Fevziye Abdullah Tansel

Fevziye A. Erinç, Bir Veli
(d. 1912 / ö. 4 Ağustos 1988)
Yazar, Edebiyat Tarihçisi, Şair, Öğretmen, Akademisyen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Muş'ta dünyaya gelmiştir. Bazı kaynaklarda Elazığ veya Kayseri'de doğduğu belirtilse de kendi ifadesi Muş'ta doğduğunu göstermektedir (Tansel 2011: 11-12). Babası İmparatorluğun farklı coğrafyalarında kadılık görevinde bulunan Abdullah Hulusi Efendi'dir. Babasını kaybetmesi üzerine 1921 yılında İstanbul'a yerleşmiş, ilk orta ve lise öğrenimini burada tamamladıktan sonra 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile Yüksek Muallim Mektebi'nden mezun olmuştur. Edebiyat Fakültesi'ndeki eğitiminde Mehmet Fuat Köprülü'nün ciddi bir tesiri vardır. Tansel'in özellikle edebiyat tarihi ile alakalı çalışmalarında Köprülü önemli bir yere sahiptir. Tansel, mezun olduktan sonra ilk olarak Konya Kız Öğretmen Okulu'nda göreve başlamış, 1936-1963 yılları arasında ise Ankara Atatürk Lisesi'nde öğretmenlik yapmıştır. 1960-1961 yılında misafir öğretim üyesi olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan Tansel, bir süre Gazi Üniversitesi'nde görev yaptıktan sonra 1964 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak görev almıştır. 1978 yılında emekliye ayrılan Tansel, 1988 yılında Ankara'da vefat etmiş ve Cebeci Asrî Mezarlığı'na defnedilmiştir (Uçman 2010: 576, Aydın 2001: 193-194).

Velut bir yazar olan Fevziye Abdullah Tansel, henüz erken yaşta şiir yazmaya başlamıştır. İlk şiiri Balıkesir'de yayın yapan Türk Dili adlı dergide 1929 yılında çıkmıştır (Sarı 2017: 65). Lise çağlarında iken Muhit ve Ülkü gibi dergilerde şiirleri yayımlanmıştır. Sonraki dönemlerde şiirden çok edebiyat tarihi araştırmalarıyla iştigal etmiştir (Necatigil 1989: 304). İlk şiir kitabı 1935 yılında öğretmen olarak görev yaptığı Konya'da F. A. Erinç imzasıyla, Duyuşlar adı altında yayımlanmıştır (Uçman 2010: 576). Bu şiirlerde daha çok halk edebiyatının izleri görülmektedir. Koşma ve türkülerin de yer aldığı Duyuşlar'da Tansel, memleket özlemi, gurbet ve Anadolu gibi temler üzerine yoğunlaşmıştır. Tansel'in bunu dışında gazete ve dergilerde yayımlanan şiirleri mevcutsa da Duyuşlar dışında herhangi bir şiir kitabı yayımlanmamıştır. Tansel aynı zamanda çocuklar için hazırladığı ve dinî şiirleri ihtiva eden antolojisiyle çocuk edebiyatına katkı sunmuştur. Bunun yanı sıra yine Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Türk İslam edebiyatından derlediği şiirleri de antoloji hâlinde ayrı ayrı neşrederek bu alandaki önemli bir eksiği gidermiştir.

Fevziye Abdullah Tansel'in edebiyata asıl hizmeti, edebiyat tarihi araştırmaları sahasındadır. Bu kapsamda Namık Kemal'in hususi mektuplarını, Ziya Gökalp'ın mektuplarını, Şinasi'nin makalelerini neşretmiş, Mehmet Akif, Abdülhak Hamid, Ziya Gökalp, Mehmed Emin Yurdakul gibi isimler hakkında incelemeler yapmıştır. Özellikle Namık Kemal'in mektuplarını yıllar süren bir çalışmanın ardından tedricen neşretmiştir. Kendi ifadesine göre mektupların neşrinin eksiksiz yapılabilmesi için sadece Ceride-i Havadis gazetesinin dört bine yakın nüshasını iki yıl boyunca taramıştır (Tansel 2013: XXIII). Öte yandan, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, Archivum Ottomanicum, Atsız Mecmua, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Belleten, Tarih Dergisi, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Muhit, Türk Dili, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Türk Kültürü, Türk Yurdu, Türkiyat Mecmuası, Ülkü ve Vakıflar Dergisi gibi dergilerde neşredilen makalelerinin büyük bir kısmı hâlâ kitap haline getirilmemiştir (Uçman 2010: 576).

Kaynakça

Aydın, Mehmet (2001). Edebiyatımızda Kadın Şair ve Yazarlar Sözlüğü. Ankara: Alesta Yayınları.

Berktaş, Zeynep Süslü ve Asiye Yılmaz Yıldırım (2011). Ay Dolanır Günler Geçer (Fevziye Abdullah Tansel’in Günlükleri). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Necatigil, Behçet (1989). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (13. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınları.

Sarı, Tunahan (2017). Fevziye Abdullah Tansel'in Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.

Uçman, Abdullah (2010). "Fevziye Abdullah Tansel". Diyanet İslam Ansiklopedisi (39. Cilt). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 576.

Tansel, Fevziye Abdullah (2013). Namık Kemal'in Husûsî Mektupları I (İstanbul Avrupa ve Magosa Mektupları). Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULHAKİM TUĞLUK
Yayın Tarihi: 28.11.2019
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
DuyuşlarEkekon Basımevi / Konya1935Şiir
Mehmet Akif Hayatı ve EserleriKanaat Kitabevi / İstanbul1945Biyografi
Hususi Mektuplarına Göre Nâmık Kemal ve Abdülhak HâmidGüneş Matbaası / Ankara1949Araştırma
İyi ve Doğru Yazma Usulleri (Örneklerle Beraber)Milli Eğitim Bakanlığı / İstanbul1949Araştırma
Ziya Gökalp Külliyatı: Şiirler ve Halk MasallarıTürk Tarih Kurumu / Ankara1952Derleme
Makaleler (Şinasi Külliyatı IV)Dün Bugün Yayınevi / Ankara1960Derleme
Şair Evlenmesi (Şinasi Külliyat II)Dün Bugün Yayınevi / Ankara1960Derleme
Çocular İçin Dinî ŞiirlerTürk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1961Antoloji
Tanzimat Devri Edebiyatında Dinî ŞiirlerTürk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1962Antoloji
Servet-i Fünun ve Son Devir Edebiyatında Dinî ŞiirlerTürk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1962Antoloji
İyi ve Doğru Yazma Usulleri IMilli Kültür Yayınları / Ankara1962İnceleme
İyi ve Doğru Yazma Usulleri IIMilli Kültür Yayınları / Ankara1963İnceleme
Ziya Gökalp Külliyâtı, II: Limni ve Malta mektuplarıTürk Tarih Kurumu / Ankara1965Derleme
Türk-İslâm Edebiyatı: Türkçe Dinî Metinler IAnkara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi / Ankara1967Antoloji
Namık Kemal'in Husûsî Mektupları I (İstanbul, Avrupa ve Magosa Mektupları)Türk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1967İnceleme
Mehmet Emin Yurdakul'un EserleriTürk Tarih Kurumu / Ankara1969İnceleme
Namık Kemal'in Husûsî Mektupları II (İstanbul ve Midilli Mektupları 1)Türk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1969İnceleme
Türk-İslâm Edebiyatı: Türkçe Dinî Metinler IIAnkara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi / Ankara1971Antoloji
Ömer Seyfettin'in ŞiirleriTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1972Derleme
Namık Kemal'in Husûsî Mektupları III (VI. Midilli Mektupları II)Türk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1973İnceleme
Namık Kemal'in Husûsî Mektupları IV (VII.-VIII. Rodos ve Sakız Mektupları)Türk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1986İnceleme
İstiklâl Harbinde Mücahit KadınlarımızTürk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1988İnceleme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Tahsin Saraçd. 1 Ocak 1930 - ö. 29 Haziran 1989Doğum YeriGörüntüle
2Hamdi Özyurtd. 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Safiye Gölbaşıd. 30 Ekim 1982 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Feridun Fazıl Türlbentçid. 1912 - ö. 6 Ağustos 1982Doğum YılıGörüntüle
5ZEYNEB ELİMERDANLId. 1912 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Haldun Derind. 1912 - ö. 12 Mart 2004Doğum YılıGörüntüle
7PAPUR, Abdullah Papurd. 1945 - ö. 1988Ölüm YılıGörüntüle
8HASAN/NEBİOĞLU/NEBİOĞLU HASAN, Hasan Ertuğruld. 1902 - ö. 1988Ölüm YılıGörüntüle
9AHMET/AHMET BAYHAN, Ahmet Bayhand. 1907 - ö. 1988Ölüm YılıGörüntüle
10Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Tarık Buğrad. 2 Eylül 1918 - ö. 26 Şubat 1994MeslekGörüntüle
12Hakan Karahand. 1 Ocak 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Ali Rıdvan Unard. 1903 - ö. 1985Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mürselin Kurtd. 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Kevork Kirkoryand. 30 Temmuz 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Abdullah Harmancıd. 12 Mayıs 1974 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ZÂKÎ, Abdullah Zâkî Efendi, A‘mâ Zâkîd. 1808-09? - ö. 1832-33Madde AdıGörüntüle
18VELİ ABDALd. ? - ö. 1853Madde AdıGörüntüle