Madde Detay

Ali, 19. yüzyılın önemli halk şairlerindendir. 1862’de Sivas’ın ilçesi Kangal’ın Deliktaş köyünde doğmuş, 1901’de aynı yerde vefat etmiştir (Güney 1953: 81-88; Özmen 1998: 651-654; Sevengil 1967: 167-171; Ozankan 1960: 154-157). Asıl adı Ali’dir. Deliktaşlı Âşık Ruhsatî’nin oğludur. Annesinin adı Meryem’dir (Gürpınar 1939: 6). Ömrü yoksullukla geçen Ali, çocukluğunda Karacalar Tekkesinde Müderris Hasan Efendi’den ve Koyunculu Seyit Efendi’den dersler almıştır. Mizaç itibariyle içine kapanık ve çevresindekilere saygılı olan Minhacî, bildikleriyle ve inandıklarıyla amel eden birisidir. Elinden geldiğince dinin emirlerini yerine getirmeye çalışan, namazlarında ve diğer ibadetlerinde kusur göstermeyen Minhacî’nin, çevresinde Molla Ali olarak tanınması da bu yüzdendir.

28 yaşındayken kendi köylerinden Kara Bali’nin kızı Hatice ile evlenmiştir. Deliktaş civarında “Ağgelin” olarak tanınan Hatice oldukça güzel bir kızdır. İki genç başlangıçta çok mutlu olsalar da bu pek uzun sürmemiştir. Zira zifaf gecesinde olsun, sonrasında olsun karı koca olamamışlardır. Sonunda Ağgelin Minhacî’yi terk edip Hüyüklüyurt köyünden Dilo Kâhya’nın oğlu Batal Osman’la evlenmiştir. Ağgelin’i çok seven Minhacî, bu ayrılığa fazla tahammül gösteremeyince yatağa düşmüş, bir müddet sonra da vefat etmiştir (Kaya 1994: 16-34).

Türk halk şiirine lirizmin en güzel örneklerini kazandıran Minhacî, kafiye ve hece endişesine düşmediğinden dolayı söyleyişi tabiidir. Bununla beraber gerek durak ve gerekse hecelerde kafiye ve rediflerde başarısız olduğu söylenemez. Babası ve içinde bulunduğu şartların etkisiyle bu yola giren Minhacî’nin sazı yoktur. Şiirlerinde genellikle aşk konusunu ve buna bağlı olarak kıskançlık, çaresizlik, yalnızlık, çile, mutsuzluk gibi konuları işlemiştir. Minhacî’nin şiirlerinde ikinci derecede ağırlıkta olan konu dindir. Çektiği bütün çileye, bir türlü yakasını bırakmayan talihsizliklere rağmen yine de Yaradan’a olan kulluğunu yerine getirmiş, şükür, tevazu ve sabırdan geri kalmamıştır. En fazla babası Ruhsatî’nin etkisinde kalmıştır. Öyleki, bu etkileşimden dolayı iki âşığın şiiri çoğu zaman birbirine karışmıştır.

Güney, Eflatun Cem (1953). Meslekî Hayatı ve Şiirleri. İstanbul: İstanbul Maarif kitaphanesi.

Gürpınar, Kemâl (1939). Deliktaşlı Münhacî Hayatı ve Eserleri. Sivas: Kâmil Matbaası.

Kaya, Doğan (1994). Âşık Minhacî. Sivas: Dilek Matbaası.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 4. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Edebiyat Yay.

Ozankan, Cenap (1960). Kırk Halk Şairi Hayatları ve Eserleri, İstanbul. Tan Yay.

Özmen, İsmail (1998). Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. 4. Ankara: Saypa Yay.

Sevengil, Refik Ahmet (1967). Çağımızın Halk Şairleri. İstanbul: Atlas Kitabevi.

Yâr Demedin

Hay vefasız kanlı zalim

Bir yol bana er demedin

Eller gibi candan sevip

Yâr demedin yâr demedin

Hakk’a doğru idi özüm

Her giz dinlemedin sözüm

Yok yok dedin sende gözüm

Var demedin var demedin

Taşlara çaldın sen seni

Bilmedin emr-i Yezdan’ı

Malamat eyledin beni

El demedin ar demedin

Çağırdıkça sağır dedin

Sen kendine ağır dedin

Sefil Minhac şaîr dedin

Bür demedin mür demedin

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C.4. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 154.

Ne Şad Olayım

Neme şad olayı m neme güleyim

Gönül gamda iken gülünmez imiş

Sineme vurdular hicran kamasın

Haşre dek noktası silinmez imiş

Geldi geçti güzellerin kervanı

Sürüldü savruldu dostun harmanı

Gençlik elde iken sürün devranı

Kocalıkta devran sürülmez imiş

Toy iken ölüme aklım ermezdi

Ayrılık ne kulağıma girmezdi

Şu dert hatırıma bir dem gelmezdi

Başa ne gelecek bilinmez imiş

Minhacî’yim demem binde birini

Ferhat olan niçin sevmez Şirin’i

Aradım kitapta buldum yerini

Sabır gibi devlet bulunmaz imiş

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C.4. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.156.