Madde Detay

Aslen Siverek (Kırvar) kökenli olan Yılmaz Odabaşı öğretmen bir ailenin ilk çocuğu olarak Diyarbakır’da doğdu. 1967'de Diyarbakır'ın Eğil ilçesine bağlı Talanbiya (Oyalı) köyünde başladığı ilk öğrenimini babasının görevi dolayısıyla Ankara, Kayseri ve Gaziantep gibi şehirlerde sürdürdü ve Gaziantep Şehit Şahin Bey İlkokulu’nda tamamladı. Diyarbakır Bağlar semtindeki Atatürk Ortaokulunu bitirdikten sonra Diyarbakır Lisesinden mezun oldu. 12 Eylül Askeri darbesiyle tutuklanınca kazandığı İzmir Hukuk Fakültesi öğrenimini sürdüremedi. 1980-81 yılları Diyarbakır Askerî Cezaevinde hapis yattı. 1986-1994 yılları Diyarbakır’da Akajans Muhabirliği, UBA (Ulusal Basın Ajansı) Diyarbakır temsilciliği, Ortadoğu Haber Ajansı Haber Müdürlüğü, 2000’e Doğru dergisi Diyarbakır büro şefliği, Turkish Daily News gazetesi güneydoğu temsilciliği, Aydınlık (1993) Diyarbakır temsilciliği yaptı. 1994’te Ankara’ya yerleştikten sonra bölgedeki gazetecilik izlenimlerini yazdığı Güneydoğu’da Gazeteci Olmak adlı kitabıyla Çağdaş Gazeteciler Derneği tarafından yılın gazetecisi ödülüne layık görüldü. Şiir ve düzyazılarıyla ilgili pek çok üniversitede lisans tezleri hazırlandı. Şiirleri İngilizce, Fransızca, Almanca ve Farsça’ya çevrildi; 2005'te şiirlerinin İngilizce çevirilerinden oluşan bir kitabı ”Evereything But You” adıyla AB sponsorluğunda, şiirlerinin çevirlerinden oluşan bir başka derleme 2015'te İran Tahran'da Riva Yayınları tarafından yayımlandı. 2000'lerde Türkiye'yi temsilen aralarında New York, Essen, Zürih Üniversiteleri olmak üzere pek çok akademik kurumun düzenlediği etkinliklere Türkiye'yi temsilen katıldı. Yılmaz Odabaşı'nın aldığı aldığı başlıca ödüller şunlardır: 1988 TAYAD Şiir Yarışması İkincilik Ödülü, TAYAD HikâyeYarışması üçüncülük Ödülü, 1990 Cahit Sıtkı Tarancı Şiir Ödülü, 1992 Adana Altın Koza Film Festivali Film Öyküsü Ödülü, 1992 Çankaya Belediyesi Çocuk Yazını Ödülü, 1994 Petrol-İş Sendikası Şiir Yarışması İkincilik Ödülü, 1994 Çağdaş Gazeteciler Derneği Yılın Gazetecisi Ödülü, 1996 PEN/Onat Kutlar Film Öyküsü Ödülü, 1998 Sabri Altınel Şiir Birincilik Ödülü, 1998 Adana Altın Koza Film Öyküsü Ödülü, 1999 Orhon Murat Arıburnu 10. Yıl Şiir Ödülü, 1999 İsveç PEN Onur Üyeliği Ödülü. 2000 yılından itibaren ödüllere katılmadı ve ilkesel olarak hiçbir yarışmanın seçici kurulunda yer almadı, 2004 yılından itibaren dergilerde olabildiğince yazmadı. Yılmaz Odabaşı, Mesam üyesi ve Nâzım Hikmet Vakfı'nın yönetim kurulu üyesidir.

1980'li yıllardan 2000'li yıllara kadar etkinliği ile bilinen Yılmaz Odabaşı; edebiyatımızın şiir, deneme, hikâye, roman, hatıra ve inceleme-araştırma türlerinde pek çok eser vermiş isimlerindendir. İlk şiirleri Ekim 1981'de Oluşum, Edebiyat 81 ve Yeni Olgu dergilerinde yayımlanmıştır. Bu tarihten sonra kaleminden çıkan şiir ve yazılarını; Nitelik, Yamaç, Yarın, Dönem, Gökyüzü, Ortaklaşa, Öğretmen Dünyası, Temmuz, Cumhuriyet Dergi, Yeni Düşün, Çağdaş Türk Dili, Yazıt, Medya Güneşi, Broy, Yazın, Sanat Rehberi, Yazılı Günler, Kedi Şiir, Varlık, Düşler, Evrensel Kültür, Edebiyat Eleştiri, Gösteri, Sokak, Aktüel, Gerçek, Özgür Gelecek, Birikim; 2000'lerin başında Öküz, Ütopya ve Esmer gibi pek çok süreli yayında yayımlamayı sürdürmüştür. Odabaşı 1990'lardan itibaren Özgür Gündem (1992), Aydınlık (1993-94), Siyah Beyaz (1995), Radikal İki (2004), Birgün (2004 ), Evrensel (2006) ve Meydan (2015) gazetelerinde köşe yazarlığı yapmıştır. Günümüzde Kitaplar, 2000'e Doğru, Kitap Gazetesi, Radikal, Varlık ve Cumhuriyet Kitap Eki'nde ise 80 ve 90'larda daha çok kitap tanıtım ve eleştiri yazıları yazmıştır. Odabaşının yazıları ayrıca Yugoslavya'da çıkarılan Tan, Birlik, Çevren gibi süreli yayınlarda ve Almanya'da çakarılan Parantez dergisinde de yer almıştır. Odabaşı'na göre “Şiir bir dervişlik işidir; Şairin, ünü reddetmesi gerekir ve şiir bir anlamda şairin dizeleriyle okur arasında özel bir ilişkidir." İmgesel özerkliği önemli gören Yılmaz Odabaşı; coşkunun, estetiğin ve imgenin, sözlüklerde kelimelerin anlamsız duran çıplaklığını giydiren önemli elbiseler olduğunu belirtir. Onun şiirinin bir diğer özelliği de ritmi başarıyla şiirinin gövdesine yayabilmesidir ki pek çok şiiri sanatçılar tarafından bestelenmiştir. 1981'den itibaren dönemin dergilerinde yayımladığı şiirleriyle adını duyuran Odabaşı ilk eseri Siste Kalabalıklar (1985) ile şair olacak bir ses olarak ortaya çıkmıştır. Sert, hırçın ve hüzünlü bir başlangıç bu kitaptaki şiirlerin tümüne egemen olan söylemin de habercisi niteliğindedir. Öner'e göre Odabaşı'nın şiirlerinde çocuksu bir duyarlık hâkimdir: "Odabaşı'nın şiıri çocuksu denilebilecek kadar ince bir duyarlıkta... Bu duyarlık, bir kısım şiirlcrindeki somut çocuk imgeleriyle de çıkıyor karşımıza." (Yağcı 1997). Yurtsuz Şiirler (1987)'de hüznünü dile getiren şair; Diyarbakır'ı, yıkımları, sevdaları, duruşmaları ve ağıtları bu kitaptaki şiirlerine yansıtmıştır.

Feride (1990) Odabaşı'nın beşinci şiir kitabı olmakla beraber adının geniş kitlelerce tanınmasını sağlayan eseri olmuştur. Yaşadığı cografyanın şiirini yazmadaki ustalığını, Feride'dedeki uzun soluklu şiiriyle sürdürmüştür. Her Ömür Kendi Gençliğinden Vurulur (1992) ile Odabaşı'nın şiiri zirve noktasına ulaşmıştır. Şair, bu kitabında 1989 ve 1992 yılları arasında Varlık, Yeni Yaprak, Türk Dili, Yazın, Evrensel Kültür, Yazılı Günler, Kedi Şiir Seçkisi ve Gösteri dergilerinde yayımlanan şiirlerini bir araya getirmiştir. Uykusuz geçen gecelerin, tedirgin saatlerin, korkuyla dolu günlerin içinden süzerek oluşturduğu bu şiirleriyle Odabaşı döneminin şairleri arasında dikkat çeken ve kitapları ilgiyle karşılanan bir şair olmuştur. Günlerin Çarmıhında (1994) şairin altı şiir kitabından seçtiğl aşk ve özlem konuıu şiirlerinden oluşmaktadır. 25 şiirinin yer aldığı bu kitapta, Odabaşı'nın aşk ve özlem temalarını işleyen şiirleri bir araya getirilmiştir. Odabaşı'nın 11. şiir kitabı olan Buğulu Atlas imge yoğunluğuyla dikkat çeker ve 2001-2002 yıllarında yazdığı on yedi şiirden oluşur. Odabaşı'nın kitabındaki bu şiirler, daha önce yazdıklannı yinelemeyen tematik zenginliğini de geliştirerek, kendinin, hayatın ve insanın hallerine ünlemler ve anlamlar iliştirip, sözcüklerin, imgelerin atlasında cesurca dolaşmaktadır. Ayrıca kitabın sonunda yer alan ek bölümünde son iki yıl içersinde bazı gazete ve dergilerde Yılmaz Odabaşı ile yapılmış söyleşiler de bulunmaktadır. Aşk Bize Küstü - Bütün Şiirleri: 2 (1990 2000) ele alındığında Odabaşı'nın özgünlüğüne ulaşmış, ilk dizelerinden itibaren rengini belli eden imge yoğunluklu bir şiir dünyasına sahip olduğu görülür. Bütün Şiirleri serisinin ikinci cildi olan bu kitap, 1990 - 2000 yılları arasında şaire pek çok ödül kazandıran; Her Ömür Kendi Gençliğinden Vurulur, Cehennem Bileti, Aşk Bize Küstü ve Çalınmış Bir Mahşer İçin Ahval adlı kitaplarını kapsamaktadır. Şiir biraz da bilinçaltı bildirisiyse eğer, Yılmaz Odabaşı okurun bilinçaltıyla iletişim kurmuş, yapıtları büyük bir okur kitlesine ulaşmış bir şairdir. Onun şiirleri aynı zamanda dinmeyen bir hınç, tükenmeyen bir imge sağanağıdır.

Sevginin Herkesten Şikayeti Var (1996) yaşamın gizlerinden damıtılmış duyarlıklardan ve Güneydoğulu insan portrelerinden oluşan denemelerdir. Anılarının 1975-1985 arasındaki on yıllık kesitini kapsayan Eylül Defterleri (1991)'nde Odabaşı, şairlik ve varoluş serüvenini, tutukluluk dönemlerindeki tanıklıklarını ve 78 kuşağının ertelenen şarkılarını bir roman sürükleyiciliğiyle, otobiyografik türde kaleme almıştır. Kül Aşklar (1991), Çocuklar ve Adresler (1992), Şafak Keya'da Çıplaktı (1998), Kuşlar Uzaktı Sonra (2001) Odabaşı'nın hikâye kitaplarıdır. Yazar bu kitaplarında birbirine yakın temaları farklı kurguyla işlemiştir. Kuşlar Uzaktı Sonra (2001), Cumhuriyet Kitap'ta şöyle değerlendirilmiştir: "Evrensel duyarlilığın yerel reflekslerle buluştuğu öyküleriyle tanıdığımız Yılmaz Odabaşı'nın ikinci öykü kitabı olan Kuşlar Uzaktı Sonra Doğu'nun o çetin koşulları içinde yaşanan trajedilerden çarpıcı portreler sunuyor bize. Yazar bir dönemin siyasal iklimini, o iklime rengini veren hayatları, her zaman ki bildik üslubunu yansıtan kelimelerle satırlanna taşıyor. Odabaşı, bir ülkeye tanıklığın, tarihe kayıt düşmenin en güzel biçimini, Kuşlar Uzaktı Sonra'daki öyküleriyle ortaya koyuyor." Şarkısı Beyaz (2004) Yılmaz Odabaşı'nın ilk ve tek romanıdır. Romanda bir sıkıyönetim kentinin alacakaranlığında yazgısını değiştirmek üzere yola çıkmış genç bir adam, kendini dış dünyaya kapamış üniversite öğrencisi manik depresif bir geç kız bulunmaktadır. Yaşadıklan dünyanın, sistemin kurumları ve kurallanyla bağdaşamayan bu iki genç insanın yolları (ruhsal sorunları, sekiz yıl mahkumiyetin ve kuşatmaların ortasında) önce çakışır, sonra hazin bir aşkla biter. Edebiyatın hemen her türünde eser veren Odabaşı hikâyeli boyama kitapları ve çocuk kitapları da yazmıştır. Yağcı, Odabaşı'nın edebî şahsiyetini şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Odabaşı'nın başarısı, şiirinin özgünlüğünden, beynini ve yüreğini şiire katmasındandır. Şiir okuru da bu öfkeli, nüzünlü, çocuksu şairi bağrına basmıştır... Yılmaz Odabaşı, şairliğinin yanı sıra, düzyazıları ve gazeteciliğiyle de tanınıyor. Oyküler, çocuk romanları, denemeler ve film öyküleri yazıyor. Müthiş bir şiirsel dille ve çocuksu denilebilecek kadar ince bir duyarlılıkla ördüğü düzyazılarında Odabaşı, güçlü bir şair kaleminin de çığlığını sunuyor okurIarına." (Odabaşı 1997). Nesir türünde eserler verse de Odabaşı'nın daha çok şair kimliğiyle ön plana çıktığı görülmektedir.