Güzin Dino

(d. 1910 / ö. 30 Mayıs 2013)
Dilbilimci, Çevirmen, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Osmanlı Bankası resmî işler müdürü Asım Bey ile Ferdiye Hanım çiftinin kızı olarak İstanbul’da dünyaya geldi. Güzin Dino, gazeteci ve şair Kenanpaşazade Lastik Sait Bey (1848-1941)'in torunudur. 1942’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Roman Filolojisi Bölümü'nden mezun oldu. Aynı bölümde Karşılaştırmalı Edebiyat'ın kurucuları Leo Spitzer ve Eric Auerbach’ın asistanlığını yaptı. 1943’te Adana’da sürgünde bulunan ressam Abidin Dino ile evlendi. 1946 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Filolojisi Bölümü'nün açtığı sınavı kazandı ve doçent olarak görev yaptı. 1954’te, Paris’e yerleşmiş olan eşi Abidin Dino’nun yanına gitti. Paris’te Ulusal Bilim Araştırmaları Merkezi'nde (CNRS) çalıştı. "19. yy. Osmanlıcasının Cümle Kuruluşuna Fransızcanın Etkisi" konulu bir araştırma yaptı. 1968 yılında "Türk Romanının Doğuşu" adlı doktora çalışmasını bitirdi. 1975 yılına kadar Doğu Dilleri Enstitüsü'nde öğretim üyeliği yaptı. Burada Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi, Türk dili laboratuvarı kurdu ve çağdaş Türk şairlerinin sesli antolojisini hazırladı. Fransa’da roman ve şiir tercümeleri yaptı. Yunus Emre, Nâzım Hikmet ve Yaşar Kemal gibi isimleri Fransızcaya çevirdi. 1975-1990 yılları arasında Radio France Internationale'de Türkçe yayınlar bölümünün yöneticiliğini yaptı. Türkiye PEN Kadın Yazarlar Derneği üyesi olan Güzin Dino, eşinin ölümünden yirmi yıl sonra Paris'te 30 Mayıs 2013 tarihinde vefat etti.

Güzin Dino, Türk romanının doğuşu üzerine akademik incelemeler yapmıştır. Çevirileri, birçok büyük yayınevinde; denemeleri ise Fransız ve Amerikan dergilerinde yayımlanmıştır. Türk Romanının Doğuşu (1978) adlı eserinde “Türkiye’de roman türü hâlâ kesin bir eleştirel gözle incelenmemiştir; bunun nedeni, bu türün ilk dönemi ve özgül niteliklerinin anlaşılmamış olmasına bağlanır. Ayrıca Türk romanı hem geç doğmuştur, hem de aceleye gelmiştir. Roman türüne ancak 19. yüzyılın ikinci yarısında yaklaşılmıştır. Dolayısıyla, Batı romanının çeşitli tarihsel süreçler içindeki yavaş oluşumu ile Türk romanının doğuş ortamı arasında hiçbir benzerlik yoktur. Ben de bu kitapta, çok genel düşüncelere dalmamak için, Namık Kemal’in İntibah: Sergüzeşt-i Ali Bey (1876) adlı tek gerçek romanını temel aldım. Bu roman üzerinde yaptığım incelemeler beni sistemli olarak o çağın önemli ya da önemsiz kaynaklarına, folklor ya da yazına bağlanan bütün romansal yapıtlara, hikâye ve masallara kadar götürdü." diyerek izlediği yolu dile getirmiştir. Güzin Dino, doğaya ve eşyaya egemen ideolojinin getirdiği perspektiflerden bakma sorunsalına ilk kez dikkat çekmiştir.

Edebiyat dünyasında daha çok hatıra ve mektuplarıyla tanınan Güzin Dino, Gel Zaman Git Zaman (1991) adlı hatıratında çocukluk ve ilk gençlik yıllarını, eşi Abidin Dino ile başlayan mutluluklarla, acılarla, hüzünlerle dolu yeni dönemini, gerek Türkiye'de, gerekse sürgünde Fransa'da, güç koşullar altında geçen yıllarını tatlı bir söyleşi havası içinde anlatmıştır. Sensiz Herşey Renksiz (2007) Abidin Dino ile Güzin Dino'nun mektuplarından oluşmaktadır. Ferit Edgü eser için "Abidin Dino, Güzin Dino’ya yazdığı bir mektupta, 'Can, sensiz her şey renksiz,' diyordu. Abidin’in bu aşk seslenişi, bu kitaba adını verdi. Sensiz Her Şey Renksiz, birbirini seven, birbirine âşık iki insanın, Abidin Dino ile Güzin Dino’nun 1952-1973 arasındaki mektuplarından oluşuyor. Her satırı aşkla yazılmış mektuplar. Ama bu mektuplarda Aragon ve Elsa Triolet’den Nâzım Hikmet ve Mehmet Ali Aybar’a, Sabahattin Eyuboğlu ve Azra Erhat’tan Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat’a, Pertev Naili Boratav’dan İlhan Selçuk’a pek çok aydın ve yazar da anılıyor. Güzin ve Abidin, bir aydın sorumluluğuyla, hem ülkenin dertleriyle, sorunlarıyla ilgilenmiş, hem gittikleri yere o sorunları da birlikte götürmüş, düşünmüş, ellerinden geldiğince çalışmış, üretmiş, yaratmış iki insan. Günümüz gençlerinin bu küçük kitapçıkta bir araya gelen bu özel mektuplardan alacakları önemlice iki ders olduğuna inanıyorum. Birincisi, doğru ve dürüst yaşamak. İkincisi de, aşk dersi. Sait Faik o ünlü sözünü (Bir insanı sevmekle başlar her şey), bu tür insanlardan esinlenerek söylemiş olmalı." (Edgü 2007) değerlendirmesini yapmıştır.

Kaynakça

Dino, Güzin (2008). Türk Romanının Doğuşu. İstanbul: Agora Kitaplığı.

Edgü, Ferit (2007). "Dino'ların Mektupları Üzerine Birkaç Sözcük". Sensiz Herşey Renksiz. İstanbul: Can Yayınları.

Yalçın, Murat (Ed.) (2010). "Dino, Güzin". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 343.

https://canyayinlari.com/kisidetay/yazarlar/11157/guzin-dino [Erişim Tarihi: 13.10.2019]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: İSA KOYUNCU
Yayın Tarihi: 24.10.2019
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tanzimattan Sonra Edebiyatta Gerçekçiliğe DoğruTürk Tarih Kurumu Basımevi / Ankara1954İnceleme
Memed le MinceFollo / -1961Roman
Poémes (Yunus Emre)Publications Oriantalistes de France / Paris1973Şiir
Türk Romanının DoğuşuCem / İstanbul1978Araştırma
Gel Zaman Git ZamanCan / İstanbul1991Hatıra
Visages: Pile ou FaceFata Morgana / Paris1992Çeviri
Sensiz Herşey RenksizCan / İstanbul2007Mektup

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VÂSIF, Vâsıf Osman Beyd. ? - ö. 1824-25Doğum YeriGörüntüle
2BAHÂEDDÎN MEHMED, İstanbullud. 1845 - ö. 1917Doğum YeriGörüntüle
3ŞERMİ, Seyyid Şermî Çelebid. ? - ö. 1711-12Doğum YeriGörüntüle
4Kemal Tahir Demird. 13 Mart 1910 - ö. 21 Nisan 1973Doğum YılıGörüntüle
5MUSTAFA, Mustafa Özbekd. 1910 - ö. 1984Doğum YılıGörüntüle
6NURETTİN, Nurettin Başerd. 1910 - ö. 1993Doğum YılıGörüntüle
7İsmet Kürd. 29 Eylül 1916 - ö. 21 Ocak 2013Ölüm YılıGörüntüle
8HALİL ULUSOYd. 03.11.1927 - ö. 30.07.2013Ölüm YılıGörüntüle
9Leyla Erbild. 12 Ocak 1931 - ö. 19 Temmuz 2013Ölüm YılıGörüntüle
10Şemsettin Ünlüd. 1 Eylül 1928 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Didar Amantayd. 05 Şubat 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Hüseyin Özbayd. 02 Mart 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Rıfat Ilgazd. 7 Mayıs 1911 - ö. 7 Temmuz 1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Selahattin Ertürkd. 1923 - ö. 8 Şubat 1988Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İsmail Hakkı Yılanlıoğlud. 1918 - ö. 6 Temmuz 1992Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Güzin Oralkand. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Hikmet Arif Dinod. 1892 - ö. 30 Mart 1957Madde AdıGörüntüle
18Müfide Güzin Anadold. 12.01.1925 - ö. 13 Şubat 2005Madde AdıGörüntüle