Adnan Veli Kanık

Bir Hukukçu, Mehmet Yanık
(d. 1916 / ö. 6 Aralık 1972)
Mizah Yazarı, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adnan Veli Kanık, İstanbul’da doğdu. Annesi Beykoz eşrafından tüccar Hacı Mehmet Bey’in kızı Fatma Nigâr Hanım, babası ise İzmir tüccarlarından Fehmi Bey’in oğlu, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şef’liği de yapmış olan Mehmet Veli Bey’dir. Adnan Veli’nin biri kız biri erkek olmak üzere iki kardeşi vardır. Bunlar kendisinden iki yaş büyük olan ağabeyi şair Orhan Veli ile en küçük kardeşleri olan Füruzan’dır. Ayrıca Ayşe Zerrin adında bir yaşında iken Ankara’da ölen bir kardeşi daha bulunmaktaydı (Ercilasun 1998: 15).

Ortaöğrenimini Boğaziçi ve Galatasaray liselerinde tamamladı. 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki öğrenimini yarıda bırakıp Etibank’ta çalışmaya başladı (Tekin 1999: 354; Özkırımlı 2004: 763; Necatigil 2007: 241; Yalçın 2010: 569). Çeşitli memurluklardan sonra gazeteciliği seçen yazar Ankara Cezaevi’ndeki mahkûmiyeti sıralarında "Bir Hukukçu" imzalı yazılarla başladığı yazarlığa 1949 yılında Vatan gazetesinde (Karaalioğlu 1982: 298) devam etti. Yirmi yılı aşkın gazete yazarlığının yanı sıra Akbaba mizah dergisine yazdığı hikâyelerle, radyo oyunları ve basın dışı çalışmalarla yaşamını sürdüren Kanık, 6 Aralık 1972 tarihinde (Arısoy 1977: 216), emekliliğe hak kazandığının ikinci ayında geçirdiği bir kalp krizi sonucu vefat etti.

Yazar, tutukluluğu sırasındaki eserlerinde Bir Hukukçu ve Mehmet Yanık imzalarını kullanmıştır. Hapishane günlerini anlattığı, cezaevi dünyasını canlı, esprili ve renkli bir dille ele aldığı Mapusane Çeşmesi ile adını duyurmuştur. Öykülerinde yaşadığı dönemin olaylarını ve büyük şehir yaşamını mizahi yönleriyle ele alan Kanık; Ahmet Rasim, Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz, Ercüment Ekrem Talu, Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Osman Cemal Kaygılı çizgisinde eserlerini vermiştir. Mizahi hikâye ve yazılarıyla tanınan yazar, eserlerinde İstanbul’un kenar mahallelerini, ezilen insanların dramını mizahi bir şekilde ele almıştır.

Kaynakça

Arısoy, M. Sunullah (1977). “Adnan Veli Kanık”. Türk Gülmece ve Yergisinden Seçmeler. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 216-225.

Ercilasun, Bilge (1998). Orhan Veli Kanık (Hayatı, Sanatı ve Eserlerinden Seçmeler). İstanbul: MEB Yay.

Karaalioğlu, Seyit Kemal (1982). “Kanık, Adnan Veli”. Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp ve Aka. s. 298.

Necatigil, Behçet (2007). “Kanık, Adnan Veli”. Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (24. Basım). İstanbul: Varlık Yayınları. s. 241.

Özkırımlı, Atilla (2004). “Kanık, Adnan Veli”. Türk Edebiyatı Tarihi II. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. s. 763.

Tekin, Arslan (1999). “Kanık, Adnan Veli”. Edebiyatımızda İsimler ve Terimler. İstanbul: Ötüken Neşriyat. s. 354.

Yalçın, Murat (Ed.) (2010). “Kanık, Adnan Veli”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 569.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. AYDAN ENER SU
Yayın Tarihi: 28.09.2019
Güncelleme Tarihi: 25.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mapusane Çeşmesiİnsel Kitabevi / İstanbul1952Hatıra
Orhan Veli İçinYeditepe Yayınları / İstanbul1953Biyografi
SosyeteAkbaba / İstanbul1956Hikâye
KaynanaDüşün Yayınevi / İstanbul1957Hikâye
Uçan DairelerAkbaba / İstanbul1957Hikâye
Seçim KonuşmalarıAkbaba / İstanbul1957Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hüseyin Rahmi Gürpınard. 17 Ağustos 1864 - ö. 8 Mart 1944Doğum YeriGörüntüle
2DERVÎŞ, Seyyid Dervîş Mehmed Emîn Efendid. ? - ö. 1824Doğum YeriGörüntüle
3ŞÂKİR, Hâfız Mehmed Şâkird. 1829 - ö. 1911Doğum YeriGörüntüle
4Turan Gönend. 1916 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Yusuf Mardind. 16 Mart 1916 - ö. 6 Ocak 1995Doğum YılıGörüntüle
6TAVLUSUNLU HİCRANÎ, Mehmet Selim Karacad. 1916 - ö. 12.07.1984Doğum YılıGörüntüle
7Haluk Nihat Pepeyid. 1898 - ö. 27 Mayıs 1972Ölüm YılıGörüntüle
8GÜLİSTAN, Gülistan Çobanlard. 1900 - ö. 1972Ölüm YılıGörüntüle
9SÜRAYİ, Gabrail Demirçovd. 1882 - ö. 1972Ölüm YılıGörüntüle
10Alimcan İbrahimovd. 12 Mart 1887 - ö. 21 Ocak 1938MeslekGörüntüle
11İ. Güney Dald. 11 Ağustos 1944 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Şakir Şevketd. 1847 - ö. 1878MeslekGörüntüle
13Necati Tuncerd. 17 Ocak 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Elif Türkerd. 25 Şubat 1983 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Kemal Tahir Demird. 13 Mart 1910 - ö. 21 Nisan 1973Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEHMET REFİKÎ, Muhammet Şanlıd. 1874 - ö. 1975Madde AdıGörüntüle
17Mehmet Türkerd. 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MEHMET, Mehmet Gönend. 1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle