Madde Detay

Nihat Aşar, Devlet Demiryolları müfettişlerinden A. Faik Aşar ve Rukiye Hanım’ın oğlu olarak Eskişehir’de dünyaya geldi. İlköğrenimini İzmir’de tamamladı. 1946 yılında İzmir Atatürk Lisesi’nden mezun oldu. 1950 senesinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi. Aynı yıl, Ankara Vilayeti Maiyet memurluğuna atandı. Üç yıllık kaymakamlık stajını tamamladıktan sonra 1953 senesinde Eskişehir’in Mihalıççık ilçesine kaymakam olarak atandı. Burada üç yıl çalıştıktan sonra 1956 yılında Sinop’un Gerze kazasına kaymakam olarak tayin edildi. 1959 senesinde Kızılay Genel Merkezinde Teşkilat ve İçtimai Yardım Müdürü olarak görev alıp 1961’de genel müdür yardımcısı oldu. 1977 yılında genel müdür yardımcılığı görevindeyken emekliliğe ayrıldı (Turinay 2013: 1). Anılan görevler haricinde Bahçelievler ve Dikmen’de bucak müdürlüğü; Çubuk, Kalecik ve Aksaray’da kaymakam vekilliği yaptı (2010: 131). İdari görevleri dışında Mülkiyeliler Birliği dergisinde yayın kurulu üyeliği, İdarecinin Sesi gazetesi ve Kızılay Dergisi’nde yazı işleri müdürlüğü, Sümerbank gazetesinde yöneticilik yaptı (2010: 131; Turinay 2013: 3).

Edebiyat dışında resimle de ilgilendi; yağlı boya tabloları çizdi. 4 Ekim 1968 tarihinde Halkevleri genel merkezinde adına bir sanat jübilesi düzenlendi. Emekliliğe ayrıldıktan sonra, 1983 senesinde İzmir’e yerleşti ve 25 Aralık 2005 tarihinde bu şehirde hayata veda etti (Etiz 2011: 53).

Aşar’ın edebiyata ilgisi henüz lise talebesiyken İzmir’de başladı. Bu yıllarda şiir defterine yazdığı şiirlerin çoğu ilerleyen yıllarda kitaplarında veya dergilerde yer buldu (Turinay 2013: 1). 1941 yılından itibaren şiir ve düzyazıları çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı. İlk şiirlerini Hisar dergisinde yayımladı. Hisar haricinde Varlık, Çaba, İstanbul, Yaratış, Fikirler, Aile, Ajans-Türk, Çağrı, Kemalist Ülkü, İdarecinin Sesi dergilerinde şiirleri yer aldı. Şiirlerinin yanı sıra Akşam, Vatan, Sonbaskı, Hakikat, Türkgücü, Sakarya, Anadolu, Halkın Sesi gazetelerinde ve Kızılay, Gençay, Kemalizm, Köy Postası dergilerinde makaleleri yayımlandı (Turinay 2013: 5). 1950-1965 yılları suskunluk yılları oldu; bu sürecin ardından tekrar sanat dergilerinde görünüp kitaplarını yayımladı (Aşar 2005).

Şiirlerinin bir kısmı Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Başlangıçtan Bugüne kadar Türk Şiiri ve Yazarlar Sözlüğü, Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi (1966-1967), Buket, Şair Kaymakamlar Antoloji ve Cumhuriyet Dönemi Gazeteci Şairler adlı çalışmalarda yer aldı (Etiz 2011: 53).

Şair Halil Soyuer ve Sami Ayhan’la birlikte 1966 yılında Çaba adlı aylık sanat dergisini çıkardı. Dergi iki sene boyunca faaliyet gösterdikten sonra maddi imkânsızlıklar sebebiyle kapandı (Turinay 2013: 1).

Aşar’ın beş şiir kitabı yayımlandı. İlk ikisi Ankara’daki Adam ve Bir Dünya İstiyorum, 1966 yılında art arda yayımlandı. Üçüncü şiir kitabı Aydınlık, 1968; dördüncü şiir kitabı Nasıl Geçti Habersiz, 1972 yılında yayımlandı. Nasıl Geçti Habersiz, adını Teoman Alpay’ın bestelediği “Özlem” adlı şiirin ilk mısraından aldı. Beşinci ve son şiir kitabı Şiir Sofrası, şairin hayata veda ettiği 2005 yılında yayımlandı. Şiirleri dışında mensur olarak Beynelmilel Burs Rehberi adlı inceleme kitabı 1967 yılında, Esentepe İstasyonu adlı çocuk öyküsü 1997 yılında yayımlandı. Bunların yanı sıra çeşitli gazete ve dergilerde deneme ve makaleleri yer aldı.

Şiirlerini halk şairi edasıyla kaleme alan Nihat Aşar, bazı şiirlerinde “ozan” olmanın mesuliyetini anlattı. “Gerçek Ozan” şiirinde hakiki ozan olma yolunun, gerçekleri ve doğruları anlatıp hak bilinen yolda yalnız kalınsa bile geri adım atmamaktan geçtiğini vurguladı. Yine bu bağlamda “Ozanlar Haykırmalı” adlı şiirinde ozanların haksızlıklara ve zulümlere karşı başkaldırmalarını, savaşmalarını telkin etti (Turinay 2013: 18).

Şiirlerinde genel olarak aşk, özlem, insan ve doğa sevgisi, yaşama sevinci, aydınlık, Ankara ve memleket sevgisi ve Atatürk sevgisi temalarını işledi. (Turinay 2013: 21). Sekiz şiiri bestekârlar tarafından bestelendi. Bunlar arasında Teoman Alpay tarafından hicaz makamında bestelenen “Nasıl Geçti Habersiz” adlı şiiri ona ün kazandırdı (Etiz 2011: 53). Bu şiiri 1971 yılının en çok sevilen şarkısı seçildi, yirmi farklı sanatçı tarafından plağa okundu ve üç filme konu oldu (Aşar 1972: 9, 16). Söz konusu şiiri dışında “Yaz Akşamları Kadar” (Çalsam Bir Gün Kapını), “Nerede”, “Yaprak Dökümü”, “Yar Neredesin” (Saka Kuşları), “Cilveli Kız”, “Meyhane (İnat Ettim Meyhaneden Çıkmayacağım)”, “Macera (Yeter Bu Kadar Aşka)” adlı şiirleri de bestekârlar tarafından bestelendi (Turinay 2013: 5).

Şiire Hisar topluluğu bünyesinde başlayan Aşar, dil noktasında Hisarcılardan farklı bir pozisyonda yer almadı. Halkın konuştuğu Türkçe ile şiirlerini sade ve duru bir şekilde kaleme aldı. Üslup bakımından halk şiirine yaklaştı. Şairliğin yanı sıra bir ressam olan Aşar, şiirlerinde doğayı ve tabiatı özenle tasvir etti. Vezin bakımından serbest ölçü ve hece ölçüsünü kullandı. Heceyle yazdığı şiirlerde genel olarak redif ve kafiyeye yer verdi (Turinay 2013: 11-12).

Aşar hakkında yazanlar, onun dile, biçime ve öze verdiği öneme; aşırılıklara kaçmadan yeni ses ve renkler peşinde olmasına; alımlı ve tam istenilir Türkçe ile yazmasına; hece veznini kullanmadaki başarısına; geniş bir hayal gücüyle derin bir lirizmi birleştirmesine; konuları insancıl bir görüşle işlemesine; eserlerinin birbirini aşan ve yapmacıksız şiirlerle dolu olmasına dikkat çektiler (Aşar 1972: 15-16; Aşar 2005).