Madde Detay
Cahit Beğenç
C. B.
(d. 1910 / ö. 20 Aralık 1994)
Yazar, Çevirmen, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bazı yazılarında C. B. imzasını da kullandı. Muğla'nın Fethiye ilçesinin İncirköy köyünde doğdu. Babası Emin Efendi, annesi Ayşe Hanım'dır. İlköğrenimini Fethiye'de, orta ve lise öğrenimini İzmir'de gördü. İzmir Öğretmen Okulu'ndan mezun oldu (1932). Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı (1940). Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nda Fransızca ve beşeri ilişkiler ve halkla ilişkiler dersleri verdi. Zafer Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulu ile Başkent Gazetecilik Yüksek Okulu'nda öğretim görevlisi olarak çalıştı. İngilizce öğrenim görenler için English-Turkish adlı bir dergi yayımladı. 27 Şubat 1958 tarihinden itibaren sahibi ve başyazarı olduğu haftalık Selam: Kırk Bin Köyün Dergisi’ni bir yıl boyunca çıkardı. Ankara Radyosu’nda "Köy Saati" programında sunuculuk yaptı, "Johannes Ailesi Türkiye’de" adlı Türkiye’yi tanıtmaya yönelik yazdığı radyo oyunu, Ankara Radyosu’nda seslendirildi. Gazeteci olarak birçok yöreyi gezdi; Türk folklor ve köy hayatını anlatan roman ve öykülerinin yanı sıra gezi kitapları ve incelemeleriyle tanındı. Basın Şeref Kartı sahibi Beğenç, Sedef Kız adlı romanı ile 1943 yılı Türk Dil Kurumu Ödülü'nü kazandı. 1989 yılında memleketi Fethiye'ye yerleşti. Evli ve iki çocuk babası olan Beğenç, geçirdiği kalp krizi neticesinde öldü.
İncirköy ve çevresinde gözlediği olaylardan oluşan, köyünün yaşlılarından öğrendiği Dede Korkut hikâyelerindeki üslubu benimseyerek kaleme aldığı Sedef Kız adlı kitabı 1943 yılında yayımlandı. Kullandığı dil ve işlediği konular dolayısıyla kitap olağanüstü bir ilgiyle karşılandı. Sedef Kız, Beğenç’e Ulus gazetesinin kapılarını açtı. Ulus’taki yazılarıyla dönemin yazarlarının, politikacılarının ve Cumhurbaşkanı İnönü’nün ilgisini, saygısını kazandı (Tan 2006: 586-587).
Yazar, 1948'de Bizim Köy romanını yayımladı, bu roman aynı yıl ikinci baskısını yaptı. Gezi yazılarını Yol Üstü (1944) ve Toroslardan Aşağı (1945) adlı kitaplarında bir araya getirdi. Akıcı bir dille, ele aldığı yörenin kültürel özelliklerini canlı bir şekilde yansıttı. 1994'te deneme türündeki yazılarını Denemelerim adıyla neşretti. Fransızcadan tercümeleri bulunan yazar; çocuk edebiyatı, masal ve inceleme türlerinde de kitaplara imza attı. Cahit Beğenç’in hikâye, deneme, anı, makale ve halk kültürü derlemelerini yayımladığı başlıca gazete ve dergiler Ulus, Ülkü, Hep Bu Topraktan, Selam, Türk Dili, Hisar, Halkevleri ve Türk Edebiyatı’dır.
Kaynakça
Dirlik, Ünal Şöhret (1995). "Yitirdiklerimiz: Cahit Beğenç (1910-20 Aralık 1994)". Türk Dili. Ağustos 1995. C. 1995/II, S. 524, ss. 957-958
Necatigil, Behçet (1999). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. 18. Baskı. ss. 80-81, İstanbul: Varlık Yay.
Tan, Nail (2006). "Yitirdiklerimiz: Türkçeyi Çok İyi Kullanan Gazeteci ve Yazarlarımızdan Cahit Beğenç'i Anarken". Türk Dili. Aralık 2006, C. XCII, S. 660, ss. 585-589
Yalçın, Murat (2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 3. Baskı. C.1. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Yazar, A. (2000). "Cahit Beğenç'i Anarken". Türk Edebiyatı. Ocak 2000. ss. 50-51.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 22.05.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Yayın Tarihi: 22.05.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Sedef Kız | Titaş Yay. / Ankara | 1943 | Hikâye |
| Yolüstü | Ulus Basımevi / Ankara | 1944 | Gezi Yazısı |
| Toroslardan Aşağı | Doğuş Basımevi / Ankara | 1945 | Gezi Yazısı |
| Laf Ebesi Kuru Kelle | Ulus Basımevi / Ankara | 1946 | Çeviri |
| Kız Kuşu | Doğuş Basımevi / Ankara | 1946 | Masal |
| Fransızca Canlı Metod | Ar Basımevi / Ankara | 1947 | Diğer |
| Bizim Köy | Ulus Basımevi / Ankara | 1948 | Roman |
| Deli Dere | CHP Halkevleri Yayınları / Ankara | 1948 | Hikâye |
| Diyarbakır ve Raman | Ulus Basımevi / Ankara | 1949 | Diğer |
| Kayseri | Güney Matbaacılık / Ankara | 1950 | Diğer |
| Söğüt | Süğütlüler ve Be Söğüt'ü Sevenler Derneği Yay. / Ankara | 1952 | Diğer |
| Ekmekçi Kadın | İstiklâl Yay. / Ankara | 1965 | Çeviri |
| Anadolu Mitolojisi | MEB Yay. / İstanbul | 1967 | İnceleme |
| Turizm | Şafak Matbaası / Ankara | 1968 | Diğer |
| Sihirli İğ | ? / ? | 1968 | Masal |
| Koca Küp | Ülker Matbaası / Ankara | 1969 | Roman |
| Köy-Şehir Münasebetleri | Ulusoy Basımevi / Ankara | 1969 | Diğer |
| Sarı Çamın Hikâyesi | Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. / Ankara | 1986 | Hikâye |
| Hayat Hakkında Düşünceler | Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. / Ankara | 1988 | Çeviri |
| Denemelerim | Memleket Yay. / Ankara | 1994 | Deneme |
| Masallar | Cumhur Kitap Yay. / İstanbul | 2017 | Masal |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | SİNÂN, Hüsâmeddin Fakîhoğlu, Şeyh Sinan Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | Hasan Hüseyin Yalvaç | d. 19 Kasım 1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Tahsin Burdurlu | d. 1905 - ö. 1962 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Ziya Osman Saba | d. Mart 1910 - ö. 29 Ocak 1957 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | İBRAHİM TAĞIYEV | d. 1910 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Cahit Sıtkı Tarancı | d. 2 Ekim 1910 - ö. 12 Ekim 1956 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | FEYZULLAH, Feyzullah Demiray | d. 1914 - ö. 06.04.1994 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Sadi Yaver Ataman | d. 23 Nisan 1906 - ö. 10 Aralık 1994 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Oğuz Tansel | d. 15 Şubat 1915 - ö. 30 Ekim 1994 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Nazan Ekinci | d. 17 Ocak 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Ferzan Uzun | d. 03 Mart 1967 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Necati Tuncer | d. 17 Ocak 1953 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Kenan Mümtaz Akışık | d. 1925 - ö. 25 Ağustos 2017 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Orkun Uçar | d. 01 Haziran 1969 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Abdullah Akay | d. 1930 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Cahit Atay | d. 1925 - ö. 28 Ağustos 2012 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Hüseyin Cahit Yalçın | d. 1875 - ö. 18 Ekim 1957 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Cahit Okurer | d. 1917 - ö. 1973 | Madde Adı | Görüntüle |