Madde Detay
Adnan Veli Kanık
Bir Hukukçu, Mehmet Yanık
(d. 1916 / ö. 6 Aralık 1972)
Mizah Yazarı, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Adnan Veli Kanık, İstanbul’da doğdu. Annesi Beykoz eşrafından tüccar Hacı Mehmet Bey’in kızı Fatma Nigâr Hanım, babası ise İzmir tüccarlarından Fehmi Bey’in oğlu, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şef’liği de yapmış olan Mehmet Veli Bey’dir. Adnan Veli’nin biri kız biri erkek olmak üzere iki kardeşi vardır. Bunlar kendisinden iki yaş büyük olan ağabeyi şair Orhan Veli ile en küçük kardeşleri olan Füruzan’dır. Ayrıca Ayşe Zerrin adında bir yaşında iken Ankara’da ölen bir kardeşi daha bulunmaktaydı (Ercilasun 1998: 15).
Ortaöğrenimini Boğaziçi ve Galatasaray liselerinde tamamladı. 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki öğrenimini yarıda bırakıp Etibank’ta çalışmaya başladı (Tekin 1999: 354; Özkırımlı 2004: 763; Necatigil 2007: 241; Yalçın 2010: 569). Çeşitli memurluklardan sonra gazeteciliği seçen yazar Ankara Cezaevi’ndeki mahkûmiyeti sıralarında "Bir Hukukçu" imzalı yazılarla başladığı yazarlığa 1949 yılında Vatan gazetesinde (Karaalioğlu 1982: 298) devam etti. Yirmi yılı aşkın gazete yazarlığının yanı sıra Akbaba mizah dergisine yazdığı hikâyelerle, radyo oyunları ve basın dışı çalışmalarla yaşamını sürdüren Kanık, 6 Aralık 1972 tarihinde (Arısoy 1977: 216), emekliliğe hak kazandığının ikinci ayında geçirdiği bir kalp krizi sonucu vefat etti.
Yazar, tutukluluğu sırasındaki eserlerinde Bir Hukukçu ve Mehmet Yanık imzalarını kullanmıştır. Hapishane günlerini anlattığı, cezaevi dünyasını canlı, esprili ve renkli bir dille ele aldığı Mapusane Çeşmesi ile adını duyurmuştur. Öykülerinde yaşadığı dönemin olaylarını ve büyük şehir yaşamını mizahi yönleriyle ele alan Kanık; Ahmet Rasim, Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz, Ercüment Ekrem Talu, Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Osman Cemal Kaygılı çizgisinde eserlerini vermiştir. Mizahi hikâye ve yazılarıyla tanınan yazar, eserlerinde İstanbul’un kenar mahallelerini, ezilen insanların dramını mizahi bir şekilde ele almıştır.
Kaynakça
Arısoy, M. Sunullah (1977). “Adnan Veli Kanık”. Türk Gülmece ve Yergisinden Seçmeler. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 216-225.
Ercilasun, Bilge (1998). Orhan Veli Kanık (Hayatı, Sanatı ve Eserlerinden Seçmeler). İstanbul: MEB Yay.
Karaalioğlu, Seyit Kemal (1982). “Kanık, Adnan Veli”. Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp ve Aka. s. 298.
Necatigil, Behçet (2007). “Kanık, Adnan Veli”. Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (24. Basım). İstanbul: Varlık Yayınları. s. 241.
Özkırımlı, Atilla (2004). “Kanık, Adnan Veli”. Türk Edebiyatı Tarihi II. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. s. 763.
Tekin, Arslan (1999). “Kanık, Adnan Veli”. Edebiyatımızda İsimler ve Terimler. İstanbul: Ötüken Neşriyat. s. 354.
Yalçın, Murat (Ed.) (2010). “Kanık, Adnan Veli”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 569.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. AYDAN ENER SUYayın Tarihi: 28.09.2019Güncelleme Tarihi: 25.10.2020
Yayın Tarihi: 28.09.2019Güncelleme Tarihi: 25.10.2020
Güncelleme Tarihi: 25.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Mapusane Çeşmesi | İnsel Kitabevi / İstanbul | 1952 | Hatıra |
Orhan Veli İçin | Yeditepe Yayınları / İstanbul | 1953 | Biyografi |
Sosyete | Akbaba / İstanbul | 1956 | Hikâye |
Kaynana | Düşün Yayınevi / İstanbul | 1957 | Hikâye |
Uçan Daireler | Akbaba / İstanbul | 1957 | Hikâye |
Seçim Konuşmaları | Akbaba / İstanbul | 1957 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KERÎMÎ, İstanbullu Âsım | d. 1851 - ö. 1920 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Ercan Akbay | d. 12 Şubat 1959 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SUBHÎ, Ahmed | d. ? - ö. 6 Mart 1689 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İffet Evin | d. 1916 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MÜSEYİB KULİYEV | d. 1916 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ERBİL/ERBİLÎ, Mustafa Erbil | d. 1907 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DALĞA, Merziye Ehmedi Üskuyi | d. 1945 - ö. 1972?/1975? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | GÜLİSTAN, Gülistan Çobanlar | d. 1900 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Abiş Kekilbayev | d. 6 Aralık 1939 - ö. 10 Aralık 2015 | Meslek | Görüntüle |
11 | Ümit Ünal | d. 14 Nisan 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Memmedguluzade Celil | d. 22 Şubat 1869 - ö. 4 Ocak 1932 | Meslek | Görüntüle |
13 | Aydanur Saraç | d. 29 Temmuz 1968 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ahmet Aytaç | d. 1960 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Zerrin Koç | d. 26 Mart 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Rıfat Ilgaz | d. 7 Mayıs 1911 - ö. 7 Temmuz 1993 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SEYHANÎ, Mehmet Seyhani | d. 06.04.1959 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Mehmet Butakın | d. 17 Nisan 1979 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |