Diyonis Tanasoğlu

(d. 1922 / ö. 2006)
yazar, aktör, öğretmen, yönemen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yazar, şair, dramaturg, kompozitör, rejisör ve bilim adamı olan Diyonis Tanasoğlu, Moldova Çadır'a bağlı Kiriet köyünde doğdu. Nikolay Tanasoğlu'nun oğlu olan yazar, ilkokulu köyünde, ortaöğrenimini Akkerman ve Bırdal'da, yüksek tahsilini Kişinev'de dil ve tarih ve Leningrad'ta tiyatro bölümünde aktörlük, doktorasını Bakü'de Türkoloji üzerine tamamladı. Çağdaş Gagauz Dilinde Tabeli Mürekkep Cümleler adlı doktora tezini M. Şiraliyev'in danışmanlığında yazmıştır. Uzun yıllar öğretmenlik yapan Tanasoğlu, tiyatro ve müzik toplulukları kurdu, koro ve orkestra şefliği, koreografık, rejisörlük görevlerinde bulundu. Çok sayıda bestesi de olan Tanasoğlu, besteci ve keman virtüözüdür. Komrat Gagauz Üniversitesinde rektörlük ve Kişinev Pedagoji Üniversitesinde öğretim üyeliği yaptı. 2006 yılında öldü.

Kültür ve sanatın hemen hemen her kolunda faaliyet gösterdi. Moldova ve SSCB Yazarlar Birliği üyeliğinde bulunmuş olan Tanasoğlu, ilk Gagavuz alfabesini hazırladı. Çal Türküm (1964), Adamın İşleri (1969), Hoşluk (1970), Gençlik Türküleri (1975) yazarın şiir kitapları; Bucakta Yalın ve Oğlanın Sevdası piyesleri; Uzun Kervan (1985) ise romanıdır. Uzun Kervan, Gagauz Türkçesiyle kaleme alınan ilk romandır. 1998 yılında Bay dergisinin Balkanlarda Türk Kültürü Büyük Hizmet Ödülüne layık görülmüştür. Komrat Kültürevi sahnesinde oynanan Bucakta Yalın, sahnelenen ilk Gagauz piyesidir.

Kaynakça

Akgün, Atıf (2018). “Modern Gagauz Edebiyatında İlk Roman: “Uzun Kervan” (Bir Tahlil Denemesi)". Karadeniz Araştırmaları XV (59): 261-290.

Argunşah, Mustafa ve Hülya Argunşah (2007). Gagauz Yazıları. Kayseri: Türk Ocakları Kayseri Şubesi Yay.

Arnaut, Tudora (2009). “Gagauz Yazılı Edebiyatı ve Millî Kültüründe Üç Zirve Dionis Tanasoglu, Nikolay Baboglu ve Dimitriy Karaçoban”. Uluslararası Ahmet Yesevi’den Günümüze İnsanlığa Yön Veren Türk Büyükleri Sempozyumu Bildirileri 03-07 Eylül 2008. (hzl. İrfan Ünver Nasrattınoğlu). Ankara. 112-123.

Baboglu, Nikolay ve İgnat Baboglu (1997). Gagauz Literaturası Hrestomatiya X-cu-XI-ci klaslar için. Chişinâu. 156-188.

Baymak, Osman (2000). Gagauz Çağdaş Şiiri Antolojisi. Ankara.

Chirli, Nadejda (2008). “Gagauz Edebiyatında Dionis Tanasoglu’nun Yeri”. Turkish Studies 3/7: 271-291.

Çebotar, P. A. (1993). Gagauzkaya Hudojestvennaya Literatura /50-80-e gg.XX v./ oçerki. Kişinev: Akademiya Nauk Respubliki Moldova. 16-32.

İsen, Mustafa, R. İsen, A. E. Kireççi (2008). Balkanlar'da Türk Çocuk Şiiri. İstanbul: Varlık Yay. 325.

Özkan, Nevzat (1999). Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. C.12. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 362-363.

Özkan, Nevzat (2017). Gagavuz Edebiyatı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları. 454-471.

Zanet, Todur (2017). “95 Yıl Geeri Duudu Gagauz Aydınnadıcısı Dionis Tanasoglu”. Ana Sözü 13-14 (680-681): 1,7.

http://www.biyografya.com/biyografi/4439 [Erişim Tarihi: 26. 12. 2017].

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MUSTAFA İSEN & DOÇ. DR. TUBA IŞINSU İSEN DURMUŞ
Yayın Tarihi: 21.05.2018
Güncelleme Tarihi: 31.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Çal Türküm- / -1964Şiir
Adamın İşleri- / -1969Şiir
Hoşluk- / -1970Şiir
Bucakta Yalın- / -1974Tiyatro
Gençlik Türküleri- / -1975Şiir
Oğlanın Sevdası- / -1981Tiyatro
Uzun Kervan- / -1985Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nikolay Tanasoğlud. 1895 - ö. 1970Doğum YeriGörüntüle
2Petri Çebotard. 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Petri Yalıncıd. 1964 - ö. 2002Doğum YeriGörüntüle
4ŞAKİR, Şakir Hacıyev Şahverdioğlud. 24.01.1922 - ö. 10.04.1979Doğum YılıGörüntüle
5Mehmet Gökkayad. 1922 - ö. 3 Kasım 1981Doğum YılıGörüntüle
6GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Doğum YılıGörüntüle
7KARAŞAHİN, Şahin Karaşahind. 1927 - ö. 2006Ölüm YılıGörüntüle
8Sadullah Kutluerd. 8 Haziran 1921 - ö. 19 Haziran 2006Ölüm YılıGörüntüle
9MAHRUMÎ, Rahmi Kayad. 1932 - ö. 18.11.2006Ölüm YılıGörüntüle
10Nimet Çalapalad. 1908 - ö. 1984MeslekGörüntüle
11Ömer Faik Numanzaded. 1872 - ö. 1937MeslekGörüntüle
12İMAMOĞLU, Hikmet Okuyard. 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Vitaliy Boşkovd. 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şakir Muhammediyevd. 20 Mayıs 1865 - ö. 10 Kasım 1923Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Petri Çebotard. 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Nikolay Tanasoğlud. 1895 - ö. 1970Madde AdıGörüntüle