Fethi Tevetoğlu

(d. 31 Ocak 1916 / ö. 27 Kasım 1989)
Şair, Tıp Doktoru
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Fethi Tevetoğlu adıyla bilinen Dr. Cihat Fethi Tevetoğlu, İstanbul’da doğdu. Babasının adı Ali Dursun, annesinin adı Zehra’dır. Fethi, dört çocuklu ailenin üçüncü çocuğuydu. Baba Ali Dursun Tevetoğlu, 43 yıl subaylık yapmış, İstiklal madalyası sahibi, Kuvayı Milliye mensubuydu. Fethi, Trabzon’da başladığı ilkokul hayatını Samsun’da tamamladı. Liseyi Trabzon Lisesi'nde okudu. 1934'te başladığı Askeri Tıbbiye'yi 1941'de bitirdi. Aynı yıl Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde görevlendirildi. Bir yıl sonra Samsun 90. Piyade Alayı tabipliğine atandı. 1944'te vuku bulan Turancılık olaylarından dolayı tutuklanarak cezaevine kondu. Yaklaşık bir yıl cezaevinde kalan Tevetoğlu, tutukluluğunun bitmesinin akabinde 1946'da aklanarak Samsun’daki vazifesine geri döndü. 1947'de Ankara’da Genel Kurmay Karargâhı tabipliğine atandı. 1950-1953 yılları arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çocuk hastalıkları üzerine uzmanlık yaptı. Kısa bir süre sonra ordudan ayrılarak ABD’ye gitti (Gönül 2011: 11-12). Burada çeşitli hastanelerde çalıştı. 1957'de yurda dönen Tevetoğlu, siyasete atıldı ve 1961'de AP’den Samsun milletvekili olarak meclise girdi. Bu zamandan sonra yurtiçinde ve dışında birçok vazifede görevlendirildi.

Şiirleri ve yazıları Atsız Mecmua, Orhun, Tanrıdağ, Ülkü, Altınışık, Yücel, Orkun, Türk Yurdu, Türk Kültürü, Önasya, Yeni Orkun, Yeni Ses, Tasvir-i Efkâr, Kudret, Adalet, Yeni İstanbul gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı (Sefercioğlu 2005: 151-152).

Yayıncılık hayatına nasıl başladığını Yeni Orkun dergisinde Rıfat Çongur ile yaptığı röportajda şöyle anlatır: “Benim daha ilkokul öğrencisi bulunduğum Samsun İstiklal İlkokulu'nda İstiklal adlı duvar gazetesini çıkararak yayın hayatına katılmam; hemen sonraki yıllarda Kastamonu Lisesi'nde, üç yıl devamlı olarak, 1933-1935 arası, Kastamonu Lisesi Mecmuası'nı çıkarmam…” (Çongur 1989: 13’den akt. Sefercioğlu 2005: 151). Henüz küçük yaşlarda yaptığı bu yayıncılık faaliyetlerinin, ilerleyen yıllarda çıkaracağı Kopuz dergisinin fizibilite çalışmaları olacağından haberi yoktu. Fethi Tevetoğlu, Kopuz dergisini 1939'da çıkarmaya başladı ancak asker olduğu için yayıncılık faaliyetinde bulunması yasak olduğundan, yaklaşık bir yıl sonra dergiyi çıkarmayı bırakmak zorunda kaldı. Ancak içindeki yayıncılık ateşine daha fazla gem vuramadı: Kopuz dergisi 1943'te yeniden yayın hayatına başladı. Kopuz’un ikinci yayın dönemi de 1944 Turancılık-Türkçülük olaylarına denk geldi; Kopuz, ikinci ve son kez yayın hayatına veda etmek zorunda kaldı (Sefercioğlu 2008: 51-52).

Tevetoğlu'nun bu debdebeli ve yorucu hayatı 27 Kasım 1989 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucu son buldu (Sefercioğlu 2005: 149-150).

İlk şiirini 12 yaşında yayımlamakla birlikte edebiyat camiasında adını duyurması 1934'te Çığır dergisinde yayımlanan şiiri vasıtasıyla gerçekleşti (Sefercioğlu 2005: 151). Edebiyat dergilerinin yarışmalarında derece aldı. Almancadan yaptığı çeviriler de çeşitli süreli yayınlarda yerini aldı. Yazdığı şiirlerle farkını ortaya koydu, birçok övgüye mazhar oldu (Gönül 2011: 5-7).

Kaynakça

Gönül, Mert (2011). Türk Düşünce ve Siyasi Hayatında Dr. Fethi Tevetoğlu. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Sefercioğlu, Necmettin (2005). Tanıdığım Ünlü Türkçüler. Ankara: Ötüken Neşriyat.

Sefercioğlu, Necmettin (2008). Türkçü Dergiler. Ankara: Türk Ocakları Ankara Şubesi Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. DOĞAN ÇOLAK
Yayın Tarihi: 16.04.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Hind Şairi Tagor, Külliyatı, Hayatı ve Eserleri? / Ankara1938Biyografi
Enis Behiç Koryürek Hayatı ve Eserleri? / Ankara1951Biyografi
Büyük Türkçü Müftüoğlu Ahmed HikmetMilli Eğitim Bakanlığı Yayınları / Ankara1951Biyografi
Faşist Yok Komünist Var, Komünizmle Mücadele Yayınları:1Ajans-Türk Matbaası / Ankara1962İnceleme
Kıbrıs ve Komünizm, Komünizmle Mücadele Yayınları:6Ajans-Türk Matbaası / Ankara1962İnceleme
Açıklıyorum, Komünizmle Mücadele Yayınları:5Ajans-Türk Matbaası / Ankara1963İnceleme
Yirminci Yüzyılın Yüzkarası Utançduvarı, Komünizmle Mücadele Yayınları:4,Ajans-Türk Matbaası, / Ankara1963İnceleme
Milletlere Işık Tutan İki Beyanname, Komünizmle Mücadele Yayınları:3Ajans-Türk Matbaası / Ankara1963İnceleme
Dış Politika Görüşümüz, Komünizmle Mücadele Yayınları:2Ajans-Türk Matbaası / Ankara1963İnceleme
Milletlere Işık Tutan İki BeyannameKomünizmle Mücadele Yayınları / Ankara1963İnceleme
Benim Gördüğüm Bugünkü RusyaKomünizmle Mücadele Yayınları / Ankara1965İnceleme
Mukaddes TopraklarAjans-Türk Yayınları / Ankara1965Gezi Yazısı
Türkiye'de Sosyalist ve Komünist Faâliyetler 1910 - 1960Komünizmle Mücadele Yayınları / Ankara1967İnceleme
Atatürk'le Samsun'a ÇıkanlarAnkara ve Çevresi Yayınları / Ankara1971İnceleme
Ömer NaciBaşbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları / Ankara1973Biyografi
Ahmet Hikmet Müftüoğlu: Hayatı ve EserleriKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1986Biyografi
Milli Mücâdele Yıllarındaki Kuruluşlar: Karakol Cemiyeti - Türkiye'de İngiliz Muhibleri Cemiyeti - Wilson Prensibleri Cemiyeti - Yeşilordu CemiyetiTTK Yayınları / Ankara1988İnceleme
Mehmet Emin Yurdakul: Hayatı ve EserleriKültür ve Turizm Bakanlığı / Ankara1988Biyografi
Süleyman PaşaKültür ve Turizm Bakanlığı / Ankara1988Biyografi

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DÂNİŞ, Mîr Mehmedd. 1805 - ö. 1830Doğum YeriGörüntüle
2Eray Canberkd. 14 Kasım 1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ATÂYÎ, Nev‘î-zâded. ? - ö. 1635Doğum YeriGörüntüle
4BOYACI, Ali Rıza Gözütokd. 1916 - ö. 1996Doğum YılıGörüntüle
5İsmet Bozdağd. 13 Mart 1916 - ö. 8 Mart 2013Doğum YılıGörüntüle
6Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Doğum YılıGörüntüle
7M. Sunullah Arısoyd. 25 Mart 1925 - ö. 19 Aralık 1989Ölüm YılıGörüntüle
8İbrahim Ünal Taşkınd. 1941 - ö. 1989Ölüm YılıGörüntüle
9DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Ölüm YılıGörüntüle
10Hüseyin Hameşd. 25 Aralık 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
11İzzet Göldelid. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
12FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mustafa Altay Sönmezd. 05 Mart 1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Hakkı Özkand. 1926 - ö. 5 Şubat 1999Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İbrahim Dizmand. 15 Ekim 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Fethi Savaşçıd. 10 Temmuz 1930 - ö. 30 Ekim 1989Madde AdıGörüntüle
17Fethi Girayd. 1918 - ö. 24 Şubat 1970Madde AdıGörüntüle
18M. Fethi Aksud. 1916 - ö. 2 Şubat 1994Madde AdıGörüntüle