AZİZ TOPRAK

(d. 1873 / ö. 1946)
?
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Aziz Toprak olan âşık, şiirlerinde Aziz Toprak mahlasını kullanır. 1873'te Sivas'ın Divriği ilçesine bağlı Çamşıhı yöresi köylerinden Balova'da dünyaya gelir. Dedesi Balo Ağa, aynı zamanda Balova köyünün kurucularındandır. Babası Haydar Bey, annesi Sultan Hanım'dır. Sultan Hanım, Kangal'ın İğdeli köyündendir. Aziz'in Süleyman adında bir de kardeşi vardır. Çocukluğu sıkıntılar içerisinde geçer. Okuma imkânı bulamamıştır. Askerliğini Yemen'de yedi yıl yapar. Memleketine gazi olarak döner, zira bir gözünü kaybeder. Çevresinde "Kör Aziz" diye de bilinir. Başından iki evlilik geçer. İlk evliliğini Çamoağa köyünden Tamiş Hanım ile gerçekleştirir. İkinci evliliğini ise Baloağalı Süleyman Ağa'nın kızı Gülbahar Hanım ile yapar. Evliliklerinden Haydar, Beset, Mustafa, Süleyman, Hatun, Şerey ve Rabia adlarında yedi çocuğu dünyaya gelir. Hayatı boyunca Çamşıhı çevresinden pek dışarı çıkmayarak dedelik yapmıştır. Çok sayıda cem yönetmiştir. 1946'da Balova köyünde vefat eden Aziz Toprak'ın mezarı Balova köyü eski mezarlığındadır (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Aziz Toprak'ın edebî kişiliğiyle ilgili çok fazla yorum yapmak mümkün değildir, zira bugün elimizde "Hey Erenler" isimli şiirinin dışında başka şiiri yoktur. Yöredeki sözlü kaynaklardan alınan bilgilere göre iyi derecede saz çalabilen ve pek çok usta malı şiiri ezbere bilen bir âşıktır. Çok sayıda heceli şiiri olduğu ve nazım birimi olarak genellikle dörtlükleri tercih ettiği söylenir, ancak "Hey Erenler", divani nazım şekliyle beyit nazım birimiyle üretilmiştir. Şiirlerinde genellikle Alevi-Bektaşi inanç sistemiyle paralel konuları işlediği de söylenir (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Kaynakça

Kaya, Doğan (2002). Çamşık Ozanları. Ankara: Çamşık Hüseyin Abdal Derneği Yay.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. I. Sivas: Önder Matbaacılık.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 07.01.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MOLLA ALİ, Ali Oflazd. 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2PİR ALİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SÖNMEZ, Mehmet Sönmezd. 1922 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İBRAHİM ARTARd. 1873 - ö. 1948Doğum YılıGörüntüle
5KARAÇIOĞLU, İbrahim (Karaçıoğlu) Eliyevd. 1873 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6SOFU-ZÂDE MEHMED TEVFÎK EFENDİd. 1873 - ö. 1960Doğum YılıGörüntüle
7Ömer Bedrettin Uşaklıd. 1904 - ö. 24 Şubat 1946Ölüm YılıGörüntüle
8REMZİYE BACId. 1890 - ö. 1946Ölüm YılıGörüntüle
9Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Ölüm YılıGörüntüle
10HULKÎd. 1880 - ö. 1961Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11CEMAL, Cemal Öztürkd. 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HIDIR KOLUAÇIKd. 1919 - ö. 2004Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ERÎB, Arab Ali Efendi-zâde Mustafa Efendid. ? - ö. 1758/59Madde AdıGörüntüle
14TULÛ'Î, İbrahim Tulûî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15VECDÎ, Şeyh Vecdî Dede Efendid. ? - ö. 1669-70Madde AdıGörüntüle