Madde Detay

Saraybosna’da doğdu. Ailesi ile Saraybosna’dan İstanbul’a göç etti. İbtidaî mektebini ve baytar rüşdiyesini bitirdi. Daha sonra girdiği askerî tıbbiyeden 1908’de “eczacı mülâzım-ı evveli” olarak mezun oldu ve Edirne askerî hastanesine tayin edildi. Ardından Edirne’den Yemen’e sürgün edilen Hamdi Nüzhet, burada bir taraftan memleket meselelerini takip etti ve Tanin başyazarı Hüseyin Cahit’le (Yalçın) mektuplaştı, bir taraftan da tercüme yapacak derecede Fransızca öğrendi. Balkan Savaşı’nın değişik cephelerinde görev yaptı. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale’deki hizmetleri dolayısıyla yüzbaşılığa terfi etti. Çanakkale zaferinden sonra Suriye’de Cemal Paşa komutasındaki 4. Ordu’ya bağlı olarak Mısır’daki Kanal Harekâtına katılan birliklerden birinin hastanesinde görevlendirildi, bu harekât sonucunda İngilizlere esir düştü. Kahire’de bir esir kampında üç buçuk yıl devam eden bu esaret hayatı ancak Mütareke’den sonra sona erdi.(Aksungur’dan aktaran Huyugüzel, 2000: 192).

Mütareke’de Sabah gazetesinde bir süre mütercimlik yaparak hayatını kazanan ve daha sonra başlayan Kurtuluş Savaşı’na katılan Hamdi Nüzhet Bey, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Raşit Rıza’nın kurduğu tiyatronun idare müdürlüğünü yürüttü (Aksungur’dan aktaran Huyugüzel, 2000: 192). 1920 ağustosunda İsmail Faik’in maddi desteğiyle İstanbul’da Darülbedayi sanatçılarının kurduğu Yeni Sahne adlı tiyatro kumpanyasında sorumlu müdürlük yaptı (Sevengil 1968: 236).

Yazar, Millî Mücadeleden sonra İzmir’e yerleşti ve “Sıhhat Eczanesi”ni açarak bir taraftan da İzmir gazetelerinde yazmaya başladı. 1926-1928 yılları arasında Hizmet gazetesinde, 1927’nin sonundan itibaren 1930’a kadar Anadolu gazetesinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. Bir dönem Milli Birlik gazetesinde genel yayın yönetmenliği görevini üstlendi. Bu yıllarda İzmir Gazeteciler Cemiyeti’nde ve İzmir Mıntıkası Basın Birliği’nde de aktif bir şekilde çalıştı. 1936’da İsviçre’nin Montreaux şehrinde yapılan Boğazlar konferansına gazeteci olarak katıldı. 1948 yılına kadar gazetecilik ve yazarlık yaptı, daha sonra yazı hayatından çekildi. Uzun süren bir şeker hastalığından sonra tedavi için gittiği İstanbul’da 15 Haziran 1957’de vefat etti. Cenazesi İzmir’e getirilerek Kokluca Mezarlığı’nda toprağa verildi (Huyugüzel, 2000: 193-194).

İzmir’de Cumhuriyet’ten sonraki yazı ve eserleriyle tanınmış bir yazar olan Hamdi Nüzhet Bey, 1926’dan itibaren yazı işleri müdürü olarak çalıştığı Hizmet'te 1928 ocağına kadar tiyatro eleştirileri ve bir hikâyesini yayımladı. Ayrıca İzmir’in Gülü (1926) adıyla bir de roman tefrika etti. Az sayıda olmakla birlikte Ahenk’te de yazıları görülen yazarın en uzun süre yazdığı gazete Anadolu oldu. Anadolu’da iki buçuk yıl devam ettiği yazı işleri müdürlüğü görevinden 1930 martında ayrılsa da, bu gazetede yazı yazma faaliyetini sürdürdü. 1948 nisanına kadar aralıklı bir şekilde özellikle tiyatro eleştirileri veya tiyatro yazılarını yayımladığı gazetede yazarın ayrıca az sayıda hikâyesi ve devrin dil, imlâ, yeni harfler gibi kültürel problemleri üzerine çok sayıda makalesi yayımlandı. Bununla birlikte bu gazetede Beyler Sokağında Bir Deli (1930), Le Şövaliye D’eon (1930-1931) adıyla iki roman ve Alexandre Zoubkoff’dan çevirdiği Asrî Kazanova’nın Hatıratı: Hayatım ve Aşklarım adlı romanı (1930) tefrika etti. Yirmi yıl gibi uzun bir süre yazar kadrosunda çalıştığı Anadolu’daki bazı yazılarında “H. N. Ç.” veya “Ha. Nun. Ça.” gibi rumuzlar kullandı (Huyugüzel (2000: 193-94). Ayrıca Hürriyet ve Milli Birlik gazetelerinde de yazıları yayımlanan Hamdi Nüzhet, Hürriyet gazetesindeki bazı yazılarında “Bedia Servet” takma adını kullandı (Yıldırım 2006: 120). Bu nedenle hakkında yapılan bazı çalışmalarda Peyami Safa da aynı takma adı kullandığı için (Ayvazoğlu 2008: 439; Yıldırım 2006: 359) Peyami Safa’ya ait olduğu düşünülen bazı tiyatro çevirileri (Güzel Rita 1924 ve Elem Yolcuları 1926) ve dedektif hikâyeleri kendisine atfedildi (Aksungur 2000: 12; Işık 2007: 887). Bu konuya daha temkinli yaklaşan Huyugüzel (2000: 192) ise yazarın İzmir’de bulunduğu sırada İstanbul’da basılan tiyatro çevirilerinin ve “Şarlo Polis Hafiyesi ve Gülünçlü Sergüzeştleri” başlıklı seri dedektif hikâyelerinin Hamdi Nüzhet’e değil, Peyami Safa’ya ait olduğunu kabul etmenin daha doğru olacağını belirtmektedir.

Hamdi Nüzhet Bey, 1937-1948 yılları arasında ise Fikirler dergisinde daha çok eğitim, sanat ve siyaset gibi güncel konulara ilişkin inkılapçı bir hava taşıyan yazılarını yayımladı. Yazarın yayımlandığını bildiğimiz tek kitabı 1933 yılında ulusal bir sergiye dönüştürülen İzmir fuarının ilk halini anlatan İzmir Panayırı'dır. (Huyugüzel, 2000: 192).