HAMDÎ, Mahmûd Hamdî Efendi

(d. 1210/1795 - ö. 1277/1860)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İşkodra'da 1210/1795 senesinde doğdu. Asıl adı Mahmûd Hamdî Efendi'dir. Şiirlerinde Hamdî mahlasını kullandı. Öğrenimini tamamladıktan sonra mektep hocası oldu. 1250/1834 senesinde İşkodra valisinin hizmetinde bulunan bir kişiye yazdığı bir hiciv beyti valinin kulağına gittiğinden ve daha önce buna benzer yazdıkları da bahane edilerek İşkodra'dan çıkarıldı. On beş sene kadar muhtelif yerlerde dolaştı. Sonra tekrar İşkodra'ya döndü ve muallimliğe devam etti. Bu arada camilerde vaazlar da vermekteydi. 1277/1860 senesinde İşkodra'da vefat etti.

İbnü'l-Emin'e göre Hamdî gayet tuhaf ve sivri dilli bir kişi idi. Önüne gelene hicviye yazardı. İşkodra'da hâlâ onun tuhaf hikâyeleri anlatılmaktadır. Çevredeki köylüler hediye getirerek onu muska yazdırırlarmış. O da her birinin isteğine ve durumuna uygun bazı latifeler yazarak muska şeklinde sahibine verirmiş ve gariptir ki bunların da tesiri görülürmüş. Bir avcının balık getirerek tazısının tavşan avlaması için bir muska yazmasını rica etmesi üzerine "Tama' etdim semege nüsha yazdım köpege/Ya tavşanları o tutsun ya dayansın kötege" beytini yazarak tazının boynuna asılmasını tavsiye ettiği anlatılan bu tür hikâyelerdendir.

Dîvân'ı olduğu rivayet edilmektedir. Diyarbakırlı Emîrî Efendi, İşkodra şairlerine dair İkdâm gazetesine yazdığı makalelerden birinde şunları söylemektedir: Hakikaten garib mazmûnları ve bulunmaz misâlleri vardır. Ben hiç bu vâdîde bir şair görmedim (İnal 1988: 531).

Kaynakça

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.09.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Gurûr erbâbının kârı akislikden emîn olmaz

Sücûda inmeyince hâtemin hattı yemîn olmaz

Cefâ-yı tab'ı devrânın sebâtın mâyesi olmuş

Bükülmüş olmayan iplik burulmuşdan metîn olmaz

Çıkar mı sifle kesb-i câh ile çâh-ı sefâletden

Giderse hacca har-mühre gelüp dürr-i semîn olmaz

Habâset gerdine âlûd olan olmaz kerîmü'l-hulk

Tahâretsiz huzûr-ı izzete vaz'-ı cebîn olmaz

Haramdan kaçmayan âdem cihânda zevk eder Hamdî

Bu pis dünyâya bak hergiz necâsetsiz ekin olmaz

Beyt

Dil-rîş etme kimseyi ömrün zevâlidir

Kelb-i akûr bir iki günde kâtil olur

Beyt

Ümerâ ardına dâ'im gidiler cem' oluyor

Ki ta'âmın kokusundan kediler cem' oluyor

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 531.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÂCİZÎ, Süleymand. ? - ö. 1738/1747Doğum YeriGörüntüle
2HİKMETÎd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
3AHMEDÎd. ? - ö. 1737Doğum YeriGörüntüle
4SAFVET, Mustafa Safvet Efendid. 1795 - ö. 1866-67Doğum YılıGörüntüle
5HASAN FEHMÎd. 1795-96 - ö. 1880-81Doğum YılıGörüntüle
6SIDKÎ, Hekimhanlıd. 1795 - ö. 1850\'den sonraDoğum YılıGörüntüle
7HEYRÂN, Heyrân Hanımd. ? - ö. 1850-1860 arasıÖlüm YılıGörüntüle
8HAKKI, İshak Hakkı Paşad. 1808 - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
9ŞAMİLÎ, Şamild. 1815 - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
10NEVVÂB, Mir Möhsünd. 1833 - ö. 1919MeslekGörüntüle
11ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956MeslekGörüntüle
12Şakir (Ayaşlı)d. 1871 - ö. 18 Haziran 1917MeslekGörüntüle
13NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MÜŞTÂK, Müştâk Baba, Bitlislid. 1759 - ö. 1832Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MEHMED, Çarhî-zâde Hâfız Mehmed Efendid. ? - ö. 1859Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İBRÂHÎM-İ MUHAMMED HALÎL, İbrâhîmd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KIRIMÎ, Dervîş Mehmed Efendid. ? - ö. 1708-09Madde AdıGörüntüle
18SAFÂYÎ, Halîl Efendid. ? - ö. 1737-38Madde AdıGörüntüle