Ayşe Şasa

(d. 1 Ocak 1941 / ö. 16 Haziran 2014)
Yazar, senarist
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da dünyaya geldi. 1960'ta Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nden (Robert Kolej) mezun oldu (Uyar, 2016: 15-20) 1963-1965 yılları arasında Robert Kolej'in İdari Bilimler Bölümü'ne devam etti. Yönetmen, yapımcı ve senarist Atıf Yılmaz'a asistanlık yaptığı sırada senaryo çalışmalarına başladı. Atilla Tokatlı ile kısa süren ilk evliliğinin ardından, Atıf Yılmaz ile evlendi

1973'te geçirdiği ruhsal rahatsızlık sebebiyle tedavi gördü. Bu süreçte Atıf Yılmaz'dan ayrıldı, senarist Bülent Oran'la evlendi (Uyar, 2016: 24-29) Şizofreni teşhisi konan yazar, yıllarca münzevi bir hayat sürdü. 1981'de İbnü'l Arabi'nin Fusüsu'l-Hikem kitabını okuyan Şasa, tasavvufi düşünceyle tanıştı. Yazar, daha sonra kendisiyle yapılan söyleşilerde bu okumalar sayesinde psikolojik rahatsızlıklarından kurtulduğunu dile getirdi (Şasa, 2009: 128; Şasa, 2003:140) 16 Haziran 2014'te zatürre sebebiyle hayatını kaybeden Ayşe Şasa, Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Edebiyat ve sinemaya öğrencilik yıllarından itibaren ilgi duyan Ayşe Şasa, Yaşadığımız Odalar adlı ilk oyununu lisedeki son yılında yazdı. (Şasa, 2009: 76) Kolej yıllarında Batı felsefesi ve edebiyatından V. Woolf, J. Joyce, Kafka, Sartre, Camus, S. Zweig, S. Plath gibi varoluşçu yazarları okudu (Dağlı, 2016: 133, Şasa, 2003: 132). 1960'ların başında Kemal Tahir'le tanıştı ve yazı çalışmalarına onun düşüncelerinin rehberliğinde devam etti 1973'te psikolojik rahatsızlıkları baş gösterdi, şizofreni günlükleri tutarak yaşadıklarını kayda geçirdi (Uyar, 2016: 28) Bu günlükler, onun daha sonra kaleme alacağı metinlere kaynaklık etti.

1981'de İngilizcesinden okumaya başladığı Fususü'l-Hikem laik bir çevreden gelen yazarın yeni bir dünyayla karşılaşmasına yol açtı. Tasavvuf düşüncesini araştıran Şasa, İsmet Özel, Mustafa Kutlu, Mahmut Erol Kılıç gibi şair ve yazarlarla tanıştı (Ayvazoğlu, 1996: 140; Uyar, 2016: 30) Hayatındaki değişim ve tanıdığı yeni isimlerle edebi anlayışı yeniden şekillenen Şasa'nın kaleme aldığı bazı öykü ve denemeleri, Yeşilçam günlerine dair hatıraları Dergâh, Kırklar gibi dergilerde yayımlandı. Bu yazıları daha sonra Yeşilçam Günlüğü (1993) ve Delilik Ülkesinden Notlar (2003) adıyla kitaplaştırdı. Uzun öykü sayılabilecek Şebek Romanı (2004) adlı distopik eseri, yazarın üzerindeki Kafka tesirini gösteren bir bilimkurgu parodisidir (Tenekeci, 2016: 291) Bir Ruh Macerası (2003) ise bir nehir-söyleşidir. Ayşe Şasa, bu kitapta hayatının çeşitli yönlerini açıklıkla dile getirmiştir.

1963-1993 arasında senaryosunu yazdığı filmler şunlardır: Çapkın Kız, Son Kuşlar, Murat'ın Türküsü, Toprağın Kanı, Ah Güzel İstanbul, Harun Reşid'in Gözdesi, Balatlı Arif, Kozanoğlu, İlk ve Son, Köroğlu, Cemile, Battal Gazi Destanı, Unutulan Kadın, Güllü, Yedi Kocalı Hürmüz, Utanç, Cemo, Kambur, Deli Kan, Hacı Arif Bey, Ve Recep ve Zehra ve Ayşe, Ölmez Ağacı, Merdoğlu Ömer Bey, Gramofon Avrat, Arkadaşım Şeytan, Hiçbir Gece, Her Gece Bodrum, Kanayan Yara Bosna, Dinle Neyden. "Şasa, sinemanın lüks bir kategori olmadığını ve bu sanata yaşamın bütün alanlarıyla ilişkili biçimde, bütüncül bir bakışla yaklaşılması gerektiğini de ısrarla ima etmiştir" (Yalsızuçarlar ? ).

Kaynakça

Ayvazoğlu, Beşir (1996). "Ayşe Şasa", Defterimde Kırk Suret. İstanbul: Ötüken Yay. 137-141.

Dağlı, Nihat (2016). "Şark'ın Asil Kızı". Hayret Perdesini Temâşâ Ayşe Şasa Kitabı (Yay. Haz. Serdar Arslan). İstanbul: İnsan Yay. 127-137.

Demirel Uyar, Ayşegül (2016). "Hayret Yaylasına Yolculuk", Hayret Perdesini Temâşâ Ayşe Şasa Kitabı (Yay. Haz. Serdar Arslan). İstanbul: İnsan Yay. 15-34.

Şasa, Ayşe (2003). "Bir Yol Tabelasıyla Konuştum" (Röp. Hasanali Yıldırım). Delilik Ülkesinden Notlar. İstanbul: Gelenek Yay. 139-153.

Şasa, Ayşe (2009). Bir Ruh Macerası (Meryem İlayda Atlas, Leyla İpekçi, Berat Demirci ile Söyleşi). İstanbul: Timaş Yay.

Tenekeci, İbrahim (2016). "Ayşe Şasa İçin". Hayret Perdesini Temâşâ Ayşe Şasa Kitabı (Yay. Haz. Serdar Arslan). İstanbul: İnsan Yay. 289-291.

Yalsızuçanlar, Sadık (?) "Ayşe Şasa", http://film.iksv.org/tr/onur-odulleri/ayse-sasa (Erişim tarihi: 20.9.2018)

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HATİCE YILDIZ
Yayın Tarihi: 21.09.2018
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yeşilçam GünlüğüDergâh Yayınevi / İstanbul1993Deneme
Düş, Gerçeklik ve Sinemaİz Yayınları / İstanbul1997Deneme
Delilik Ülkesinden NotlarGelenek Yayıncılık / İstanbul2003Deneme
Şebek RomanıGelenek Yayıncılık / İstanbul2004Hikâye
Vakte Karşı SözlerKeşkül Yayınları / İstanbul2006Röportaj
Bir Ruh MacerasıTimaş Yayınları / İstanbul2009Röportaj

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BOSTAN-ZÂDE, Mehmed Efendid. 1535-1536 - ö. 1 Nisan 1598Doğum YeriGörüntüle
2AFVÎ, Yakubd. 1678 - ö. 1736-37Doğum YeriGörüntüle
3ŞEYHÎ, Celâleddîn Deded. 1849 - ö. 1908Doğum YeriGörüntüle
4SEFER DANEKÎd. 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Nursel Durueld. 3 Mart 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Egemen Berközd. 13 Nisan 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HÜSEYİN, Hüseyin Gençd. 1940 - ö. 2014Ölüm YılıGörüntüle
8A.Vahap Akbaşd. 2 Mayıs 1954 - ö. 15 Kasım 2014Ölüm YılıGörüntüle
9RASİM KÖROĞLUd. 1953 - ö. 30.10.2014Ölüm YılıGörüntüle
10Yeşim Türközd. 06 Eylül 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Muhsin Durucand. 23 Nisan 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Batuhan İşcand. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Halide Nusret Zorlutunad. 1901 - ö. 10 Haziran 1984Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ergun Evrend. 1936 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Müslim Çelikd. 09 Aralık 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BÜRYAN ANA, Ayşed. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17AYŞE BERKd. 1874 - ö. 1953Madde AdıGörüntüle
18Azra Erhatd. 4 Haziran 1915 - ö. 6 Eylül 1982Madde AdıGörüntüle