ŞAMİLÎ/GEYRANÎ, Şamili Işıkdemir

(d. 1914 / ö. 1987)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Şamilî Işıkdemir olan âşık, şiirlerinde Şamilî ve Geyranî mahlaslarını kullanmıştır (Koç 1990: 157). Artvin'in Yukarı Maden (Hod) köyünde 1914'te dünyaya gelmiştir. Henüz birkaç aylıkken ailesi, 1. Dünya Savaşı sırasındaki seferberlik nedeniyle Beyşehir’e göçmüş, savaş bitiminde Hod’a geri dönmüşlerdir. Bir başka Artvinli âşık Şamilî ile karıştırılmamak için Küçük Şamilî olarak anılmıştır (Karadeniz 2002: 227). İkinci Şamilî olarak da bilinmektedir (Koç 1990: 157). Babası, Heyranî mahlaslı Muhammet Işıkdemir’dir. Âşıklık geleneğini ondan öğrenmiştir. Küçük kardeşi Ali de Geylanî mahlasıyla şiirler yazar. Her ikisiyle de karşılıklı deyişmeleri mevcuttur (Koç 1990: 157). Badeli âşık olup olmadığına ve çıraklarına dair herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. 1987'de doğduğu köy olan Yukarı Maden köyünde vefat etmiş ve burada defnedilmiştir (Karadeniz 2002: 227).

Şamilî'nin ulaşılabilen şiirlerinde hece ölçüsünü ve koşma nazım biçimini kullandığı; tam, yarım ve zengin kafiye ile şiirlerini kafiyelendirdiği görülmektedir. "Eserlerinin birçoğu yitip giden Şamilî’ye ilişkin Mehmet Koç’un Hodlu Halk Ozanları ve Kalem Şuaraları adlı kitabında bilgi verilmiş, söz konusu eserde âşığın dokuz şiiri yayımlanmıştır" (1990: 167, 171-175). Osman İlker’in Aşağı ve Yukarı Maden köylerine ilişkin yaptığı araştırmalarda da âşıkla ilgili bilgiler bulunmaktadır (Karadeniz 2002: 227). Bekir Karadeniz, Artvinli Halk Şairleri adlı eserinde âşıkla ilgili bilgi verip, dört şiirini yayımlamıştır (Karadeniz 2002: 227-229). Musa Öksüz, Artvinde Aşıklık Geleneği adlı doktora tezinde âşığın hayatı üzerinde kısaca durup, bir şiirine yer vermiştir (Öksüz 2013: 317).

Şamilî, âşık tarzı şiir geleneğinin öne çıkan kaidelerinden tapşırmaya önem vermiş, şiirlerinin son bendinde mahlasını kullanmıştır. İlaveten Şamilî, şiirlerinde bir saçı Leylanın peşinden diyardan diyara gezdiğini anlatmakta, âşıklık geleneğinin yaygın temayüllerinden birine örnek oluşturmaktadır. Güzele dair anlatımlarında Karacaoğlanvari söyleyişler dikkati çekmektedir. Şiirlerinde sade bir Türkçeyle açık, anlaşılır bir ifade tarzını benimsemiştir. Ömrünün büyük bir bölümünü gurbette geçirmiş olan âşık, şiirlerinin içeriğine sıla özlemini yerleştirmiştir. Gurbette gördüğü yerlerin güzelleri ve güzellikleri şiirlerinde kendilerine yer bulmuştur.

Kaynakça

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: AKYD Yay.

Koç, Mehmet (1990). Hod’lu Halk Ozanları ve Kalem Şueraları. Aydın: Hürtunç Ofset.

Öksüz, Mehmet (2013). Artvinde Aşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAK
Yayın Tarihi: 12.03.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İlhan Karamand. 23 Mart 1948 - ö. 8 Ağustos 2008Doğum YeriGörüntüle
2EYÜBd. ? - ö. 1920/1922?Doğum YeriGörüntüle
3NOKSANÎ, İbrahim Muratoğlud. 1922 - ö. 1964Doğum YeriGörüntüle
4ŞAMHAL BAYRAMOVd. 1914 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Celal Sılayd. 1914 - ö. 07 Eylül 1974Doğum YılıGörüntüle
6BEYLER KADİROV (BEYLER KADİROV HACI REŞİDOĞLU)d. 25.05.1914 - ö. 03.06.1991Doğum YılıGörüntüle
7Vartan İhmalyand. 22 Mart 1913 - ö. 29 Ocak 1987Ölüm YılıGörüntüle
8Fikret Arıtd. 3 Ekim 1918 - ö. 11 Kasım 1987Ölüm YılıGörüntüle
9GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Ölüm YılıGörüntüle
10RESUL NEVRUZÎd. ? - ö. 1997MeslekGörüntüle
11HACI GURBAN SÜLEYMANÎd. 01.01.1920 - ö. 20.01.2008MeslekGörüntüle
12OZAN HASAN, Hasan Toptaşd. 04.06.1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
13ALİ ERCANd. 1931 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NİHANÎ (BARDIZLI), Mustafa Gedikd. 1885 - ö. 14.03.1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BURHANÎ, Burhan Dikend. 02.02.1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TEKİNÎ/DOST TEKİN, Tekin Polatd. 1979 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17EŞRÂFÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MEYİTTÎ/SIRRİ, Süleyman Özdolapd. 1894 - ö. 1963Madde AdıGörüntüle