Madde Detay
HİLMÎ, Abdulmâlik Hilmî
(d. 1865 / ö. 1928)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Abdulmâlik Hilmî, 1865 yılında Kosova Prizren’e bağlı Ravsa kasabasında doğmuştur. İlk tahsilini Ravsa’da tamamladıktan sonra, Prizren’e gidip Mehmet Paşa Medresesi’ne yazılmıştır. Aynı medresenin yüksek kısmından mezun olmuş ve meşhur müderris Recep Hulusi Efendi’den icazet almıştır. Yine burada Recep Hulusi Efendi’nin tasavvuf derslerini takip etmiştir. Derslerde üstün başarı sağlayan Abdulmâlik Hilmî, hocasının sevgisini ve takdirini kazanmış, bu sebepten hocası ona el vermiştir. Abdulmâlik Hilmî, medreseyi bitirdikten sonra kendi doğum yeri olan Ravsa’ya gelerek bir tekke inşa ettirmiştir. Şair, 1928'de Prizren’de vefat etmiştir (Özcan 1994: 8-10).
Abdulmâlik Hilmî’nin en büyük özelliklerinden biri, öğrencilerine İslâmiyet’in yanı sıra Türklük şuurunu da kazandırmasıdır. Müslümanlık ile Türklüğü eş gören Abdulmâlik Hilmî, "Ne zamandan beri Müslümansın?" sorusunu "Ne zamandan beri Türksün?" olarak sormuştur (Kuzay Demir 2013: 343).
Türkçe ve Arnavutça divan yazan şairin Türkçe divanı, 1991 yılında Hüseyin Özcan tarafından Gazi Üniversitesinde hazırlanan "Abdulmalik Hilmi Divanı ve Tahlili" adıyla yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır. Divanının dışında, Bedrettin Simavnî’nin Varidat adlı eserini Türkçe şerh etmiştir. Ayrıca Pîr Muhammed Nûr'ül-Arabî’ye ait olan Hz. Ali’nin evradını Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca, şairin çeşitli risaleleri bulunmaktadır (Özcan 1994: 8-10).
Bir şiirinde tasavvuf felsefesindeki vahdet düşüncesi “Gel âşık cem olalım/ Zikrullaha hem varalım Vahdet meyinden içelim İçemezsin demedim mi?... Küntü kenzin sırrı budur/ Hilmiden söyleyen odur/ Lâ mevcûde illâ hû dur/ Tanıyamazsın demedim mi?” şeklinde işlenir (Kuzay Demir 2013: 354-355). Hilmî, şiirlerinde sıklıkla nefis mücadelesini işlemiştir. Bu konuda yazmış olduğu bir şiirinde Hz. Muhammed'in "Nefsini bilen, Rabbini bilir" hadisinden de yararlanarak nefse aldanmadan Hakk yolunda olmayı konu etmiştir. Bir diğer şiirinde ise Fecr Suresinin ayetlerine yer vermiştir (Kuzay Demir 2013: 377-379).
Şairin en bilinen şiirlerinden biri tespihin sırrına dair yazmış olduğu uzun şiiridir. 132 beyitten oluşan bu şiirinde çeşitli ayetlere de yer vererek tespihin sırrını işlemiştir (Kuzay Demir 2013: 382-384). Hilmî'nin, Kosova Türklerinin dinî tasavvufî halk şiiri ürünleri içinde besmelenin önemi hakkında söylediği ve yazıya geçirdiği bir şiiri bulunur. Bu şiirde pek çok ayet ve hadisten yararlanan şair, besmelenin sırlarına da ışık tutar (Kuzay Demir 2013: 384-385).
Kaynakça
Kuzay Demir, Gonca (2013). Kosova Türk Halk Şiiri (İnceleme-Metinler). Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özcan, Hüseyin (1994). Abdulmalik Hilmi Hayatı ve Şiirleri. Ankara: yyy.
Vırmiça, Raif (2010). Kosova Tekkeleri, Türbeleri ve Kitabeli Mezar Taşları. İstanbul: Sufi Kitap.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. GONCA KUZAY DEMİRYayın Tarihi: 12.01.2019Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.01.2019Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Fahri Mermer | d. 1950 - ö. 2001 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Taner Güçlütürk | d. 20 Ocak 1980 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Zeynel Beksaç | d. 21 Şubat 1952 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MEYDANİ/MEYDANİ MEHMET/MEYDANİ BABA | d. 1865/1869? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Ali Ferruh (İBNÜRREŞAT) | d. 5 Haziran 1865 - ö. 20 Ekim 1904 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İZZET, Attaroğlu İzzet Efendi | d. 1865 - ö. 1913 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | GÜLSÜM, Gülsüm Bacı | d. 1853 - ö. 1928? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SITKI PERVÂNE/SIDKÎ BABA, Zeynel Abidin | d. 1865 - ö. 1928 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HÜSEYİN FEVZİ | d. 1886 - ö. 1928 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | MEHEMMED HÜSEYNOV | d. 1887 - ö. 1944 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | YOKSUL, Can Yoksul | d. 1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | NİHAT, Nihat Koçak | d. 01.01.1972 - ö. 20.03.2013 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | PİR ALİ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | GÜLİSTAN, Gülistan Çobanlar | d. 1900 - ö. 1972 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | ARAP, Arab Kandahlı | d. 1850 - ö. 1937 | Madde Adı | Görüntüle |