Madde Detay

Tam adı Fatma Güzide Taranoğlu'dur. 29 Ocak 1922 tarihinde İstanbul Eyüp'te dünyaya geldi. Balkan Savaşı sonrasında İstanbul'a yerleşen ve yardımseverliği ile tanınan Üsküplü bir ailedendir. Babası Üsküp Kalkandelen nahiyesi eşrafından Hacı Kamberoğullarından Tahir Efendi’nin oğlu eczacı, kimyager Rıfat Bey, annesi ise Darülfünun Farisi hocası ünlü Hattat Abdurrahman Zihni Bey ile Çanakkale eşrafından Türkzadelere mensup Ayşe Hanım’ın kızı Zübeyde Nevres Hanım’dır (Okumuş, Bayram; 2015: 128-129). Soyadı Kanunu’ndan sonra ailesi, Gülpınar soyadını aldı. Babasını küçük yaşta kaybetti (1932).

İlköğrenimine yaşı büyütülerek babasının görev yeri olan Konya Ilgın’da başlayan Taranoğlu, ortaöğrenimini İstanbul’da tamamladı. İstanbul Kız Lisesi'nden mezun oldu. Bir süre Emlak ve Eytam Bankasının İstanbul şubesinde çalıştı (1940). Bankadaki çalışma arkadaşlarından biri dönemin tanınmış şairlerinden Ziya Osman Saba idi. Güzide Taranoğlu, Ziya Osman Saba’ya şiirlerini gösterdi, Saba'nın teşviki üzerine şiir yazmayı sürdürdü. Yine bu görevi sırasında (1940-1941), şair Ziya Osman'ı ziyarete gelen Yahya Kemal Beyatlı, Cahit Sıtkı Tarancı, Melih Cevdet Anday, Yaşar Nabi Nayır ve Faruk Nafiz Çamlıbel’le tanışma şansını yakaladı (Tan 2014: 94).

1940 yılında Dr. Bilal Taranoğlu ile evlendi. Eşinin görevi nedeniyle Van, Ağrı, Samsun, Ordu ve Giresun gibi şehirlerde bulundu, sosyal yardım kuruluşlarında çeşitli görevler aldı. 1961 yılında Ankara'ya yerleşti ve ölünceye dek başkentte yaşadı. Türkiye Yardımseverler Derneği, Türkiye Aile Planlaması Derneği, İLESAM, MESAM, Kadınlar Birliği, Çocuk Esirgeme Kurumu, Folklor Araştırmaları Kurumu gibi kurumlarda gönüllü olarak çalıştı, yöneticilik yaptı. 1967 yılından itibaren Yeni Tanin gazetesinin sanat sayfasını düzenledi, Yeni Zafer gazetesinde köşe yazıları yazdı. Eşi 1973 seçimlerinde Adalet Partisi’nden Ordu milletvekili seçilen Taranoğlu, 1976’da Ankara’da kızlık soyadından ilhamla Gülpınar adlı bir yayınevi kurdu ve Gülpınar adlı dergiyi çıkarmaya başladı. Taranoğlu kendi olanaklarıyla bu dergiyi Mayıs 1976-Mayıs 2005 arasında 349 sayı yayımladı (Okumuş, Bayram; 2012). Ancak eşinin 2005’te vefatı üzerine dergiyi kapatmak zorunda kaldı. Güzide Taranoğlu, Gülpınar'da pek çok genç şair ve yazarın yetişmesine fırsat verdiği gibi halk şairlerinin şiirlerini de unutulmaktan kurtardı (Tan 2014: 94).

Güzide Taranoğlu, yıllarca evinde şiir toplantıları düzenledi ve bu toplantılarla Ankara’daki şairlere ev sahipliği yaptı. Bu sayede Taranoğlu'nun evi, başkentin önemli edebiyatçı mekânlarından biri oldu (Tonga 2016). Şair, 1974 yılında bir şiir sergisi açtı. 2003 yılında özel kitaplığını Ordu Gülyalı’da bir halk kütüphanesi kurulması için Kültür ve Turizm Bakanlığına bağışladı. İlçede Gülyalı Güzide Taranoğlu Halk Kütüphanesi açıldı. Adı ayrıca bu ilçede bir bulvara ve durağa verildi. Gülpınar’da halk kültürü araştırmalarına ve halk şairlerinin şiirlerine yer verdiği için 1996’da Folklor Araştırmaları Kurumunca Türk Folkloruna Hizmet Ödülü'ne layık görüldü. Evindeki bütün mektup, belge, kitap ve dergilerle yayınlarının telif haklarını Emlak Bankalılar Sağlık ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı (TEVAK)’na bağışladı (Tan 2014: 94).

"Güzide Sultan", “Toprak Ana” ve “Sultan Şaire” gibi unvanlarla anılan şair, 30 Aralık 2013 tarihinde Ankara’da vefat etti. Dr. Bilal Taranoğlu ile evliliğinden oğlu Osman Şanser ve kızları Ayşe Serpil, Ender Sevil olmak üzere üç çocuğu bulunmaktadır.

Yazıları 1969 yılından itibaren Yeni Tanin ve Zafer gazetelerinde yayımlanan Güzide Taranoğlu, şiir yazmaya lise yıllarında başladı. İlk şiirleri Çaba, Hayat ve Yeni Hayat dergilerinde çıktı. Daha sonra şiirlerini başta kendisinin çıkardığı Gülpınar olmak üzere Hisar, Bahçe, Sesimiz, Eflatun, Yeni Adam, Ajans Türk, Güvercin, Çocuk ve Yuva ve Türkiye gibi dergilerde yayımladı.

İlk şiir kitabı Merhaba Dostum'u 1967 yılında yayımlayan şair, daha sonra pek çok şiir kitabı neşretti. Bazı şiirlerinde Gülpınar soyadını kullanan şair, hem hece ölçüsüyle hem de serbest tarzda şiirler kaleme aldı. Şiirleriyle, kadın şairler içinde haklı bir üne kavuştu. Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinden önemli bir kısmı Alâaddin Yavaşça, Bilge Özgen, Erol Sayan, Sabri Süha Ansen, Yusuf Nalkesen, Muzaffer İlkar, İrfan Özbakır, Gültekin Çeki, Necdet Tokatlıoğlu, Akın Özkan, Ali Şenozan, Yücel Aşan, Osman Babuşcu, Erol Evgin, Ünsal Silleli ve Turgut Aksoy gibi sanatkârlar tarafından bestelendi ve TRT repertuarına alındı. “Tadı yok sensiz geçen ne baharın ne yazın”, "Kanımda kıvılcım, canımda ateş", “Bir şarkı yazdım sana”, “Ağlasan söz olur, gülsen söz olur”, “Yıllar yılı sana aşk” bestelenmiş şiirlerinden bazılarıdır.