Madde Detay

Samsun'da doğdu. Öğretmen bir anne-babanın çocuğu olan Sevim Ak, Samsun’da, çıkmaz bir sokakta büyüdü. Samsun Subaşı İlköğretim Okulu, Kadıköy Kemal Atatürk Ortaokulu, Kadıköy Kız Lisesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği'ni bitirdi. Biyokimya uzmanlık eğitiminin ardından 25 yıl Heybeliada Sanatoryumu’nda ve özel kliniklerde çalıştı. Sevim Ak ilk öyküsünü, 1985 yılında Cumhuriyet gazetesinin pazar ekinde yayımladı. Yazar ilk çocuk kitabı olan Uçurtmam Bulut Şimdi (1987) ile aynı yıl Akademi Kitabevi Çocuk Edebiyatı Öykü Ödülü’nü aldı. Öykülerini Kırmızı Fare, Doğan Kardeş, Bando, Milliyet Kardeş gibi çeşitli çocuk dergilerinde yayımladı. TRT`nin çocuk programları için öyküler, senaryolar yazdı. Düşlere Sobe adlı çocuk oyununu İstanbul Şehir Tiyatrosu sahneledi. Horoz Adam ve Korsan adlı kitabından uyarlanan oyun da Ankara Devlet Tiyatrosu'nda izleyici karşısına çıktı. 1999’da, Arnavutluk’ta yayımlanan Balkan Yazarları Seçkisi’nde (Tregime) "Benim Adım Titi" adlı öyküsü Arnavutça olarak yer aldı. 17 Ağustos Depremi'nden sonra Tel Aviv-Yafo Belediyesi Ruh Sağlığı Merkezi ve Marmara Üniversitesi Vakfı işbirliğiyle yürütülen Marmara Depremi Psikososyal Rehabilitasyon Projesi, yazarın çocuk korkularıyla ilgili 13 öyküsünden yola çıkılarak başlatıldı. Kırık Şemsiye isimli kitabı Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği’nce 2006 yılının en iyi resimli öykü kitabı seçildi. Ak, 2009’da dünya çocuk edebiyatının prestijli ödülü Astrid Lindgren Ödülü’ne, 2012’deyse Hans Christian Andersen Ödülü’ne aday gösterildi. Çağdaş çocuk edebiyatımızın en üretken yazarlarından olan Sevim Ak’ın, öykü ve roman türünde yaklaşık 40 çocuk kitabı vardır. Bu kitapların bazıları, Almanca ve Arapça’nın yanı sıra, Kore ve Hollanda gibi çeşitli ülkelerin dillerine çevrildi.

2000-2008 yılları arasında, ODTÜ'deki İLKYAR Vakfı’yla 160 yatılı bölge okulu ve 30 köy okulunda çocuklarla gerçekleştirdiği yaratıcı okuma ve öykü yazma etkinliklerindeki anı ve izlenimlerini Güneşin Çocukları adlı kitabında topladı. Yazar, Feneryolu’ndaki bir apartmanın bahçe katını yazar ve çizer olan ağabeyi Behiç Ak’la birlikte "Ev Kütüphanemiz" adıyla çocuklarla yapılacak olan atölye çalışmaları ve etkinlikler için vakfetti. Yazdığı nitelikli eserlerle çocuk edebiyatı alanında kendine seçkin bir yer edinmiş çocuk edebiyatımızın çağdaş yazarlarından Sevim Ak, İstanbul’da yaşıyor, çocuklar için yazmaya devam ediyor.

Sevim Ak, öykülerinde daha çok çocukların duygusal gelişimine katkıda bulunabileceği konulara değinmiştir. Aile, arkadaş, hayvan, doğa ve yaşam sevgisi ile karşı cinse duyulan ilgi bunların yanı sıra mutluluk, yardımlaşma, başarı, sabır gibi kavramlar yazarın öykülerinde yer alır. Aslında çocuğun dünyasına ilişkin birçok şey yazarın eserlerinde kendine yer bulur. Hayaller, olağanüstülükler, dış görünüş, doğa olayları, aile içi iletişim konularında eğlenceli anlatımlarıyla mesajlar verir. Olumsuz davranışları (yalan, öç alma, hırs, önyargı) engellemek için de üstü kapalı öğütler verir.

Kitapları 1985 öncesi Türkiye'de çocuk edebiyatında yaygın olan öğretici metinler devrini kıran bir öncü olarak değerlendiren Ak, çocukları ciddiye alan, hitap edilen yaşa uygun dil ve anlatımla ele alınırsa en can acıtan meselelerin bile çocuk edebiyatının konusu olabileceğini belirtir. Yazarın kahramanları genelde çocuklardır. Fakat bu çocuklar ne kadar bizden biri gibi görünseler de farklı özelliklere sahiptirler. Ak, kahraman seçimi için şu yorumu yapar:

“Günümüzde genellikle herkes, kendi sosyal statüsüne yakın insanlar ile ilişki kuruyor. Çocuklar da gene aynı şekilde, sanki tek tip dünya, tek tip insan varmış gibi, yine kendi sosyal çevrelerinden arkadaş ediniyor. Böylece çoğu çocuk, etrafındaki farklı sosyal sınıftaki insanlardan haberdar olmuyor. Ben bu yüzden, çocukları biraz farklı dünyalara çekecek, düşündürtecek, empatiyle yaklaşmalarını sağlayacak kahramanlar yaratmaya çalışıyorum” (Karabulut 2012).

Kitapları birçok öyküden oluşur. Öyküler birbiriyle bağlantılı olmamasına rağmen tek bir kahraman üzerinden anlatılır. Yazar, kahramanlar hakkında pek fazla betimleyici bilgilere yer vermez. Örnek olması bakımından "Çilekli Dondurma"nın kahramanı Gülüş adında sekiz yaşındaki kız çocuğudur. Doğduğunda ağlamamış, gülerek dünyaya gelmiştir. Gülüş halasıyla müzeye gitmeye can atar. Müze masal kutusudur gözünde. Gülüş en olanaksız gözüken şeyleri bile olağan karşılar. Hayvan dostudur. “Gökte Biri Var” öyküsünde Güneş adında bir kız çocuğu çıkar karşımıza. Bu kitap tek bir öyküden oluşmaktadır. Öykü, Güneş`in anneannesiyle olan ilişkisiyle başlar. Arkadaş canlısı sosyal bir çocuktur, okul üçüncüsüdür. Hatta tek arkadaşı televizyon olan bir çocukla arkadaşlık etmesi istenir.

Yazarın kahramanlarının çoğu kız çocuklarıdır. Kahramanlara ait kitaplardaki görsel tasvirler de âdeta okuyucuya yazarı çağrıştırır. Bu çocuklar tıpkı yazar gibi kıvırcık saçlı ve gözlüklüdür. Birçok çocukta olduğu gibi yazarın kahramanları için de gözlüklü olmak problemdir. Bu durum bir kitabına isim de olmuştur. Dörtgöz adlı kitabın kahramanı Deniz, gözlükleriyle dalga geçen arkadaşlarından intikam almak isteyen bir çocuk, okuldaki müsameredeki rolünün küçüklüğünden utanan, arkadaşı Kerem'le çöpleri yok etme projesinin sahibi, mahalledeki sokak köpeklerini koruyan, kuklalar yapan Selim'in arkadaşı olarak karşımıza çıkar. Duvarlar Resim Olsa isimli kitapta Fulya ve Gülce'nin kahkaha ve hayallerle kenetlenen sıcacık bir dostluk hikâyesi anlatılır. Ada ve Adam romanında ise kardeşinin doğumuyla hayatı değişen, ailesi tarafından ihmal edilen Ada'nın karmaşık duyguları yazar tarafından ustalıkla ele alınır.

Ak'ın öykülerinde yetişkinler çocuklarla arkadaştır. Sevim Ak’ın kitaplarında özellikle çocuklar komşularıyla olduğu kadar, bakkal, kömürcü, bekçi, özellikle balıkçı ve postacılarla yakından ilgilidir. “Kerpeten Sokağın Derdi”, “Elma Kokulu Kadın”, “ Çiçekli Kadın” ve “Rol”de komşular “Kuşlar Kralı Nikola”da kuşçu, “Mavi Eşofmanlı Adam”da emekli, “Bisikletli Postacı”da postacı, “Ayakkabı Tamircisi”nde tamirci, “Mahalle Sinemasında” sinemacı, “Bizim Gazete”de bakkal, kırtasiyeci, “Toto ve Şemsiyesi”ndeki postacı, balıkçı, belediye başkanı çocukların iletişim kurduğu kişilerdir (Arpacı 2006: 68). 2016 yılında yazmış olduğu Bir Tanışma Öyküsü isimli kitap yine bir mahallede Umut'un, kırtasiyeci Sabri Amca’nın dükkânında mahalle sakinleri olan ayakkabıcı çırağı Mehmet, oyuncaklarıyla gezen Ece, aceleci bir genç kız ve konuşmaların arasında gezinen gizemli bir kişi ile kırtasiyeciyi bekleyişini anlatır. Yazar Gökkuşağı Yazı romanında, çocukluğunu bir kenara bırakıp çalışma hayatına gömülmüş anne babasının görevlerini üstlenmiş, otizmli kardeşiyle ilgilenmek zorunda olan Melisa'nın yaşadıklarını akıcı anlatımıyla okuyucuya sunar. Ak, ustalıkla kaleme aldığı romanı Melo ile de edebiyattaki 30. yılını kutlar.

Yazarın çocuklar ve yetişkinlerin dışında insani vasıflar yüklediği cansız nesneler ve hayvanlar da kahraman olarak tasvir edilir. Konserden kaçan notalar, penguenler, müzik kutusuna sıkışıp kalmaktan bıkmış ve sonunda özgürlüğüne kavuşan Napolitan Şarkı, yaşama isteğiyle dolu Madam Lulu'nun Şapkası, Pamuk Hanım'ın yaptığı kuklaları dağıtan Karga Fırfır, iki martı Açıkgöz ve Süs, bahçeye çıkmak için can atan ev çiçeği Açelya, Samanyoluna gitmeye çalışan Balon, kayıp eşya bürosundaki eşyalar, Dokumacı Kuşu Fiyonk, denizatı Çia ve sevgilisi Si, albatros Ting, Denizanası Tül, sombalığı Çin ile sevgilisi Çinçin, kırlangıç Mio, Şaşkınn Leylek Tantum, Akılsız Küçük Yabankazı, Yaşlı Martı Hopuduk diğer kahramanlardır (Uzuner Yurt 2013).

Ak, öykülerinde çocuğa özgü sorunları, korkuları, kaygıları, beklentileri, çocuk-yetişkin çatışmalarını, savaşı, beraberinde sevinçleri çocukların anlayabileceği bir yalınlıkta, ama edebî bir dille anlatmayı başarmıştır. Ak’ın karakteristik özelliği; çocuk için yaşam ve ölüm gibi zıtlıkları şaşırtıcı bir doğallıkla dönüştürüp gerçekliği, hayalleri, hayatın ilk heyecanlarını, düş kırıklıklarını ve daha pek çok şeyi harmanlaması ve yetişkinlerin algılarından başka, sihirli bir dünya yaratabilmesidir. İlgi çekici bir başka yanı ise ucu açık bırakılan öykülerin çocuk okuyucuları yeniden yazmaya ve birlikte hayal kurmaya davet etmesidir.