HAMDÎ, Mahmûd Hamdî Efendi

(d. 1210/1795 - ö. 1277/1860)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İşkodra'da 1210/1795 senesinde doğdu. Asıl adı Mahmûd Hamdî Efendi'dir. Şiirlerinde Hamdî mahlasını kullandı. Öğrenimini tamamladıktan sonra mektep hocası oldu. 1250/1834 senesinde İşkodra valisinin hizmetinde bulunan bir kişiye yazdığı bir hiciv beyti valinin kulağına gittiğinden ve daha önce buna benzer yazdıkları da bahane edilerek İşkodra'dan çıkarıldı. On beş sene kadar muhtelif yerlerde dolaştı. Sonra tekrar İşkodra'ya döndü ve muallimliğe devam etti. Bu arada camilerde vaazlar da vermekteydi. 1277/1860 senesinde İşkodra'da vefat etti.

İbnü'l-Emin'e göre Hamdî gayet tuhaf ve sivri dilli bir kişi idi. Önüne gelene hicviye yazardı. İşkodra'da hâlâ onun tuhaf hikâyeleri anlatılmaktadır. Çevredeki köylüler hediye getirerek onu muska yazdırırlarmış. O da her birinin isteğine ve durumuna uygun bazı latifeler yazarak muska şeklinde sahibine verirmiş ve gariptir ki bunların da tesiri görülürmüş. Bir avcının balık getirerek tazısının tavşan avlaması için bir muska yazmasını rica etmesi üzerine "Tama' etdim semege nüsha yazdım köpege/Ya tavşanları o tutsun ya dayansın kötege" beytini yazarak tazının boynuna asılmasını tavsiye ettiği anlatılan bu tür hikâyelerdendir.

Dîvân'ı olduğu rivayet edilmektedir. Diyarbakırlı Emîrî Efendi, İşkodra şairlerine dair İkdâm gazetesine yazdığı makalelerden birinde şunları söylemektedir: Hakikaten garib mazmûnları ve bulunmaz misâlleri vardır. Ben hiç bu vâdîde bir şair görmedim (İnal 1988: 531).

Kaynakça

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.09.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Gurûr erbâbının kârı akislikden emîn olmaz

Sücûda inmeyince hâtemin hattı yemîn olmaz

Cefâ-yı tab'ı devrânın sebâtın mâyesi olmuş

Bükülmüş olmayan iplik burulmuşdan metîn olmaz

Çıkar mı sifle kesb-i câh ile çâh-ı sefâletden

Giderse hacca har-mühre gelüp dürr-i semîn olmaz

Habâset gerdine âlûd olan olmaz kerîmü'l-hulk

Tahâretsiz huzûr-ı izzete vaz'-ı cebîn olmaz

Haramdan kaçmayan âdem cihânda zevk eder Hamdî

Bu pis dünyâya bak hergiz necâsetsiz ekin olmaz

Beyt

Dil-rîş etme kimseyi ömrün zevâlidir

Kelb-i akûr bir iki günde kâtil olur

Beyt

Ümerâ ardına dâ'im gidiler cem' oluyor

Ki ta'âmın kokusundan kediler cem' oluyor

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 531.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HİKMETÎd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
2HALÎLÎ, İbrâhîm Halîlî Paşad. ? - ö. 1808-09Doğum YeriGörüntüle
3FEHMÎ, Süleymân Paşa-zâde İbrâhim Fehmî Beyd. ? - ö. 1853Doğum YeriGörüntüle
4SAFVET, Mustafa Safvet Efendid. 1795 - ö. 1866-67Doğum YılıGörüntüle
5HAVVA BACId. 1795 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FERYADÎ, Ferhatd. 1795 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
7ABDÜRREZZÂK BÂHİR EFENDİd. ? - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
8NEVRÛZ BİN ÎSÂd. 1792 - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
9TEVFÎK, Ahmed Tevfîk Beyd. 1805-06/1810? - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
10ZAİFÎ, Akbaba İmamı Şeyh Mehmed Zaîfî Efendid. ? - ö. 1703-04MeslekGörüntüle
11HALÎMÎ, Mevlânâ Abdülhalîm bin Alî, Halîmî Çelebi, Abdülhalîm Efendid. ? - ö. 1517-18 ?MeslekGörüntüle
12HAMDÎ, Keşânî-zâde Muallim Mustafa Hamdîd. ? - ö. 1834MeslekGörüntüle
13KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RÂŞİD, Râşid Efendid. 1805 - ö. 1850Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MUHTÂR, Ahmed Muhtar Efendi, Molla Beyd. 1807 - ö. 1882Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEHMED, Hâce-zâde/Hoca-zâde/Masraf-zâde Nişâncı Mehmed Paşad. ? - ö. 1517-18, 1519 ?Madde AdıGörüntüle
17NA'ÎM, Yazıcı-zâde Mehmedd. ? - ö. 1752Madde AdıGörüntüle
18EMÎN, Hacı Mehmed Emîn, Ortaköylüd. ? - ö. 1911 ds.Madde AdıGörüntüle