Madde Detay
Hüseyin Kazım Kadri
Şeyh Muhsin-i Fani
(d. 1870 / ö. 17 Ocak 1934)
Yazar, devlet adamı
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da doğdu. Babası Trabzon Valisi Kadri Bey’dir. Soğukçeşme Askerî Rüştiyesinde ilköğrenimini tamamladı. İzmir İngiliz Ticaret Mektebinden mezun oldu. Kendisini yetiştirerek İngilizce, Fransızca, Latince, Eski Yunanca, Arapça ve Farsça öğrendi. Ziraat öğrenimi için Almanya’ya gitti. Aydın Vilayeti Muhasebe ve İstanbul Maliye Nezareti Mektubî Kalemlerinde, Hariciye Nezaretinde çalıştı. Tiflis Şehbenderliğine atandıysa da gitmedi (1893). Darüşşafaka’da astronomi öğretmenliği yaptı. Manisa’daki çiftliklerinde tarımla uğraştı. Canik–Samsun, Serez-Selanik mutasarrıflıklarında (1909), Halep Valiliğinde (1910), İstanbul Şehreminliğinde (1911), İstanbul Vali Vekilliğinde, Selanik Valiliğinde (1911) bulundu. Saruhan (Manisa) ve Aydın milletvekilliği yaptı. Rumeli’nin kaybedilmesi üzerine Beyrut’a yerleşti (1914). Misak-ı Millî metnini kaleme aldı. Tevfik Paşa kabinesinde bakanlık görevlerinde bulundu. Ardından siyasetten çekilerek son yıllarını Beylerbeyi’ndeki yalısında geçirdi. Dinlenmek için gittiği Tarsus’ta 17 Ocak 1934’te vefat etti. 21 Ocak 1934’te Beylerbeyi’ndeki Küplüce Mezarlığı’na defnedildi. Neşredilmeyen elyazması kitapları, makaleleri, tercümeleri kızı Rikkat Kunt tarafından Türk Petrol Vakfı’na verildi.
Hüseyin Kâzım, İslâm dünyasının yaşadığı problemler karşısında fikir yürüten, devlet ve milletin buhrandan çıkışı konusunda dine önemli bir rol atfeden, II. Meşrutiyet devrinin önemli siyaset ve fikir adamlarındandır. Dil, din, felsefe, ziraat, ekonomi, politika vs. konularındaki yazıları Trabzon Vilayet Gazetesi, Resimli Kitap, Saadet, Tan, Yeni Asır, Tasvir-i Efkâr, Vakit, Malumat, Tanin, İkdam, İctihad, Sebilürreşad ve Servet-i Fünun gibi gazete ve dergilerde yayımlanmıştır. Meşrutiyet’ten sonra Tevfik Fikret ve Hüseyin Cahit'le Tanin'i çıkarmıştır. Kitaplarının çoğunda Şeyh Muhsin-i Fani müstearını kullanmıştır. Dört ciltlik Türk Lügati’ni hazırlamıştr. Eserin önsözünde Türk lehçelerinin gramer özellikleri hakkında bilgi verir. Hüseyin Kazım'ın iki kısımdan oluşan ve Aileme Yadigâr ve Tercüme-i Hayat, Tarih Hatıraları başlıklı hatıraları İsmail Kara tarafından Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım adıyla yayımlanmıştır.
Kaynakça
Albayrak, Nurettin (1998). “Hüseyin Kazım Kadri”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 554-555.
Işık, İhsan (2002). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, 2. Baskı, Ankara: Elvan Yayınları.
Kadri, Hüseyin Kazım, (2000). Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım, Yay. Haz. İsmail Kara, İkinci Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kurdakul, Şükran (1989). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, 5. Baskı, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
Polatcı, İsmail (1990). Hüseyin Kazım Kadri Bey ve Tarih Hatıraları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Sancar, Faruk, Suluoğlu, Muhammet Hanefi (2019). “Kelâmın Yenilenmesine Muhalefet Tartışmaları Üzerine Bir Tahlil”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/2, 589614.
Tekin, Arslan (1995). Edebiyatımızda İsimler ve Terimler, 8. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Tural, Sadık vd. (2004). “Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi”, C 5, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Uca, Alaattin (2001). “Hüseyin Kazım Kadri’nin Türk Lehçelerinin Birliği Hakkındaki Düşünceleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 16, Erzurum, 281-285.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: KAMİL PARINYayın Tarihi: 21.01.2020Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Yayın Tarihi: 21.01.2020Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Hak ve Hakikat | Ebüzziya Matbası / İstanbul | 1909 | Araştırma |
İlm-i Ziraat | ? / ? | 1909 | Araştırma |
Bağcılık | Tanin Matbaası / İstanbul | 1910 | Araştırma |
Anadolu Köylüsüne Çiftçi Öğüdü | Matbaa-i Hayriyye ve Şürekası / İstanbul | 1911 | Araştırma |
Ziraat Albümü | Tanin Matbaası / İstanbul | 1911 | Araştırma |
Ziraat Dersleri | Tanin Matbaası / İstanbul | 1912 | Araştırma |
Felâha Doğru, İslâmiyet’in Avrupa’ya Son Sözü | Tanin Matbaası / İstanbul | 1912 | Araştırma |
İstikbâle Doğru | Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık / İstanbul | 1913 | Araştırma |
10 Temmuz İnkılâbı ve Netâyici | Matbaa-yı Orhaniye / İstanbul | 1920 | Diğer |
Yirminci Asırda İslamiyet | Evkaf-ı İslamiye Matbaası / İstanbul | 1923 | Araştırma |
İlm-i İktisad-ı Ziraî | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1923 | Diğer |
Nuru'l-Beyan Kuran-ı Kerim Tercümesi | Matbaa-i Amire / İstanbul | 1924 | İnceleme |
Mahdumkulu Divânı ve Yedi Asırlık Türkçe Bir Manzume | Kâgıtçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi / İstanbul | 1924 | İnceleme |
Büyük Türk Lügati | Devlet Matbaası / İstanbul | 1927 | Diğer |
Büyük Türk Lügati | Devlet Matbaası / İstanbul | 1928 | Diğer |
Büyük Türk Lügati | Maarif Matbaası / İstanbul | 1943 | Diğer |
Büyük Türk Lügati | Cumhuriyet Matbaası / İstanbul | 1945 | Diğer |
İnsan Hakları Beyannamesi'nin İslam Hukukuna Göre İzahı | Sinan Matbaası ve Neşriyat Evi / İstanbul | 1949 | Araştırma |
Ziya Gökalp’in Tenkidi | Dergah Yayınları / İstanbul | 1989 | Eleştiri |
Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım | Dergah Yayınları / İstanbul | 1991 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Faik Reşad | d. 26 Eylül 1851 - ö. 26 Haziran 1914 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | YAŞAR ŞADİ BEY, İsmail | d. 16.09.1888 - ö. 29.06.1923 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İZZÎ, Süleyman İzzî Efendi | d. ? - ö. 1754-55 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Zahir Bigiyev | d. 1870 - ö. 1902 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | EDÎB, Ali Edîb Bey | d. 1870-71 - ö. 1898 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BÜLBÜL HOCA/ŞERİFE, Şerife Hanım | d. 1869-1870 - ö. 1932 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | YESARÎ, Ahmet | d. 1867 - ö. 1934/1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Mirze Ali Möcüz Şebisterî | d. 29 Mart 1873 - ö. 25 Eylül 1934 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emine | d. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Bekir Şakir Konyalı | d. 03 Şubat 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Oya Adalı | d. 20 Mart 1942 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Hasan Yiğit | d. 15 Ekim 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Enis Behiç Koryürek | d. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Fatma Aliye | d. 9 Teşrinievvel Ekim) 1862 - ö. 13 Temmuz 1936 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HOVSEP VARTANYAN (VARTAN PAŞA) | d. 28 Mart 1813 - ö. 28 Mart 1879 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HÜSEYİN, Hüseyin Çoğalan | d. 20.12.1958 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SÜLEYMÂN EFENDİ, Şeyh Süleymân, Buharalı | d. 1821 - ö. 1890 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | SENÂ'Î, Şeyh Ali Senâ'î Efendi | d. ? - ö. 1784-85 | Madde Adı | Görüntüle |