CEVLÂNÎ, Muhammed

(d. 1261/1845 - ö. 1320/1904/1919?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Muhammed’dir (Ergun 1926: 18). İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre Konya’nın Uluırmak Mahallesi'nde doğmuştur. Sadettin Nüzhet Ergun, Cevlânî’nin 1904'te vefat ettiğini belirtir. Ragıb Mahmut Gazimihâl ise, şairin 1854-1919 yılları arasında yaşadığını, altmış beş yaşında iken vefat ettiğini kaydeder (Ergun 1926: 18; Gazimihâl 1946a: 3; Gazimihâl 1947: 52).

Konya Hükûmet Konağı’nda kapıcılık görevinde bulunan ve güzel saz çalan bu halk şairinin şiirleri tasavvufî mahiyettedir. Kalender meşrep herkesle hoş geçinir bir kişi olduğu aktarılır. Şiirleri sade ve canlıdır. Okuryazar değildir. İyi saz çaldığı; içten düzgün gazel koşma söylediği belirtilir (Kendi yty: 9). Koşmaları parlaktır. Kendisine yan gözle bakan hocalara karşı söylemiştir.

 

Kaynakça

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. s. 9

Ergun, Sadettin Nüzhet-Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yey.

Gazimihal, R. Mahmut (1945a). “Konyalı Halk Musikicileri”. Folklor Postası. I (9): 5-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1945b). “Konyalı Halk Musikicileri II”. Folklor Postası. I (10): 3-4.

Gazimihal, R. Mahmut (1946a). “Konya Halk Sazcıları III”. Folklor Postası. II (15): 3-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1946b). “Konya Halk Sazcıları IV”. Folklor Postası. II (17): 7.

Gazimihal, R. Mahmut (1947). Konya’da Musiki. Ankara: yyy.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. 9.

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77-161.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 21.12.2013
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Sanma zâhit bizi yatar gaflette

Gözüm hâb-ı nâzda dil uyanıktır

Azalarım hep çağırır vahdette

Esmâ-i hüsnâya bağrım yanıktır

 

Aşk-ı ilâhîye etmem itirâz

Kurbet-i Hakk’a eylerim niyâz

Yere göğe sığmadım buyurdu Feyyâz

Dedi mü’min kulum bana âşıktır

 

Tut Cevlânî sözün eden kardaşın

Hakîkati sana gösterir sırdaşın

Zekeriyâ gibi biçseler baştan başın

Of demezse aşkın bize sâdıktır

 

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1, 9

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nevin Korucuoğlud. 9 Temmuz 1924 - ö. 26 Mayıs 2014Doğum YeriGörüntüle
2Mevlüt Kapland. 20 Haziran 1930 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SAFÂYÎ, Ahmed Çelebid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NAKİYYE, Hadîce Nakiyye Hanım, Nakiyye Hanımd. 1845-46 - ö. 1899Doğum YılıGörüntüle
5HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
6BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
7NAKİYYE, Hadîce Nakiyye Hanım, Nakiyye Hanımd. 1845-46 - ö. 1899Ölüm YılıGörüntüle
8HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Ölüm YılıGörüntüle
9BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
10NAKİYYE, Hadîce Nakiyye Hanım, Nakiyye Hanımd. 1845-46 - ö. 1899Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13NAKİYYE, Hadîce Nakiyye Hanım, Nakiyye Hanımd. 1845-46 - ö. 1899Madde AdıGörüntüle
14HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Madde AdıGörüntüle
15BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Madde AdıGörüntüle