Madde Detay
ALİ ŞAHİN
(d. 1927 / ö. 2003)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Âşık Ali Şahin, 1927 yılında Adana’nın Karaisalı ilçesinin Söğütlü köyünde doğmuştur. Babasının ilk eşinden çocuğu olmadığı için Ali’nin annesi ile evlenmiş; o da ölünce bir evlilik daha yapmıştır. Güzel bir sese sahip olan Ali, arkadaşı Ali İhsan’ın yardımıyla okuma-yazmayı kısmen öğrenir (Arı 2009: 384). Ancak analıklarının zulmünden bıkan Ali, kaçarak Ceyhan’ın Burhan köyüne gelir. Burhan ve Tatlıkuyu köylerinde bir yandan türkü söylerken bir yandan da ot kazıp ekin ekerek harçlığını çıkarır. Bir süre buralarda çalıştıktan sonra, 1946-1949 yılları arasında İstanbul’da askerliğini tamamlayıp yeniden köyüne döner. 1952 yılına kadar köyde çeşitli işlerde çalışır. Aynı köyden Döndü adında bir kızı kaçırarak evlenir. Daha sonra Adana’ya yerleşip dayısının hızarında çalışmaya başlar. Ancak çeşitli nedenlerle oradan da ayrılıp Çotlu köyünde "yarıcılık" yapmaya başlar. Bir gün, Adana’ya pamuk satmaya geldiğinde bir destancıyla karşılaşır ve destancılık yapmaya karar verir. Bu yıllarda A. Vahap Kocaman ve Ferrahi ile de tanışır. Ferrahi ile uzun süre destancılık işinde ortaklık yaparlar (Arı 2009: 385). Âşık Ferrahi’nin ölümünden sonra Ali Şahin’in destancılığı takriben 1977 yılına kadar devam eder. Ancak çocuklarının büyümüş olması ve destan yazıp satmasına karşı çıkmaları, bu işin de bitmesine vesile olur. Çocuklarının bu müdahalesine fazla üzülen âşık, o güne kadar yazmış olduğu bütün destanların suretlerini yakar (Atılgan 2002: 296).
Âşık Ali Şahin, henüz 7-8 yaşlarında iken Karacaoğlan ve Âşık Garip gibi halk ozanlarını dinlemeye merak sarmıştır. Bu merakından dolayı kendini hep türkü söyleyenlerin ve Karacaoğlan okuyanların yanında bulmuştur. Bu tutku, onu okuma yazma öğrenmeye de sevk eder. Saz çalamayan âşık, 30 yaşlarında iken "bade" sayılabilecek bir rüya görür. Rüyasında Hz. Ali, bir uçurumun kenarındadır ve "Allah" diyerek uçurumdan aşağıya atlar. Ali Şahin de ardından "Allah" diyerek atlar. Atlarken eşine ve çocuklarına da atlamalarını söyler. Kuş gibi süzülerek bir çiçek bahçesine gelirler, önlerine bir rampa gelir ve hep birlikte çıkarlar; ancak âşık bu sırada uyanır. Bu rüyanın, âşığı etkilediği ve dinî yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirdiği görülür. Şiirlerinde Âşık Ali mahlasını kullanan şair, usta çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. O, 8’li ve 11’li heceyle söylediği destan ve diğer şiirlerinde daha çok yarım kafiyeyi kullanmış; aşk, anne sevgisi, nasihat ve din gibi konuları tercih etmiştir (Arı 2009: 385-387). Yörede daha çok destancılığı ile tanınan ve destan yazıp satmayı geçim kaynağı olarak gören Âşık Ali Şahin’in tespit edilen bazı destanları; “Karaisalı’nın Nayıplar Köyünde Kendini Kendirle Asan Talihsiz Ayşe’nin Acı Destanı”, “Adana’nın Yeni Barajına Kendisini Atan Genç Kızın Acı Destanı”, “Zamanın İbret Destanı”, “Kozan’ın Sayca Köyünde İki Kardeşin Destanı”, “Kozan’ın Ağzıkara Köyünden Şoför Hakkı’nın Destanı” ve “Oğlu Tarafından Öldürülen Antalya Müftüsünün Destanı” adlarını taşımaktadır (Karakaş 2014: 106).
Kaynakça
Arı, Bülent (2009). Adana’da Geçmişten Günümüze Âşıklık Geleneği. Adana: Altın Koza Yay.
Atılgan, Halil (2002). Murtçu Folkloru. Adana: Karaisalı Kaymakamlığı Yay.
Karakaş, Ayhan (2014). Yazılı Kültür Ortamı Ürünü Olarak Destancı Âşık Ali Şahin’in Yayınlanmamış Destanları. Kilis: Asia Minör Studies. 2 (4): 100-122.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. AYHAN KARAKAŞYayın Tarihi: 06.01.2019Güncelleme Tarihi: 15.08.2022
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.01.2019Güncelleme Tarihi: 15.08.2022
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 15.08.2022
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HESENOVA PERİ MÖHÜBBET GIZI | d. 1968 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | CAVAD HÜSEYNOV | d. 1879 - ö. 1967 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NÜSRET EHMEDOV | d. 1907 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Abbas Gökçe | d. 1927 - ö. 20 Aralık 2014 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mehdi Halıcı | d. 10 Nisan 1927 - ö. 8 Nisan 2008 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Şükran Kurdakul | d. 23 Mart 1927 - ö. 15 Aralık 2004 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Necati Aykan | d. 1955 - ö. 21 Şubat 2003 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | NİYAZİ DEMİR | d. 1932 - ö. 06.02.2003 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Elman Güvenç | d. 1950 - ö. 23 Nisan 2003 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NEBYANLI, Adnan Kurt | d. 20.06.1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | DERTLİ KÂZIM, Kâzım Gülle | d. 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | ZİYA, Ziya Doğan | d. 23.03.1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | VASFÎ, Ali Gâlib | d. 1733 - ö. 1850 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | MEMİŞ, Memiş Eroğlu | d. 1925 - ö. 23.10.2007 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Deniz Şahin | d. 15 Mart 1978 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |