GÜLŞANÎ, Hafız

(d. ?/1879 - ö. ?/1918)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hafız olan âşık, 1878'de Yozgat Sorgun’un Dedik kasabasında doğmuştur. Dalmızrak Oğullarından Osman Ağa’nın oğludur. Üç yaşında geçirdiği çiçek hastalığından sonra görme yetisini kaybetmiş ve civarda Kör Hafız olarak anılmıştır. Civarın zengin ailelerinden birine mensup olan Gülşanî, babasının odasına gelerek sanatını icra eden âşıkları dinleme ve tanıma imkânı bulur. Odasında her kış âşık karşılaşmaları düzenleyen, ödüller veren Osman Ağa, çocuğunun hayatının tek tesellisi olarak saza ve âşıklığa heves etmesine izin verir. Böylece, odalarına gelen âşıklardan saz çalıp şiir söylemeyi öğrenen Gülşanî, zaman zaman onlarla atışmalar da yaparak sanatını ilerletir. 1918'de vefat eder (Işıtman 1977: 7929-7930).

Gülşanî’nin söylediği şiirlerden bazıları kendi köyünde bugün de ezgili olarak okunmaktadır. Elimizde üç şiiri bulunan Gülşanî, okuryazar olmaması, bir mesleğinin bulunmaması, saz çalması ve şiir söylemeyi âşıklardan öğrenmesi ile Yozgatlı şairler hakkında yapılacak genellemenin dışına çıkan birkaç simadan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Hakkındaki çok az bilgiye ve eldeki üç şiirine bakarak, Gülşanî’nin “âşıklık” geleneği içerisinde yetişen istisnai şairlerden biri olduğunu söylenebilir.

Kaynakça

Işıtman, Mahmut (Mart 1977). “Âşık Gülşanî”. Türk Folklor Araştırmaları. 17 (332): 7929-7930.

Oğuz, M. Öcal (1994). Yozgat’ta Halk Şairliğinin Dünü ve Bugünü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
Yayın Tarihi: 11.01.2014
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Gözlerin süzerek hopcivan geldi

Gayet güzellikte hürdane imiş

Gelince ruyumdan bir buse aldı

Ağzında dişleri dürdane imiş

Mecnun oldum yâr cemalin görünce

Seni görüp muradıma erince

Selvi fidan gibi boyları ince

Âferin doğuran merdane imiş

Gün-be-gün artmakta hem şöhretimiz

Bulunan ahbaplar eylesin methimiz

Dalmızrak oğludur aslî zatımız

Gülşanî Dedik’te bir tane imiş

Işıtman, Mahmut (Mart 1977). “Âşık Gülşanî”. Türk Folklor Araştırmaları. 17 (332): 7929-7930.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SEFİL SADIK, Sadık Kıyakd. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MUSTAFA, Mustafa Şenerd. 1926 - ö. 1988Doğum YeriGörüntüle
3GAMLI, Bekir Durak Gürsoyd. 1883 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Sadri Maksudi Arsald. 5 Ağustos 1879 - ö. 20 Şubat 1957Doğum YılıGörüntüle
5AĞLAR BABA/BAKİ/BAKİ BABA/AĞLAR/AĞLAR GÜLMEZ/İRŞÂDÎ, İrşâdîd. 1879 - ö. 18.07.1958Doğum YılıGörüntüle
6ESMER HATUN/ŞERİFE HALA, Şerife Soykand. 1879 - ö. 12.12.1944Doğum YılıGörüntüle
7Nigar Hanımd. 1862 - ö. 1 Nisan 1918Ölüm YılıGörüntüle
8ALİd. 1854 - ö. 1918Ölüm YılıGörüntüle
9RİF’AT, Ahmed Rif’at, Çorumlud. 1857 - ö. 1918Ölüm YılıGörüntüle
10HİLMÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ENVERÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SABRİ BABA, Çankırılıd. ? - ö. 1851Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13KAPKIN, Mustafa Kapkınd. 1944 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ELİ ELİ OĞLU, Eli Sulduzlıd. 1880 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ALİ KASIM OĞLU NESİBOVd. 1929 - ö. ?Madde AdıGörüntüle