Celal Sılay

Ahmet Selami Sel
(d. 1914 / ö. 07 Eylül 1974)
Şair, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Celal Sılay, 1914 yılında Bursa'da doğmuştur. Tam adı Mehmet Celal Sılay'dır. Babası öğretmen Ahmet Hamdi Bey, annesi Fahriye Hanım'dır. Şairin çocukluk hayatı Bursa'nın Namazgâh Mahallesi'nde geçmiştir. Bu mahalle, şairin doya doya yaşadığı çocukluk hayatında önemli bir yere sahiptir. Almış olduğu dinî terbiyede bu mahallenin etkisi çok büyüktür. On bir yaşına kadar Bursa'da Hoca İlyas İptidai Mektebi'nde okumuş, daha sonra Işıklar Lisesi'nde ilk ve orta öğrenimine devam etmiştir. Fakat disiplinsiz ve psikolojik rahatsızlığı olduğu gerekçesiyle okuldan uzaklaştırılarak Kuleli Askeri Lisesi'ne nakledilmiştir. Aynı sorunlar, Kuleli Askeri Lisesi'nde de devam ettiği için oradan da ayrılan Sılay, lise eğitimini 1934 yılında İstanbul Hayriye ve İstiklâl liselerinde tamamlamıştır. Lise yıllarında arkadaşları ona "Atlı Napolyon" lakabını takmıştır. Liseden sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne dışarıdan devam etmiş; fakat eğitimi tamamlamamıştır. 1935 yılında İstanbul'a gelen Sılay, hayatı boyunca devlet memurluğu yapmamış, kendisine gazeteciliği ve dergiciliği meslek olarak seçmiştir. Celal Sılay, gazeteciliğe 1940 yılında Vatan gazetesinde başlamıştır. 1944 yılında Tasvir-i Efkar'da yazarken aynı zamanda İşte adında bir dergi çıkarmaya başlamıştır. Bu dergi sadece 4 sayı devam edebilmiştir. 1951 yılında Ticaret Postası adlı gazetede çalışmıştır. 1952 yılından 1956 yılına kadar Yeni Memleket gazetesinde hem yazı işleri müdürlüğü hem de Ahmet Selami Sel takma adıyla fıkra yazarlığı yapmıştır. 1957-1958 yılları arasında Yeni Gazete'de fıkra yazarlığı yapmıştır. 1959-1960 yılları arasında yine Ahmet Selami Sel takma adıyla Her Gün gazetesinde günlük konularla ilgili yazılar yazmıştır. Dergilerde de yazan Sılay'ın şiirleri, 1939-1940 yılları arasında Yücel dergisinde, 1941 yılında İnkılâpçı Gençlik dergisinde, 1943 yılında Demet dergisinde yayımlanmıştır. 1949-1950 yılları arasında Her Hafta dergisinde Paris hayatıyla ilgili yazılar yazmıştır. 1950'de Büyük Doğu dergisinde şiirleri ve yazıları yayımlanmıştır. 1954'ten sonra 1966'ya kadar aralıklarla 28 sayı yayımlanan Doğu-Batı dergisini çıkarmıştır. 1956 yılında Esi dergisinde şiirleri yayımlanmıştır. 1963'ten 1971'e kadar 105 sayı Yeni İnsan dergisini çıkarmıştır. Mesleğinden hiçbir zaman düzenli bir geliri olmadığı için ekonomik olarak zor bir hayat geçirmiştir. 7 Eylül 1974 tarihinde kalp krizi sonucu vefat etmiş, İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Celal Sılay kısa boylu, güler yüzlü, kilolu ve hareketli biridir. Fiziksel özelliğinden ziyade karakteriyle dikkat çekmiştir. "Atlı Napolyon"dan sonraki ikinci lakabı "deli"dir. Deli dolu bir karaktere sahiptir. Bakıldığında neşeli, hayat dolu, hayatı umursamayan biri olarak görünürken özünde alıngan ve kırılgan bir yapıya sahiptir. 1961 yılında edebiyat öğretmeni Nermin Duru ile evlenmiştir.

Celal Sılay, şair kimliğinin yanı sıra edebiyat, sanat gibi birçok alanda görüşlerini ortaya koyan bir düşünce adamıdır. Sılay için hayat, sanatla anlam kazanır. Onun şiir sanatı üzerine yazdığı yazılarda verdiği bilgilerden poetikasını çıkarmak mümkündür. Ona göre şiirde duygu ve fikir bir arada olmalı, şiir hem kalbe hem de zekâya hitap etmelidir. Kelimelerin basit bir ahenkle bir araya getirilmesinin şiir olamayacağını, şiirin söyleyecek sözü olanlar için bir araç olduğunu savunur. Ona göre şiirdeki ahenk ve musikinin yarattığı güzellik tek başına yeterli değildir, şiiri sadece musikiden ibaret görmek büyük bir hatadır. Çünkü kalbe işleyen musiki değil, şiirdeki anlamdır. Sılay, şiirin geleneğe bağlı olarak gelişmesi gerektiğine inanır. Gelenekle bağı olmayan şiirin temelsiz olduğu görüşündedir. Sılay’a göre şiir, gelenek unsurlarını içinde barındırarak gelişmeli ve yenilenmelidir. Şiirde kullanılan kelimelerin özenle seçilmesi ve bir anlam ifade etmesi, ruhu karartan kelimelerin tercih edilmemesi gerektiğini düşünür. Ona göre kelimeler mutluluğu, sevgiyi, iyimserliği çağrıştırmalıdır. Bu bağlamda şiirde şeklin önemli olduğunu düşünür. Şiiri bir kelime sanatı olarak gören Sılay, her kelimede bir kuyumcu titizliği gösterilmesi gerektiğini savunur. Çünkü kelimeler şiirin dış yapısını oluşturur ve bu yapı ne kadar mükemmel olursa sanatkârlık da o kadar kuvvetli olur.

Sılay'ın şiirlerini çeşitli şekillerde yazdığı görülür. Birçok şiirini hece ölçüsü ve belli bir kafiye düzeniyle yazdığı gibi bazı şiirlerini serbest tarzda, bazılarını da rubai tarzında kaleme almıştır. Şiirde ve bütün sanat eserlerinde kullanılan dilin basit, berrak ve açık olması gerektiğini savunur ve hikâyelerinde, fıkralarında, denemelerinde ve şiirlerinde basit, akıcı ve berrak bir Türkçe kullanır.

Kaynakça

Aksal, Sabahattin Kudret (1 Şubat 1975). "Celal Sılay'ı Anmak". Varlık. S. 809.

Altıntaş, Onur (2013). Celal Sılay'ın Sanat ve Edebiyat Yazıları. Yüksek Lisans Tezi. Yozgat: Bozok Üniversitesi.

Kırımlı, Bilal (2007). Celal Sılay (Hayatı, Sanatı, Eserleri, Fikirleri). İstanbul: Ra Kitabevi.

Nesin, Aziz (2009). Benim Delilerim. İstanbul: Nesin Yayınevi.

Sılay, Celal (1967). Süreyle Yarış. İstanbul: Tan Basımevi.

Taner, Haldun (1983). Ölürse Ten Ölür, Canlar Ölesi Değil. İstanbul: Cem Yayınları.

Ulutaş, Nurullah (2000). Celal Sılay'ın Hayatı Sanatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ŞAZİYE DURUKAN
Yayın Tarihi: 07.03.2018
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Çöl YolcularıKeteon Matbaası / İstanbul1934Şiir
Dört KapıMilli Mecmua Matbaası / İstanbul1934Şiir
Lacivert IşıklarBizim Basımevi / Bursa1935Şiir
Ebedî RenklerYeni Basımevi / Bursa1936Şiir
Hüsran FilizleriEmek Basımevi / Bursa1937Şiir
Merhamet ŞiirleriYeni Türkiye Basımevi / İstanbul1943Şiir
AcabaÜlkü Kitap Yurdu / İstanbul1945Şiir
SonraÜlkü Kitap Yurdu / İstanbul1946Şiir
Boşlukta Duran TaşÜlkü Matbaası / ?1948Şiir
Zaman ile YarışOrhan Mete ve Ortağı Matbaası / ?1956Şiir
AdamcaTürkiye Ticaret Postası Matbaası / İstanbul1959Şiir
DoğaYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1965Şiir
DeğinmelerTan Matbaası / İstanbul1966Deneme
Kişi-BireyTan Matbaası / İstanbul1967Deneme
Aşk DialektiğiYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1967Şiir
Şimdi Geldin Şimdi GittinYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1968Şiir
Küpe DestanıYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1968Şiir
YorumYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1968Deneme
İlişki DeyimleriYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1969Şiir
Zorunlu SomutYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1969Hikâye
Söz-EylemYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1969Deneme
Üçüncü DönemYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1971Deneme
KarşınYeni İnsan Yayınevi / İstanbul1971Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞEMSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebid. ? - ö. 1512?-1516?Doğum YeriGörüntüle
3SENÎH, Süleyman Senîhd. 1822 - ö. 1900Doğum YeriGörüntüle
4Salih Akayd. 1914 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5CİHANGİRd. 1914 - ö. 2004Doğum YılıGörüntüle
6Sabahattin Teomand. 1 Nisan 1914 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974Ölüm YılıGörüntüle
8Nihad Sami Banarlıd. 18 Haziran 1907 - ö. 13 Ağustos 1974Ölüm YılıGörüntüle
9YUNİS İBRAHİMOVd. 1895 - ö. 1974Ölüm YılıGörüntüle
10Furkan Çalışkand. 1983 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Gönül Ülkü Dilekd. 24 Haziran 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Kâmran Yüced. 1926 - ö. 13 Ekim 1986MeslekGörüntüle
13Göksu N. Çakırd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Sadi Yaver Atamand. 23 Nisan 1906 - ö. 10 Aralık 1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16OZAN MORSULTAN, Ahmet Mortaşd. 1944 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Ahmet Uysald. 29 Mayıs 1938 - ö. 03 Temmuz 2011Madde AdıGörüntüle
18SALTUK, Ahmet Yurtd. 01.08.1934 - ö. 09.07.2021Madde AdıGörüntüle