TUFAN GÜVEL

(d. 1923 / ö. 1946)
âşık, tüccar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Âşık Tufan Güvel, 1923 yılında Adana'nın Kadirli ilçesinin Araplı -şimdi Osmaniye'nin Sunbas ilçesi- köyünde doğmuştur. Araplı'da üç yıl ilkokul eğitimi almıştır. Âşık Tufan Güvel, ilkokuldan mezun olduktan hemen sonra babasının yanında ticaret hayatına başlamıştır. Âşık, tüccarlık yaptığı dönem içerisinde -askerlik vazifesi nedeniyle Araplı köyünden ayrılana kadar- Çukurova'nın pek çok yerini mal alıp satma amacıyla dolaşmış ve bu süre zarfında şiir yazmaya devam etmiştir (Arı 2009: 280).

Tufan Güvel, 1943 yılında nişanlanmış, kısa bir süre sonra da askerlik görevini ifa etmek amacıyla Mardin'in Gercuş ilçesine gitmiştir. Tufan Güvel, 1946 yılında vatani görevini yerine getirirken -yakalandığı zehirli sıtma hastalığı nedeniyle- vefat etmiştir (Arı 2009: 280).

Âşık Tufan Güvel, çok küçük yaşlarda -ilkokul eğitimi aldığı yıllarda- şiir söylemeye başlamıştır. Güvel, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiş; sazlı-sözlü ortamlarda da bulunmamıştır. Âşığın saz çalma niteliği de yoktur. Rüyasında bade de içmemiştir; yani badeli bir âşık da değildir. O, şiirlerinde mahlas olarak adını tapşırmıştır (Arı 2009: 280).

Tufan Güvel, şiirlerini genellikle 11'li (6+5, 4+4+3) hece ölçüsüyle söylemiştir. Şiirlerinin çoğunluğunun abab, cccb, dddb ... koşma kafiye örgüsü ile yazılmış olduğu görülür: "Tazesin sevdiğim gonca gül gibi / Güzellikte hiç akranın bulunmaz / Ağzın şeker şerbet dilin bal gibi / Leblerinden bir busecik alınmaz; Ruhum aldın beni sana bağladın / Fazla bakma ciğerimi dağladın / Biliyorum efkar geldi ağladın / Yar yoluna ağlayana gülünmez" (Arı 2009: 282).

Bir çok âşıkta olduğu gibi, Âşık Tufan Güvel de şiirlerinde daha çok yarım kafiye kullanmıştır. Tufan Güvel'in yarım kafiyeyi kullandığı söz konusu şiirlerde r,l,z,s gibi sesleri daha sık tercih ettiği görülür: "Uygundur gözlüğü çıkarma gözden / Anlarım sevdiğim ben de o nazdan / Sarpa varma işi gel beri düzden / Gör yiğidi nidem şimdi bilinmez" (Arı 2009: 280).

Güvel'in şiirlerinde genellikle hikaye etme, soru-cevap, nasihat ve hitap, delil ve ispat anlatım tekniklerini kullandığı söylenebilir. Tufan Güvel, şiirlerinde anlatım kalıplarından tekrirlere- ikilemelere (bazı bazı, fır fır, baş başına...), deyimlere ( göz dikmek, defterini dürmek, işi sarpa vurmak, ateşe yanmak...), halk söyleyişlerine ( dubaracı, öpem, gelişin, Garun, devşirmek, ne gadara...) sıkça yer vermiştir. Muhtemelen bu anlatım kalıplarını daha iyi anlaşılmak ve şiirde akıcılığı sağlamak amacı ile kullanmıştır.

Güvel'in tespit edilebilen 8 şiiri incelendiğinde, bu şiirlerin koşma ve destan (güzelleme, nasihat) şeklinde olduğu görülür. Âşık, koşma tarzında yazdığı/söylediği bu şiirlerde aşk, din, askerlik, sıla özlemi gibi temalara -diğer temalara göre- daha fazla yer vermiştir (Arı 2009: 283).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.06.2018
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Tarık Gülmend. 12 Temmuz 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HAMDÎ, Ahmed Hamdî Efendi, Adanalıd. ? - ö. 1836Doğum YeriGörüntüle
3NAZLI GELİN, Ayşed. 1860 - ö. 1908Doğum YeriGörüntüle
4Salih Fethi Gökçaylıd. 1923 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5EFENDİ, Muhittin Geyikd. 01.01.1923 - ö. 17.11.2015Doğum YılıGörüntüle
6Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Doğum YılıGörüntüle
7AHMED CELALEDDİN DEDE, Ahmet Celalettin Baykarad. 1853 - ö. 1946Ölüm YılıGörüntüle
8İshak Refet Işıtmand. 1891 - ö. 17 Ekim 1946Ölüm YılıGörüntüle
9PİÇOĞLU, Osman Gökçed. 1901 - ö. 31.05.1946Ölüm YılıGörüntüle
10YUSUF, Yusuf Karakaşd. 15.02.1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SÜLEYMAN, Süleyman Göksald. 1971 - ö. -MeslekGörüntüle
12RECEB (GÖYÇELİ) EHMEDOVd. 1913 - ö. ?MeslekGörüntüle
13(SİLLELİ) İBRAHİM/ İBRAHİM AĞA, İbrahim Berberoğlud. 1890 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KARAGÖZ, Ali Karagözd. 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HASAN ERDOĞANd. 1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17OZAN OSMAN, Osman Aydınd. 1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18KEMTERd. ? - ö. 1818Madde AdıGörüntüle