Madde Detay

İzmir'in Ödemiş ilçesinde doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Ödemiş'te tamamladı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Almanca Bölümü'nden mezun oldu. Aynı üniversitede 1996'da Edebiyat Fakültesi, Çeviri Kuram ve Uygulamaları Anabilim Dalı'nda yüksek lisansını, 2000 yılında ise Alman Dili Eğitimi Çeviri Kuram ve Uygulamaları Bilim Dalı'nda doktorasını tamamladı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü'nde ve Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Çeviri Bölümü'nde dersler verdi. Halen İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Çeviribilim Bölümü Almanca Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.

ÇİKEDAD’ın (Çocuk ve İlkgençlik Kültürü ve Edebiyatı Araştırmacıları Derneği) kurucu başkanı, ÇAM'ın (Çocuk Araştırmaları Merkezi), Çocuk Hakları Koalisyonu'nun ve Çocuk İhmal İstismarını Önleme Platformu Medya Grubu'nun kurucusu olup, aynı zamanda ÇGYD (Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği) ve TÇYOV (Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı) yönetim kurulu üyesi (necdetneydm.blogspot.com) olan Neydim, eşi ve kızıyla birlikte İstanbul’da yaşıyor.

Çeşitli dönemlerde çocuk ve edebiyat temalı söyleşilere katılan yazar, çocuk edebiyatı alanında yazın çalışmalarını sürdürmektedir. Alman ve Avusturya çocuk edebiyatının önde gelen yazarları Bertolt Brecht, Peter Härtling, Günter Grass, Erich Kästner, Janosch'un yapıtlarını dilimize kazandırmıştır. Şiir ve öykü çevirilerinin yanı sıra çocuk edebiyatı üzerine deneme ve eleştiri türünde yazıları ile makale ve kitapları mevcuttur. Almancadan çeşitli çocuk kitaplarını tercüme ederek Türkçeye kazandırdı. Münih Uluslararası Gençlik Kütüphanesi'nde araştırmalarda bulunan Neydim'in, çocuk ve gençlik edebiyatına yönelik çeviri ve telif 60'tan fazla şiir, öykü, roman ve araştırma kitabı bulunmaktadır (Neydim 2000).

Kuramsal çalışmaları ağırlıklı olarak popüler çocuk kitapları, çocuk ve gençlik edebiyatı eleştirisi, toplumsal değişimin çocuk edebiyatına yansıması ve çocuk edebiyatı tarihi üzerinedir. Necdet Neydim kaleme aldığı yazılarda çocuk edebiyatı eserlerinin didaktik olmamasını; çocuğu sorgulamaya, eleştirmeye yöneltmesi gerektiğini savunur. "Yazar; edebiyatta çocuğun özgürlüğünü, edebiyatta çocuğun eşitliğini ve edebiyatta çocuğun gerçekliğini savunur. Bunları savunurken özgürlüğü başıboşluk değil, değeri bilinen bir kavram olarak; eşitliği edebiyatın öznesi konumunda saygın bir figür olarak; gerçekliğini çocuğun kendi yaşının gereksinimleri, taşıyabileceği sorumluluklar olarak ele alır" (Çelik 2016: 6-7). Eserlerindeki temalar sevgi, arkadaşlık, hayvan sevgisi, doğa sevgisi, çocuksuluk, hayal kurma ve paylaşma üzerinde yoğunlaşırken; ana dil bilinci, farklılıklara saygı, maddiyatın önemsizliği, güven, aklını kullanma, anılara saygı ve Atatürk'le ilgili konulara da değinilmiştir. "Şiirlerinde çocuğun hayatındaki her şeyin ve herkesin önemine dikkat çekmek istercesine çocuğun çevresini merkez alır. Şiirleri mesaj verme kaygısından uzak, doğrudan doğruya çocuğun duygu ve düşüncelerinin bir tercümesi" (Gülelma 2014: 5) olarak kabul edilebilir.

Neydim çoğu eserinde çok gerçekçi bir dünya sunmaktadır. Toplumdaki her kesimin hayatından adeta bir sahne izletmektedir. Yazarın bize gerçek dünyadan sunduğu kesitlerden biri Yasimcim Canım Benim (2014) eserinde hayat bulan, r'leri söyleyemediği için arkadaşları tarafından alay edilen, bununla birlikte paylaşımcı, yetenekli ve merhametli bir çocuk olan Rasim'in hikayesidir.

Eserlerinde çocukların zayıf yönlerini, endişelerini, üzüntülerini yansıtır. Yokluk, ölüm ve kayıp temalarına da dokunan yazar "Hele ki bir çocuksanız sırtınızı dayayabileceğiniz bir varlığın yokluğu çok önemlidir" der. Bunu yoksunluk olarak nitelendirir. Bu bağlamda yazarın dikkatle incelenmesi gereken eserlerinden biri Hoşgeldin Ali (2003)'dir. Eser doğar doğmaz annesi tarafından hastanenin çöp kutusuna atılan Ali'nin doktor bir çift tarafından bulunup büyütülmesini anlatır. Ali zaman zaman biyolojik annesinin kim olduğunu düşünse de resmî ailesinin yanında olmaktan çok mutludur. Sürekli ailesine kendi hikayesini anlattırır. Bunun sebebi ne kadar sevildiğini tekrar tekrar duymaktır.

Yazarın farklı farklı ailelerin yaşamlarından bahsettiği bir diğer eseri Şehrazat İstiridyenin Sırrı (2014)'dır. Bu fantastik eserde Şehrazat isimli kız çocuğu kendi yaşamını anlatır. Ayrıca Kalamış Koyu'nda yunus balığının getirdiği sihirli istiridye ile ortaya çıkan uzay gemisine binerek arkadaşlarının evine gider ve onları dışarıdan izler. Eserde maddi imkansızlıklardan sarsılan ama sevgiyle toparlanan bir aile birliğini, depremde ailesini kaybettiği için teyzesinin yanında kalan ama onun sevgisiyle ayakta kalan bir çocuğu ve maddi imkânsızlıklara rağmen sevgiyle mutlu olan bir başka aileyi izlemektedir.

Yazarın estetik kurguyla hazırladığı eserleri iletileri bakımından önemlidir. İletiler kimi zaman "Elindeki güce güvenmek yerine aklının ve yüreğinin gücüne güven!" şeklinde açık verilirken kimi zaman da "Sevgisini paylaşmaktan korkmayan dedesi..." şeklinde gizil olarak verilmiştir.

Yazar çocuklara eserlerinde; kendi kaygı ve korkularıyla yüzleşebilecekleri, hayatı irdeleyebilecekleri ve özgürce dolaşabilecekleri bir dünya sunar. Yazarın bu özgür dünyada yarattığı kahramanları tek tip figürler olmak yerine kimlik kazanmış, özgür ruhlu çok yönlü karakterlerdir. Çok Cici Bir Kızım Ben (2014) adlı eserinde çocukların, ruhlarına ters olan bir kalıp içinde büyüklerin isteklerine göre değil, gerektiği gibi çocukluklarını yaşamaları gerektiği kahramanın dilinden anlatılmaktadır.

Neydim sık sık metinlerarasılığa başvurarak eserlerini zenginleştirmiştir. İki kitaptan oluşan Nasreddin Hoca ile Düşünmek eserlerinde kahraman yaşadığı sorunlara çözüm bulmak için guguklu saatin kuşu ile Nasreddin hocanın fıkraları içine zaman yolculuğu yapmaktadır. Nasreddin hoca fıkraları kendi gerçekliği içinde öykülere olduğu gibi montajlanmış ve bir yol gösterici olarak kullanılmıştır. Şehrazat isimli eserde kahramanın kendi hikayesi dışında deniz kızı ile istridyenin öyküsü anlatılmaktadır.

Eserlerinde fantastik ögelerden yararlanan Neydim, bunu yaparken batıya öykünmeyip kendi kültürünü iyi tanıdığından hayal gücü ile kültürel zenginliğini harmanlamayı başarmıştır. Ceviz Oynama Zamanları Geçti (2014) isimli eserinde Atatürk'ün çocukluğunu ve ilk gençliğini uzay araştırmaları yapan Mehmet Çelebi'nin gittiği gezegenden evrene zaman ötesi bakan teleskopuyla gördüğü şekilde anlattığına tanık oluruz. Teleskop Mustafa'nın dışında zaman zaman Babil Kulesi'nin yıkılışından Gülhane Hattı Hümayunu'nun ilanına, Büyük İskender'den Fransız İhtilali'ne değişik dönemlere odaklanmaktadır. Böylece eser hem keyifli bir okuma sağlamakta hem de okuyucunun genel kültürüne katkı sağlamaktadır.

Çocuk edebiyatına sadece yazar olarak değil şair olarak da katkıda bulunan Neydim'in Sen Islık Çalmayı Bilir Misin? (2017) isimli şiir kitabında 47 adet şiir bulunmaktadır. Bu kitabın tamamı sahnelenmiştir. Şairin bir diğer şiir kitabı 43 şiirden oluşan İki Gözüm Üzümüm (2017)'dür. Şiirlerinin temelinde çocuğun en büyük ihtiyacının sevgi olduğu ve çocukların çocukluklarını gerektiği gibi yaşamaları için gerekli olan renkli, barış dolu ve özgür dünya betimlenir. Şiirin damıtılmış bir yaşam tanıklığı olmakla birlikte bir ses, çığlık, melodi ve ritim olduğunu düşünen şair şiirlerinde sesleri, redifleri ve yansımaları ustaca kullanarak bir dans ritmi tadında ahenk sağlamıştır. Hatta sadece ses ve yansımalardan oluşan bir şiiri bile vardır. Dizelerde sözcük oyunlarına rastlanır, bazı şiirleri tekerleme gibidir.

Dil ve üslup bakımından Neydim'in şiirleri çocuğa çağın günlük konuşma edimini kavratacak şiirlerdir (Gülelma 2014: 116). Betimlemeleri canlı ve doğaldır. Okuyucuyu mekânın içine sokmada etkilidir. Çocuk ve gençlik edebiyatının gereksinimlerin yarattığı bir edebiyat türü olduğu düşünen Neydim, çocukları kendi gerçekliği içinde tanımış ve adeta onlarla yürüyerek yolculuğa çıkabilmiştir. Çocuk endişe, kaygı ve sorunlarına eğilen sanatçının yazdıkları aynı dünyanın çocuklarına bir teselli niteliği taşımaktadır. Onun amacı çocukların neşeli seslerinin çınladığı barış ve sevgi dolu, özgür bir dünya sunmaktır.