Madde Detay
CESİMÎ, Yusuf
(d. 1250/1835 - ö. 1336/1917)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Yusuf olan âşık Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Sugara (Soğanlı) köyünde 1835'te doğmuştur. Cesimî, babası Şöhretî gibi âşıklık geleneğinin uzun yıllara dayandığı bir ailede büyümüştür. Kendisi Cuğoğlu âşıkların dördüncüsü (Serverî, Sıdkî, Şöhretî, Cesimî, Nebi Efkarî, Dur Abdal ve Devamî) olarak bilinir. Dedesi Âşık Sıdkî ve babası Âşık Şöhretî de döneminin önemli âşıklarındandır. Bu âşıklık geleneği içerisinde büyüyen Cesimî’nin eğitim hayatı konusunda bilgi yoktur. Cesimî’nin âşıklık istidadını ilk farkeden babası Âşık Şöhretî olmuştur ve ona bir dörtlük söylemiştir. Âşık olarak diyar diyar dolaşıp âşıklarla atışmaktan başka bir mesleği olup olmadığı hakkında bilgimiz olmayan Cesimî, 17 yaşında gördüğü bir rüyada bade içerek Gerede’de Şehrî Efendi’nin kızı Servidar’a âşık olur, bir süre hastalık ve bayılma krizi geçirir, babası Âşık Şöhretî durumunu anlayıp ona bir dörtlük söyledikten sonra dili çözülür ve âşıklık yapmaya başlar. Bir süre sonra âşıklığı ve sevdasıyla yörede duyulmaya başlayan Cesimî, çırağı Âşık Dur Abdal ile birlikte sevdiğini aramak üzere yola çıkar. Uzun ve zor bir yolculuktan sonra Gerede’ye ulaşır. Ancak Gerede’ye varışından birkaç gün önce sevdiği kızın öldüğünü öğrenir. Daha sonra köyüne dönen Âşık Cesimî, yıllar sonra Vezirköprü’ye taşındı ve orada 1917’de vefat etti. Mezarı da Vezirköprü’dedir (Gökalp 1988: 48-49; Karadeniz 2002: 64).
Gerede’den döndükten sonra köyüne yerleşen Âşık Cesimî, belirli aralıklarla Kuzey Doğu Anadolu ve İran’da dolaşarak birçok âşıkla karşılaştı. Mahlası Cesimî’dir ancak bu mahlası nerede ve nasıl aldığı konusunda bir bilgi yoktur. Dönemin bilinen âşıklarından Narmanlı Sümmani, Çıldırlı Şenlik, Yusufelili İznî, Tiflisli Ermeni kökenli âşıklardan Kararî ve Civanî ile karşılaşmalar yaptı. Bu karşılaşmalarda söylediği şiirlerden dinleyenlerin ve yetiştirdiği âşıkların sözlü gelenek içerisinde günümüze kadar taşıdığı şiirleri parça parça yazıya geçirilmiştir; ancak âşığın bütün şiirlerinin yazılı olduğu toplu bir eser mevcut değildir ve toplamda âşığın kaç şiiri olduğu da bilinmemektedir. Âşık Cesimî’nin şiirlerinde kullandığı dil son derece sade ve akıcı bir dildir. Şiirlerinde Arapça, Farsça kelimeler oldukça azdır, daha çok yöre insanın gündelik hayatta kullandığı Artvin yöresi ağzının yöresel kelimelerini şiirlerinde bolca kullanır. Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmıştır. Aşk, sevgi, tasavvuf, gurbet, sevgiliye duyulan özlem şiirlerinde işlediği başlıca konulardır. Artvin âşıklık geleneği içerisinde önemli bir yere sahiptir. Dedesi Âşık Sıdkî ve babası Âşık Cesimî’den etkilendi. Kendisi de çırağı Âşık Dur Abdal, İrşadî (Sefil İrşadî) gibi âşıkları etkiledi ve onlara bağlama çalmayı öğretti (Öksüz 2013: 249).
Kaynakça
Gökalp, Mehmet (1988). Artvin Saz Şairleri. İstanbul: Asır Ajans Yay.
Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: Artvin Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yay.
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAKYayın Tarihi: 21.12.2013Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Getirin
O yârin şehrine giden olursa
Dilinden bir name alın getirin
Yalınız salmayın yâri yollara
Emanet târikle gelin getirin
Gece gündüz kaldım ah u amanda
Semek tek oynarım bahr-i ummanda
Değildir sevdiğim Hint’te Yemen’de
Gerede şehrinde bulun getirin
Yâre haber verin hasta Cesimî
Şevki canan çeksin benim yasımı
Vermez ise kavim kardeş hısımı
Bir şahin misali çalın getirin
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 249.
Sevdiğim
Ben senin aşkına müptela oldum
Sen getirdin bu diyara sevdiğim
Geldim yurtlarını perişan buldum
Ne bileydim bahtım kara sevdiğim
Yeni düştüm bir zahmete yanarım
Yetemedim bir ülfete yanarım
Hasret kaldı kıyamete yanarım
Ciğer oldu pare pare sevdiğim
Felek götürdü hasta Cesimî
Ahir hasret koydu dosta Cesimî
Sevdiğim bıraktı yasta Cesimî
Yaktın hasret ile nara sevdiğim.
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 250.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 21.12.2013Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Getirin
O yârin şehrine giden olursa
Dilinden bir name alın getirin
Yalınız salmayın yâri yollara
Emanet târikle gelin getirin
Gece gündüz kaldım ah u amanda
Semek tek oynarım bahr-i ummanda
Değildir sevdiğim Hint’te Yemen’de
Gerede şehrinde bulun getirin
Yâre haber verin hasta Cesimî
Şevki canan çeksin benim yasımı
Vermez ise kavim kardeş hısımı
Bir şahin misali çalın getirin
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 249.
Sevdiğim
Ben senin aşkına müptela oldum
Sen getirdin bu diyara sevdiğim
Geldim yurtlarını perişan buldum
Ne bileydim bahtım kara sevdiğim
Yeni düştüm bir zahmete yanarım
Yetemedim bir ülfete yanarım
Hasret kaldı kıyamete yanarım
Ciğer oldu pare pare sevdiğim
Felek götürdü hasta Cesimî
Ahir hasret koydu dosta Cesimî
Sevdiğim bıraktı yasta Cesimî
Yaktın hasret ile nara sevdiğim.
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 250.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Getirin
O yârin şehrine giden olursa
Dilinden bir name alın getirin
Yalınız salmayın yâri yollara
Emanet târikle gelin getirin
Gece gündüz kaldım ah u amanda
Semek tek oynarım bahr-i ummanda
Değildir sevdiğim Hint’te Yemen’de
Gerede şehrinde bulun getirin
Yâre haber verin hasta Cesimî
Şevki canan çeksin benim yasımı
Vermez ise kavim kardeş hısımı
Bir şahin misali çalın getirin
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 249.
Sevdiğim
Ben senin aşkına müptela oldum
Sen getirdin bu diyara sevdiğim
Geldim yurtlarını perişan buldum
Ne bileydim bahtım kara sevdiğim
Yeni düştüm bir zahmete yanarım
Yetemedim bir ülfete yanarım
Hasret kaldı kıyamete yanarım
Ciğer oldu pare pare sevdiğim
Felek götürdü hasta Cesimî
Ahir hasret koydu dosta Cesimî
Sevdiğim bıraktı yasta Cesimî
Yaktın hasret ile nara sevdiğim.
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 250.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Getirin
O yârin şehrine giden olursa
Dilinden bir name alın getirin
Yalınız salmayın yâri yollara
Emanet târikle gelin getirin
Gece gündüz kaldım ah u amanda
Semek tek oynarım bahr-i ummanda
Değildir sevdiğim Hint’te Yemen’de
Gerede şehrinde bulun getirin
Yâre haber verin hasta Cesimî
Şevki canan çeksin benim yasımı
Vermez ise kavim kardeş hısımı
Bir şahin misali çalın getirin
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 249.
Sevdiğim
Ben senin aşkına müptela oldum
Sen getirdin bu diyara sevdiğim
Geldim yurtlarını perişan buldum
Ne bileydim bahtım kara sevdiğim
Yeni düştüm bir zahmete yanarım
Yetemedim bir ülfete yanarım
Hasret kaldı kıyamete yanarım
Ciğer oldu pare pare sevdiğim
Felek götürdü hasta Cesimî
Ahir hasret koydu dosta Cesimî
Sevdiğim bıraktı yasta Cesimî
Yaktın hasret ile nara sevdiğim.
Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 250.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | İZNÎ, Mustafa | d. 1856 - ö. 05.09.1928 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ADİLE | d. ? - ö. 1953 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | FAHRÎ, Ali Karabulut | d. 1900/1901 - ö. 06.08.1975 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SEYYİD, Azim Şirvânî | d. 1835 - ö. 1888 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KEŞFÎ, Ömer | d. 1835 - ö. 1867 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BAĞBAN MEHEMMED | d. 1835 - ö. 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HÂLİS, İbrâhim Edhem Hâlis Efendi | d. 1852 - ö. 1917 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HÜDAÎ, Hüseyin | d. 1855-1860? - ö. 1914-1917? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Süleyman Nesip | d. 1866 - ö. 28 Eylül 1917 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SEDAYÎ BABA, Pir Sedayî | d. 1802 - ö. 1888 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | HAYRETÎ, Derviş | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | FIRAT, Derviş Usta | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | CEMAL, Cuma Bektaş | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | LUZÛMÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MEHMET RUHİ SU | d. 1912 - ö. 20.09.1985 | Madde Adı | Görüntüle |