Madde Detay

Asıl adı Mustafa olan şair, şiirlerinde Revâî mahlasını kullanmıştır. Kayseri’nin merkeze bağlı köylerinden Molu’da dünyaya gelen Mustafa’nın doğum tarihi 1811’dir (Cömert 1990: 173). Babası Molulu “İçağası” diye anılan Mehmet Ağa, annesi yine aynı köyde Karagözoğullarından Dudu Hanım olup, Mehmet adlı bir de kardeşi vardır. Hasırcılık yaparak geçimini temin eden Mehmet Ağa, Mustafa henüz on yaşlarındayken hakkın rahmetine kavuşmuştur (Satoğlu 1970: 52). Küçük yaşta yetim kalan Mustafa, annesinin himayesinde baba mesleğini sürdürerek geçimlerini sağlamıştır (Kalkan 1988: 39).

Molu’nun Tıraşlı mevkiindeki bir bağda öğle vakti biraz dinlenmek üzere uzandığı yerde uyuya kalan Mustafa, rüyasında gördüğü yedi atlıdan öndekinin sunduğu billur kadehten aşk badesi içmiş ve bu hadiseden sonra “İçoğlu” mahlasıyla şiirler söylemeye başlamıştır (Satoğlu 1980: 6). Askerlik görevi sebebiyle İstanbul’da bulunduğu sıralarda izinli olarak çıktığı her fırsatta merak ve hevesle âşık kahvelerini uğrak edinmiştir. Yine böyle bir günde müdavim âşıkların günlerce çözemediği bir muammayı âşıkların reisinden izin alarak çözünce kaderi değişmiştir. Reis-i âşıkânın iltifatı ve lütfu üzerine o günden sonra “Revaî” mahlasını kullanmaya başlamıştır (Deniz 2006: 25). Mustafa’nın şiire istidadını ve âşıklığını öğrenen komutanı Yüzbaşı Hasan Bey, onu geri hizmette görevlendirerek şairlik kabiliyetini geliştirmesi için elinden geldiğince yardım etmiştir. Mustafa, askerliği boyunca bu fırsatı değerlendirerek, bilgi ve görgüsünü alabildiğine arttırmış, aruzlu şiirler kaleme alabilecek kadar kendisini geliştirmiştir. Beş yıl sürecek askerlik hizmetinden sonra Molu’ya dönen Revaî, 26 yaşındayken köyünde Hatice isimli bir kızla evlenmiştir. Revaî’nin bu evlilikten iki oğlu iki de kızı dünyaya gelmiştir (Deniz 2006: 42). Baba mesleği hasırcılığı eşiyle birlikte sürdüren Revaî, eşinin ölümünden sonra yeni acılara gark olmuştur. Revaî’nin yokluklar ve acı içerisinde geçen çileli hayatı 1883 yılında son bulmuştur (Kalkan 1996: 37). Mezarı Molu’nun Aşağı Mahalle Mezarlığındadır (Satoğlu 1980:10).

Revaî’nin el yazısı ile düzenlediği 300 sayfalık bir divanının olduğu rivayet edilirse de bu divan (muhtemel defterdir) şu ana kadar bulunamamıştır (Deniz 2006: 37). Mevcut şiirlerinin çoğu emekli öğretmen merhum Şaban Ayata’nın yaptığı derlemelerle günümüze kadar ulaşmıştır. Ayata, derlediği şiirlerin bir kısmını Abdullah Satoğlu’na göndermiş ve bu şiirler “Halk Şairi Molulu Revaî” ismi altında Satoğlu tarafından 1968 yılında kitaplaştırılmıştır. Bundan bir yıl sonra Şaban Ayata, derlediği yeni şiirleri Satoğlu’na gönderdiği şiirlere ekleyerek, Molulu Revaî Hayatı ve Sanatı adıyla bir kitapta yayımlamıştır. Satoğlu, sonraki yıllarda tespit edilen yeni bilgiler ışığında “Halk şairi Molu’lu Revaî” adıyla küçük ama oldukça değerli bir çalışma daha yayımlayacaktır. Revaî’nin bugün elde 102’si heceyle ve 12’si aruzla olmak üzere toplam 114 şiiri bulunmaktadır (Deniz 2006: 51). Şaban Ayata derlemeleri ve sonraki zamanlarda muhtelif cönk ve mecmualardan tespit edilen 114 şiiri son olarak Rasim Deniz tarafından kitaplaştırılmıştır.

Şiirlerinden tarikat ehlinden etkilendiği sonucuna varılabilen Revaî’nin, gelenek çerçevesinde Bektaşi temlerini kullanmaktan başka, Kadiriliğe ve daha çok Mevleviliğe eylimli olduğu söylenebilir. Yoksulluklar içerisinde geçen elem dolu yaşantısını şiirlerine nakşeden Revaî’nin yer yer sosyal içerikli taşlamaları da vardır. Hayatı etrafındaki her şeyi şiirine konu etmiştir: Ayrılık, yoksulluk, hasret, aşk, tabiat, keder, kader, yiğitlik, ölüm... Eldeki şiirlerinden hareketle Revaî’nin aruzla yazdığı şiirlerinin heceyle yazdıkları kadar başarıyı yakaladığı söylenemez.

Cömert, Hüseyin (1993). Kayseri’de İlk Nüfus Sayımı(1831). Kayseri: Sümer Matbaası.

Deniz, Rasim (2006). Molulu Âşık Revaî. Kayseri: Laçin Yay.

Kalkan, Emir (1988). Çağlar Boyunca Kayseri Şairleri. Kayseri: Özel İdare Matbaası.

Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Önder Matbaası.

Satoğlu, Abdullah (1970). Kayseri Şairleri. Ankara: As Matbaası.

Satoğlu, Abdullah (1980). Halk Şairi Molu’lu Revaî. Ankara: Emel Matbacılık.

Pire Destanı

Sene bin ikiyüz seksen ikide

Günün dönümünde azdı pireler

Evde yok amma ille sekide

Ar namus koymadı bozdu pireler

 

Pire dediğin de kum gibi kaynar

Sanırsın eline zil alır oynar

Okuma üfleme pireye neyler

Derimizi devre yüzdü pireler

 

Pirenin elinden usandık candan

Yorganın akı da görünmez kandan

Molu’ya gelmeyin aman ha aman

Bizi ok nişana dizdi pireler

 

Pirenin hası da Molu’da vardır

Elinde bir deste gülü de vardır

Gezdiği yerlerde yolu da vardır

Molu adın taşa kazdı pireler

 

Revâî’nin yok pireden tasası

Molu’da oturur beyi paşası

Elinde mızrağı bir de asası

Katlimize ferman yazdı pireler

 

Koşma

Dalıp masivaya Hakk’ı unutma

Hak yolunda giden yanılmaz imiş

Haram ile helâl kârı bir tutma

Buz üstüne bina kurulmaz imiş

 

İnsan suretinde geldik cihâna

İmân ettik ol Resûl-i Zişân’a

Kalbi paslılara yokluk bahana

Akmayınca sular durulmaz imiş

 

Nâmertler kârını arar haramda

Yazılıdır cümle esrar Kur’an’da

Doğru yolu bulmak gerek cihanda

Doğru yoldan giden yorulmaz imiş

 

Revâî’nin yolu Tanrı yoludur

Katre haram servetleri eridir

Helâl rızık nurdan bile arıdır

Ârif olan dostlar darılmaz imiş

 Satoğlu, Abdullah (1980). Halk Şairi Molu’lu Revaî. Ankara: Emel Matbacılık.