKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara2002Mektup
HaykırmakGerçek Sanat Yayınları / İstanbul2006Hikâye
Gidenlere Selam OlsunCeylan Yayınları / İstanbul2006Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Doğum YeriGörüntüle
2KÂTİB, Çavuş-zâde Mustafa Efendid. ? - ö. 1701-02Doğum YeriGörüntüle
3Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Ata Karatayd. 13 Haziran 1926 - ö. 25 Mart 2013Doğum YılıGörüntüle
5SEFİL İBRAHİM/İBRAHİM, İbrahim Karabulutd. 1926 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Başarand. 25 Nisan 1926 - ö. 27 Haziran 2015Doğum YılıGörüntüle
7İlhan Selçukd. 11 Mart 1925 - ö. 21 Haziran 2010Ölüm YılıGörüntüle
8Evrim Alataşd. 15 Nisan 1976 - ö. 12 Nisan 2010Ölüm YılıGörüntüle
9Nemat Kelimbetovd. 4 Nisan 1937 - ö. 14 Aralık 2010Ölüm YılıGörüntüle
10Güldem Şahand. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11Ilgın Yıldızd. 1980 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ali Nazif Sürurid. 1861 - ö. 1936MeslekGörüntüle
13Deniz Üçbaşarand. 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ahmet Naci İpekd. 01 Temmuz 1930 - ö. -Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Necati Tosunerd. 18 Haziran 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ŞÜKRANİ, Şükrü Toprakd. 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Mehmet Seydad. 15 Ağustos 1919 - ö. 13 Temmuz 1986Madde AdıGörüntüle