Ali Cengizkan

Yunus Güler
(d. 29 Ekim 1954 / ö. -)
Şair, Mimar, Yazar, Öğretim Görevlisi
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Annesi Lütfiye Suna Hanım ile babası öğretmen Recep Cengizkan'dır. Ankara Koleji'ni (1973) ve ODTÜ Mimarlık Bölümü'nü (1978) bitirmiştir. Yüksek lisansını "Komşuluk Olgusunun Sosyo-Fiziksel Boyutları" konusunda tamamlamıştır. 1977-1980 arasında Türkiye Yazıları dergisinin yazı kurulunda bulunmuş, 1981'de çıkan Yarın dergisinin kurucuları arasında yer almıştır. Kurucularından olduğu Edebiyatçılar Derneği'nde uzun yıllar yöneticilik yapmıştır. 2002'de yardımcı doçent, 2003'te doçent, 2011'de profesör unvanlarını alan Cengizkan, 1981-2015 arasında ODTÜ Mimarlık Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalışmıştır. Yazar, akademik çalışmalarına TED Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde devam etmektedir. Çalışma alanları arasında konut ve kent tarihi, konut yerleşimlerinin oluşumu, konut tasarımı vb. yer almaktadır.

Senlere ile 1981 Akademi Kitabevi Şiir Başarı Ödülü (A. Ada ve A. Azar ile paylaştı); Çocuk Ömrümüz ile 1983 Toprak Şiir Ödülü- Hasan Hüseyin Başarı Ödülü; Bağımlı Şiir ile 1982 ODTÜ Edebiyat Kulübü Özel Ödülü; Yunan Dosyası ile 1983 Abdi İpekçi Dostluk ve Barış Ödülü (Y. Miraç'la paylaştı); Sürek Avında Dünya ile 1995 Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü'nü kazanan sanatçının mimarlık ve eğitim alanında pek çok akademik teşvik ödülü de bulunmaktadır.

Fotoğraf ve grafik sanatlarıyla da ilgilenen Cengizkan, Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği, Sanan, Mimarlar Derneği 1927 ve Dil Derneği üyesidir.

"Torun" adlı ilk şiiri 1977'de Türkiye Yazıları dergisinde çıkan Cengizkan,Türk Dili, Yusufçuk, Somut, Oluşum, Yarın, Varlık, Broy, Gösteri, Kum ve Yeni Biçem dergilerinde yayımlanan şiir ve yazıları ile tanınmıştır. İilk şiir kitabı Senlere 1980 yılında yayımlanan şair, bütün şiirlerini 2009'da Kırmızı Gün Beyaz Gece adıyla bir araya getirmiştir. Şairin "Adını Gelincik Koydum" adlı şiiri T. Uslu tarafından bestelenmiştir. Şiir üzerine kaleme aldığı denemeleri 1995'de Şiir ve Yaşam adıyla bir araya getiren Ali Cengizkan, dünya edebiyatından pek çok ismin eserlerini dilimize kazandırmıştır.

Gülten Akın, Ali Cengizkan'ın şiir dünyasını kitaplarından hareketle şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Yunan Dosyası, Yürüyüşler ve Duruşlar, Sürek Avında Dünya kitapları ile Ali Cengizkan yaz'a çıktı benimle. Kaç yıldır, bazı kitaplar için, bazı ozanlar için yazmak istiyorum. Yazamadıkça kendimi eksikli duyuyorum. Çünkü, onlardan giderek, şiir üstüne söyleyeceklerim var. Bir mülke ortak olduğumuz kimi ozanlar. 1980'de basılan Senlere, 1982'de basılan Çocuk Ömrümüz de yanımda ama ben dışardan, genel bir bakışla şiirleri eleştirrnek istemiyorum. Ne Cengizkan'ınkileri ne de ötekileri. İçten, sevgiyle, komşu bahçeye girer gibi, yarı kaçamak girip dolaşarak, küçük gizleri yoklayarak, okşayarak, toprağın altında, nerde olduğunu kestirebildiğim gizli sandığı, hemen üstünden .. Genellikle son şiirlerde, olgunluk döneminde yakalıyorum "giz"i. (...) Öyküleme yapmadan, dizeleri, sesi her türlü şiirsel özelliği gözeterek bir öyküyü yazmak o kadar kolay değil. Ali Cengizkan gerçek bir usta." (2002: 169-174)

Şiirlerinin yanı sıra mimari alanında pek çok kitaba ve makaleye imza atan Ali Cengizkan, Mimarlar Odası Anma Komitesi Üyeliği (2006-2016) kapsamında yapılan çalışmalarda Mimar Kemalettin, Seyfi Arkan, Zeki Sayar, Melih Birsel-Haluk Baysal ve Ernst A. Egli üzerine araştırmaları yürütmüş ve bu çalışmaların yayına dönüşmesinde katkıda bulunmuştur.

Kaynakça

Akın, Gülten (2002). Şiir Üzerine Notlar. Yapı Kredi Yay., İst.

Necatigil, Behçet (1983). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. 11. Baskı, Varlık Yay., İst., s. 105.

Yalçın, Murat (2004), Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, C.1, s.277, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Akademik ağ sayfası. https://www.tedu.edu.tr/tr/ali-cengizkan (Erişim Tarihi: 23/02/2019).

Akademik ağ sayfası. https://staffroster.metu.edu.tr/my_staff_roster.php?ssn=NzM1NTU=&action=Publications (Erişim Tarihi: 23/02/2019).

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSAR
Yayın Tarihi: 01.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
SenlereTürkiye Yazıları Yay. / Ankara1980Şiir
Çocuk ÖmrümüzDayanışma Yay. / Ankara1982Şiir
Yunan dosyası : Costantine Manos'un Fotoğrafları İçinYarın Yay. / Ankara1983Şiir
Yürüyüşler ve DuruşlarKuzey Yay. / Ankara1984Şiir
Adam Eden Sözler : Seçme ŞiirlerKuzey Yay. / Ankara1985Çeviri
Bağımlı ŞiirBroy Yay. / İstanbul1986Şiir
Ankara Ankara güzel AnkaraKalem Yay. / Ankara1987Şiir
Kartal mı Güneş mi : Seçme ŞiirlerVerso Yay. / Ankara1990Çeviri
Mimari Eleştiri YazılarıŞevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yay. / İstanbul1990Çeviri
Seçme ŞiirlerYön Yay. / İstanbul1992Çeviri
Yaşar Kemal Günleri (21-22 Mayıs 1993)Edebiyatçılar Derneği Yay. / Ankara1993İnceleme
Sürek Avında DünyaÜmit Yay. / Ankara1994Şiir
Şiir ve YaşamYapı Kredi Yay. / İstanbul1995Deneme
Sanatçı Tanıklığı: Kent- Yaşam-Kültür, Ank.: Edebiyatçılar Derneği,Edebiyatçılar Derneği Yay. / Ankara1996İnceleme
Öğle Suyu : ODTÜ Ormanının 40. Yılı İçin Doğa ve Şiir Üzerine 40 MetinODTÜ Geliştirme Vakfı Yay. / Ankara1997Şiir
Ankara Rüzgârı : Ankara Şiirleri SeçkisiKültür Bakanlığı Yay. / Ankara1998Derleme
Cahit Külebi'ye SaygıEdebiyatçılar Derneği Yay. / Ankara1998İnceleme
Şairin NergisiVarlık Yay. / İstanbul2000Şiir
Modernin Saati : 20. Yüzyılda Modernleşme ve Demokratikleşme Pratiğinde Mimarlar, Kamusal Mekân ve Konut MimarlığıBoyut Yay. / İstanbul2002Diğer
Koçzâde Ahmet Vehbi Bey ve Bir İnşaatın Öyküsü : Ankara Hukuk MektebiVEKAM Yay. / Ankara2004İnceleme
Mübadele Konut ve YerleşimleriArkadaş Yay. / Ankara2004Diğer
Kırmızı Gün Beyaz Gece (Toplu Şiirler)Kırmızı Yay. / İstanbul2009Şiir
Modernist Açılımda Bir Öncü Seyfi Arkan : Mimarlık Değişim ÖzerklikMimarlar Odası Yay. / İstanbul2012Diğer
Türkiye Mimarlığı ve Eleştiri : Tasarım, Meslek, ÜretimMimarlar Odası Yay. / Ankara2012Diğer
Zeki Sayar ve Arkitekt : Tasarlamak, Örgütlemek, BelgelemekTMMOB Mimarlar Odası Yay. / Ankara2015Diğer
Haluk Baysal - Melih Birsel Rasyonalizmi : 20. Yüzyılın İkinci Yarısında Mimarlık PratiğiTMMOB Mimarlar Odası Yay. / Ankara2017Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Gülsün Siren Kınald. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Müfit Özdeşd. 1943 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HAYRÎ, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrîd. ? - ö. 1876-77Doğum YeriGörüntüle
4Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Doğum YılıGörüntüle
5ŞEYHOĞLU/DERUNÎ, Abdullah Şenold. 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KARAYİĞİT OSMAN, Osman İperd. 01.10.1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Genç Osman Yavaşd. 23 Mayıs 1971 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Ömer Faruk Hatipoğlud. 31 Mart 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Celal Fedaid. 09 Eylül 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Yücel Balkud. 10 Ocak 1969 - ö. 15 Aralık 2003Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Kudret Recep Emiroğlud. 14 Ekim 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Sururi Baykald. 1 Ocak 1942 - ö. 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SÂBİR, Mirza Ali Ekber Tahirzaded. 30.05.1862 - ö. 12.07.1911Madde AdıGörüntüle
14ME'ÂLÎd. 1490 - ö. 1535/36Madde AdıGörüntüle
15ALİ BAKİ, Ali Baki Güld. 1897 - ö. 24.12.1956Madde AdıGörüntüle