Madde Detay

Âşık, 1864 yılında Sivas’ta doğmuştur. Sivas’ta Kaleardı Mahallesi'nde yaşamıştır. Çuhadaroğlu Osman Ağa ile Hatice Hanım’ın oğludur. Belli bir mesleği olmayan Behçet, mahallede tütün kıyma, mektup yazma yahut mevlit okuma gibi işlerde halka yardımcı olmuştur. Verem hastalığına yakalanmış ve 1900 yılında Sivas’ta vefat etmiştir (Aşkun 1948: 366).

Elde bir şiiri bulunmaktadır ve şiirde Ermeni ayaklanması konu edilmiştir. 31 dörtlük olan bu destanda, 1895 tarihinde Sivas’ta vukua gelen Ermeni ayaklanması ve şehir halkının daha önce tedbirini alarak bu ayaklanmayı bastırması hikâye edilir. Şiir, teknik yönden zayıf olmakla beraber, tarihe ışık tutması bakımından önemlidir.

Aşkun, Vehbi Cem (1948). Sivas Şairleri. Sivas: Kâmil Matbaası. 

Aşkun, Vehbi Cem (1973). Yerme ve Güldürüler. Ankara: Eti Matbaası. 

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 1. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 

Ermeni Destanı

Dinleyin ibadullah can u gönülden

Bu dehre münasip hikâyetler var

İşiten ah itsin derun-ı dilden

Ser-encamı dilden şikâyetler var

Huda’nın emrine çok şükredelim

Evradını ezkârını hem zikr edelim

İn’amı ihsanı bir fikredelim

Ehl-i İslâm için ne nimetler var

Fahr-ı kâinatı gönderdi rehber

Âlemi nur ile kıldı münevver

Dört sahabe verdi cism-i mutahhar

Her birinde türlü kerametler var

Evliya enbiya hem şefimiz

Kıyamete kadar dest-i gîrimiz

Derdimiz tabibi hem muinimiz

Merhamet kânıdır adaletler var

On iki tarikat cümlesi haktır

Kadirî Rufaî Nakşî gerçektir

Hacı Bektaş Veli’de keramet çoktur

Cansız duvar sürdü alâmetler var

Düzüp askerini ettiler yarak

Kasaba kariye yakın ve ırak

Dediler hele bir askeri sayak

Bakalım bahadır ne yiğitler var

Tenekeci Biros mumcu Bediros

Meyhaneci Artin kalaycı Markos

Eskici Karebet taşçı Mardiros

Çilingir Kazar’da ne heybetler var

Tellak Andon ile usta Oskihan

Kel Mihail ile Miftis Ohan

Kunduracı Manok sümüklü Nişan

Daha bunlar gibi çok yiğitler var

Çuhacı esnaftan Manok Varcebet

Dökmeci esnaftan topal Karabet

Oturakçı Dikran, Ohanis Varbet

Daha methe saza çok yiğitler var

Yokladılar bir bir künyelerini

Gayet bezediler dünyalarını

Fedai yazdılar imzalarını

Bunlarda acayip saltanatlar var

Başladılar gayrı silah dizmeye

Etrafı eknafı bütün gezmeye

Kast ettiler ehl-i İslâm ezmeye

Hep garaz bağladı adavetler var

Cam köşe emredip çanı çaldılar

Büyük küçük her damına doldular

İslâm için müşavere kıldılar

Nice arzu nice ihanetler var

Dediler “İslâm’ın kökün keselim”

Çarşıyı pazarı bütün gezelim

Hemen yedi koldan hücum edelim

Cumada bayramda çok fırsatlar var

Verdiler ürütbe hep köşe köşe

Kimi ferik oldu kimisi paşa

Ermeni milleti düştü teşvişe

Hücum eylemeye cesaretler var

İptida Tokat’ta posta vurdular

Tatarı öldürüp katil oldular

Ciğerimiz delik delik deldiler

Dediler İslâm’a ne minnetler var

Muavinin yollarını bağladı

Çekip arabadan aşağı aldı

Evlad ü ayali hep kan ağladı

Zahmetle öldürdü çok eziyetler var

Bütün çar etrafa yazdılar name

Dediler baş eğmeyin ehl-i İslâm’a

Birkaçı girdiler tebdil-i came

Vilâyet kasaba seyahatler var

Ezbider müdürü bir biçareyi

Astı boğazından ol fukarayı

Bî-günah katletti bahrı karayı

Bakın bu kâfire ne zahmetler var

Danyal derler bir kelp çıktı ortaya

Namını dağıttı köy ve sahraya

Varıp mesken etti bir düz ovaya

Bundan çekilecek felâketler var

Karakin hain hükumeti vuruyor

Telgıraf haneye kurşun salıyor

Düyun-ı umumiyeyi nişan alıyor

Güya içlerinde nedametler var

“Ermeniler buna emanet” dedi

Müslim, gayr-ı Müslim diye ad verdi

Nicesine rütbe nişanlar verdi

Böyle eltaf böyle inayetler var

Bilmediler kadrin hain çıktılar

Kendi elleriyle evin yıktılar

Ab-ı ruylarını yere döktüler

İnsaniyet bilmez ne milletler var

Cülusunda bize eder ihsanlar

Ülkesine verdi nice düzenler

Kör olsun aleyhinde gezenler

Nice şefkat nice muhabbetler var

Ermeni dedikçe bunlar kıyardı

Çorbacı dedikçe çok çok koyardı

Rütbe sahip olan seyrek basardı

Bunlarda vekarı metanetler var

Kuyumculardan çıktı siftah patırtı

Balta değdi Bediros’u yatırdı

Gümüş kovadanlıklar ucuz satıldı

Aldın mı beyliği vız vız Ermeni

Keşişler de eyder “Zavinkalesik

Camik utan kibrin panesik

Tabancan kâşesik İslâm zarkesik

Panesik, hıramesik” ne nimetler var

Ehl-i İslâm olan gayrı uyandı

Gönüller tütünü göğe dayandı

Dediler “Ya Rabbi bağrımız yandı”

Kerem kâtibisin inayetler var

En küçük İslâmlar oldu ejderha

Gayrı kâfirlere olur mu baha

Nida eylediler “Gitti koyman ha”

Ağaç martinli de kerametler var

Irast gelenlerin önün aldılar

Güya samanlıktan it kaçırdılar

Her birini bir köşeye serdiler

Geçilmez cendekten telefiyetler var

Ermeniler şaştılar hep bu işe

Maldan geçip kaçtılar hep köşe köşe

Bir fare deliği beş bin kuruşa

Alacak kim verir muhannetler var

Mevlâ’m ıslah etsin cümleyi Behcet

Herkes ettiğini bulur akıbet

Ruz-ı kıyamette hem iki millet

Davaların görsün icazetler var

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 1. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 419-420.