Madde Detay
Celâl Tekiner
(d. 1911 / ö. 2002)
şair, savcı, avukat
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Celâl Tekiner 1911 yılında Kırşehir'in Kaya Şeyhi mahallesinde dünyaya gelmiştir. Babası Şevki Bey, annesi Zehra Hanım'dır. İlkokulu Kırşehir'de bitiren Tekiner, orta ve lise öğrenimini Kayseri, Sivas ve Trabzon'da tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra Develi ve Saimbeyli'de cumhuriyet savcısı olarak görev yapmıştır. Bir süre sonra bu görevinden istifa etmiş ve avukatlığa başlamıştır. Çukurova ve Kırşehir'de avukat olarak çalışmıştır (Bulut 1983: 112). Dört çocuk sahibi olan Celâl Tekiner, 2002 yılında vefat etmiştir.
Celâl Tekiner, henüz okul çağındayken şiire ilgi duymaya başlamıştır. Okul çağında ve sonrasında memleketinden ayrı düşen Tekiner'i şiire yönlendiren bir etken de memleket hasretidir (Bulut 1983: 112). Tekiner, Türk milliyetçisidir ve Atatürk ilkelerine çok sıkı bağlıdır (Vahaboğlu 2017:1). Celâl Tekiner'in memleket hasreti ve Atatürk sevgisi, şiirinde işlediği ana temaları oluşturmuştur. Tekiner, menfaat düşkünlüğünü, rüşvete dayalı bürokrasiyi, kültür yozlaşmasını sık sık eleştirmiştir. Tekiner'in tabiat sevgisi ve doğanın güzelliklerine olan düşkünlüğü, hemen hemen her şiirine yansımıştır. Tekiner, şiirlerinde genellikle 8'li ve 11'li hece ölçüsünü kullanmıştır. Mensur şiirleri de vardır. Şiirlerinin bir kısmında Celâl mahlasını kullanan Tekiner, söz sanatlarına da hâkimdir.
Tekiner'in ilk kitabı olan Ateş Damlası, 1932 yılında İstanbul'da yayımlanmıştır. Celal Tekiner, şiirlerinde Kırşehir'i, Kırşehir'e duyduğu sevgiyi ve sıla hasretini derin bir hissiyatla dillendirmiştir. Kırşehir'de İlkbahar (1942), Kılıçözü (1941) ve Anne Vatan (1970) adlı çalışmaları, onun memlekine duyduğu sevgiyi ve özlemi ortaya koyduğu şiirlerinden oluşur. Millî konularda duyarlı olan Tekiner, Atatürk aşkını ve vatana olan bağlılığını içten duygularla dile getirmiştir. İhtilâl (1962) ve Millî Marş (1984) adlı eserlerinde çoğunlukla bu konuda hazırladığı şiirlere yer vermiştir. Toplumda gözlemlediği çarpıklıkları da korkusuzca ortaya koyan Tekiner, Beşinci Kitap (1960), Yeni Din (1962) ve Yeni Mevlit (1963) adlı eserlerinde dinin istismar edilmesini eleştirmiştir. Toplumsal konularda kendi inancı ve düşünce yapısı doğrultusunda çözüm yolları ileri sürmüştür. Kitaplarında eski Türk geleneklerini ve töresini anlatarak canlandırmaya çalışmış, toplum yararına eser vermeyi şiar edinmiştir. Göktanrı (1970) adlı eserinde Türklüğün özünü ve eski Türk inanış yapısını anlattığı şiirleri yer almaktadır.
Celâl Tekiner, 1954'te Kırşehir'in siyasi sebeplerden dolayı ilçe statüsüne geçirilmesine büyük bir tepki göstermiş ve devrin iktidarına sert bir dille kafa tutmuştur. Bu konuda söylediği şiirleri Haksızlığa İsyan (1956) adlı kitabında yayımlamıştır. Ancak kitap aynı yıl siyasi gerekçelerle toplatılmıştır. Ayrıca yine bu konuda kaleme aldığı Kırşehir'e Açık Mektup adlı meşhur bir yazısı da vardır (Özüçetin 2013: 307). Kitaplaştırdığı eserlerinin yanında yerel gazetelerde ve farklı araştırmacılar tarafından hazırlanan kitaplarda da çok sayıda şiiri yayımlanmıştır.
Kaynakça
Bulut, H. Vahit (1983). Kırşehir Halk Ozanları. Ankara: Filiz Yay.
Güneş, Vedat (2009). Şiirimizde Kırşehir. Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yay.
Özüçetin, Yaşar (2013). "Millî Mücadele ve Cumhuriyet Döneminde Kırşehir". Kırşehir- Siyasi Tarihi ve Kırşehir Tarihi Bibliyografyası. Ed. Yaşar Özüçetin. Ankara: Gökçe Ofset Matbaacılık. 228-482.
Vahaboğlu, Adil (2017). 15. Ölüm Yıldönümünde Celal Tekiner. Kırşehir: Kırşehir Çiğdem Gazetesi (1 Mart 2017).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ÖZLEM DAĞDELEN
Yayın Tarihi: 11.04.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Ateş Damlası | Maarif Kütüphanesi / İstanbul | 1932 | Şiir |
Kılıçözü | Köy Basımevi / Kırşehir | 1941 | Şiir |
Kırşehir'de ilkbahar | Köy Basımevi / Kırşehir | 1942 | Şiir |
Haksızlığa İsyan | Güney Basımevi / Adana | 1956 | Şiir |
Beşinci Kitap | Türkiye Basımevi / İstanbul | 1960 | Şiir |
İhtilâl | İskender Matbaası / İstanbul | 1962 | Şiir |
Yeni Din | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1962 | Şiir |
Yeni Mevlit | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1963 | Şiir |
Anne Vatan | Özdemir Matbaası / İstanbul | 1970 | Şiir |
Gök Tanrı | Özdemir Matbaası / İstanbul | 1970 | Şiir |
Millî Marş | - / Kırşehir | 1984 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | AZMİ, Abdullah Yamanoğlu | d. 1905 - ö. 20.10.1949 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Feyzullah Sacit Ülkü | d. 1892 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ARAPOĞLU, Mustafa Öztürk | d. 1901 - ö. 1966 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Azmi Nihad Erman | d. 11 Ocak 1911 - ö. 1992 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ZAHİDE | d. 1911 - ö. 1965 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MAHİR, Mahir Eşdemir | d. 1911 - ö. 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | YANGUNÎ, Gülpaşa Tokdemir | d. 1918 - ö. 28.04.2002 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Faik Baysal | d. 1921 - ö. 9 Aralık 2002 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Adnan Yücel | d. 27 Mart 1953 - ö. 24 Temmuz 2002 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Turgay Fişekçi | d. 1 Ocak 1956 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | KELÂMÎ | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Gazanfer Eryüksel | d. 8 Eylül 1952 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Sefer Önen | d. 13 Temmuz 1926 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Mehmet Şemsi Akanyeti | d. 20 Mart 1947 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Orhan Veli Alıcı | d. 1982 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Celal Fedai | d. 09 Eylül 1972 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | CELÂLÎ, Celal Yenitürk | d. 1952 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | CELÂL, Yegân-zâde Celâl Efendi | d. ? - ö. 1611 | Madde Adı | Görüntüle |