ALİHAN NİNE, Ayşe

(d. 1865 / ö. 1950)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ayşe olan âşık, 1865 yılında Ankara Ayaş’ın Göklere köyünde doğmuştur. Eşi kolçubaşı Alihan’dan dolayı daha çok onun adı ile Alihan Nine olarak anılan âşık, halk arasında Göklerli Nine ya da çok iyi turşu yaptığı için Turşucu Ayşa adları ile de anılır (Ertan 1971: 10). Eşi Alihan’ın otuz yaşında iken vurularak ölmesi üzerine iki çocuğu ile dul kalır. Alihan Nine ebelik yaparak ve bağ bahçe işleri ile uğraşarak çocuklarının geçimini temin eder. Nakşibendi tarikatına mensuptur. Âşık 1950 yılında seksen beş yaşında vefat etmiştir (Turan 1995: 181).

Bir kültür neferi olan Alihan Nine, Ayaş’ın manilerini, türkülerini, ninnilerini de iyi bilen ve aktaran bir şairdir (Ertan 1971: 10). Âşık daha çok yaktığı ağıtlarla tanınır. Şiirlerinde mahlas kullanmamıştır. İrticalen şiir söylediği bilinmesine rağmen elde iki ağıtından başka şiiri bulunmaz. Bu ağıtlarından biri vurulan eşi Alihan’adır. Diğeri ise “Yavrumu bindirdiler ağaçtan ata/ Söylediğim söz de var mı bir hata/ Ölünü attılar Ayaş’tan öte/ Kahbe felek ben de sana darıldım/ Yavrum benden ben yavrumdan ayrıldım” dizelerinde anlattığı, genç yaşta hastalanarak ölen yeğeni ve gelini Nazik Koçak içindir.

Alihan Nine’nin ölümünden sonra hemşehrisi şair Cemal Erkmen de onun şairliğinden, söz söyleme kudretinden ve dürüstlüğünden bir dörtlüğünde şöyle bahseder: “Şiir söylerdi hep dane dane/ Salına salına yürür meydane/ Yalanı hiç bilmez söyler merdane/ Şair-i azamdı Alihan nine” (Erkmen 1972: 17). Âşığı ilk olarak Ayaşlı araştırmacı ve yazar Hüseyin Vahdi Ertan tanıtır. Fatma Ahsen Turan tarafından hazırlanan XIX. Yüzyılda Ankaralı Âşıklar ve Ayaşlı Ahmet Fahri adlı doktora tezi de âşık hakkında bazı bilgiler içerir.

Kaynakça

Erkmen, Cemal (1972). “Alihan Nine”. Göklerin Sesi (5): 3.

Ertan, Hüseyin Vahdi (1971). “Tanıdığım Göklerliler Alihan Nine”. Göklerin Sesi (3): 2.

Turan, Fatma Ahsen (1995). XIX. Yüzyılda Ankaralı Âşıklar ve Ayaşlı Ahmet Fahri. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. FATMA AHSEN TURAN
Yayın Tarihi: 07.01.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Levent Yılmazd. 1969 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NÛRÎ, Şeyh Halil Efendi-zâde Nûrî Baba Efendid. ? - ö. 1787-88Doğum YeriGörüntüle
3Gün Zilelid. 24 Ekim 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Doğum YılıGörüntüle
5MEYDANİ/MEYDANİ MEHMET/MEYDANİ BABAd. 1865/1869? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6SITKI PERVÂNE/SIDKÎ BABA, Zeynel Abidind. 1865 - ö. 1928Doğum YılıGörüntüle
7Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Ölüm YılıGörüntüle
8DÜŞKÜN/KÜÇÜK İĞNE/NEJAT/KORKUT, Rahmi Korkut Öğütçüd. 1898 - ö. 12.09.1950Ölüm YılıGörüntüle
9NAZAROĞLU/ABBAS, Abbas Nazaroğlud. 1873 - ö. 23.03.1950Ölüm YılıGörüntüle
10ZÂİDÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11AHMET CANSIZd. 1929 - ö. 26.12.1992MeslekGörüntüle
12KUL MEHMET, Mehmet Anulurd. 17.08.1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
13TEMİZER, Tayyar Temizerd. 1937 - ö. 11.12.2006Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14LÂYIKÎ, Muhammed Sezai Alpayd. 1892 - ö. 1950/1958?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NAZAROĞLU/ABBAS, Abbas Nazaroğlud. 1873 - ö. 23.03.1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KÂHTÎ, Haçaturd. 1790 - ö. 1876Madde AdıGörüntüle
17FAZILd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HASAN ÖZDEMİRd. 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle