Madde Detay

Semey şehrinin Şubartav ilçesinde doğdu. Babası köy öğretmenidir. 1962’de Kazak Memlekettik Üniversitesinin Filoloji Fakültesini bitirdi. 1965 yılında da aynı üniversitede Kazak edebiyatı alanında doktorasını tamamladı. 1965’ten itibaren eserlerini yazmaya başladı. Kazak Adebiyeti gazetesinde bölüm başkanlığı, 1967-1971 yılları arasında “Jazuvşı” yayınevinde baş editör yardımcısı, Kazak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti İlim Akademisinin M. Avezov Edebiyat ve Sanat Enstitüsü’nde üstat ilim adamı olarak çalıştı. 1977’de KPSS üyesi, Kazakistan Yazarlar Birliği üyesi, Yazarlar Birliği Nesir Sovyeti’nin başkanı oldu. Moskova’da Gorki Edebiyat Enstitüsünde Kazak folkloru ve Kazak edebiyatı tarihi dersleri verdi. 1983-1984 yıllarında serbest olarak edebî işlerle meşgul olurken, 1984-1986 yıllarında “Jazuvşı” yayınevinin baş editörlüğünü yaptı.

1988 yılından beri de Juldız dergisinin baş editörlüğünü yapmaktadır. Magavin, Lenin’in doğumunun 100. yılı münasebetiyle “Üstün Hizmet Madalyası” ile ödüllendirildi (1970). Yazar, Alasapıran adlı iki ciltlik romanı için Kazak Sovyet Cumhuriyeti’nin “Abay Ödülü”nü (1984) aldı. Bunun yanı sıra Türkiye’de Uluslararası Türk Dünyası Hizmet Ödülü’ne de layık görüldü (TÜRKSAV tarafından 1998 yılında verilmiştir.) (Sovettik Kazakstan Jazuvşıları 1987: 378-379; Toğısbayev-Sujikova 2009: 218). Yazar hakkında Türkiye’de monografik çalışma da yapıldı (İbragim 2011).

Eserleri, 1959’dan itibaren yayımlanmaya başlanmıştır. 1960’lı yıllarda daha çok edebiyat araştırmacısı olarak dikkat çekmiştir. Daha sonrasında edebi nesre yönelmiştir. İlk eseri Keşkurum (1964) Juldız dergisinde yayımlanmıştır. İkinci Dünya Savaşına kadar huzur içindeki köy ve şehir hayatı, günümüz aydınları, öğrencilerin hayatı ve halkların dostluğu konularında yazılmış olan Akşa Kar (1969), Bir Atanın Balaları, Kıyandağı Kıstav (1977), Kök Kepter (1979) adlı hikâye ve romanları yayımlanmıştır. 1972’de ise gençler hakkında yazdığı Kök Munar romanı basılmıştır (Koç-İşina-Korganbekov 2007: 695). Alasapıran (Alasapıran I/1981, Alasapıran II/1983) adlı ünlü romanı 16. yüzyıl sonu ile 17. yüzyıl başında Kazak Ordası ile Rusya arasında gelişen ilişkilerin tarihini ele alır. Romanda Orazmuhamed’in hayatı etrafında, onun duygu ve düşünceleriyle bağlantılı olarak Rus-Kazak ilişkileri ve Rusya gerçeği ortaya konulur. Rusya’da Çar hizmetinde bulunan Kazak Sultanı Orazmuhamed aracılığıyla Kazak yurdundan Rusya’ya, Rusya’dan da Kazak yurduna ilk defa elçiler gidip gelir. Yazar, Alasapıran’da Rus ve Kazaklar arasındaki ilişkilerin çok eskilere dayandığını, ancak bu ilişkilerin çok çetin ve zorlu bir tarihi olduğunu göstermek istemiştir (Kınacı 2016: 213-215).

Yazarın Şakan Şeri (1993) romanında ise totaliter sistemin insanları oyuncak olarak görmesi ve dönemin trajedisi anlatılmıştır.

Kobız Sarını (1968) inceleme eseri XV-XVIII. asırlardaki Kazak şiiri hakkında kaleme alınmıştır. Bu edebi incelemede Kazak hanlığı döneminde yaşayan şair ve ozanların eserleri incelenmiştir (Koç-İşina-Korganbekov 2007: 696).

Magavin’in pek çok eseri Rusçaya ve yabancı dillere çevrilmiştir.