Fırat Kızıltuğ

Kızıltuğ, Molla, Ozan Karakalpak, Kul Ozan, Çırak Hicvi, Mirza Kemankeş, Nim Kelâm
(d. 1 Nisan 1935 / ö. -)
Müzisyen, Şair, Öğretmen, Bestekar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Giresun / Görele'de doğan Fırat Kızıltuğ, üç ay sonra Bayburt'a gittiklerinde nüfusa kaydedildi. Bu yüzden doğum tarihi kimliğinde 1 Nisan 1935'tir. İyi bir fotoğrafçı ve aynı zamanda Halkevi Belediye Bandosu şefı olan Ahmet Kızıltuğ ile Hacıhanım Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının yanında işe gidip gelen Kızıltuğ küçük yaşında fotoğrafçılığı öğrenmeye başladı. Mesleğin terimlerinin Fransızca olması dile aşinalık kazanmasına yardımcı oldu. Babasıyla koro çalışmalarına da katıldı ve müzik ile etkileşimi o yıllarda başladı.

Gözleri ileri derecede bozuk olmasına rağmen ikokul yıllarında çok başarılı bir öğrenciydi. Doktorların kör olma ihtimalinden bahsetmesi dolayısıyla ilkokuldan sonra beş yıl eğitimine ara verdi. Ailesiyle Tokat'a taşındıklarında müziği bırakan babası Fırat Kızıltuğ'un da ilgilenmesini istemedi fakat o komşu çocuğuna ud dersi veren babasını izledi ve böylece ud çalmayı öğrendi. Radyodaki programlara eşlik ederek enstrümanını babasından gizli geliştirdi.

15 yaşına geldiğinde bulundukları yere bir ortaokul açıldı ve Kızıltuğ ailesi okumasına izin vermediği için evden kaçarak bir fabrikada çalışmaya başladı. Nihayet ailesi razı olunca Turhal'a dönerek okula başladı. Ardından Trabzon Erzurum Öğretmen Okulu'na parasız yatılı olarak gitti. 1956'da mezun oldu ve dört buçuk yıllık zorunlu hizmetini Erciş ve Ergani'de yaptı. İstanbul'a geldiğinde İleri Türk Musikisi Konservatuvarı'nda yöneticilik ve hocalık yaptı. 1975'te sahneyi, 1980'de öğretmenliği bıraktı. Devlet Korosu kurulduğunda konservatuvardan ayrıldı ve emekliliği gelene kadar Devlet Korosu'nda çalıştı. Çok sayıda eser besteledi.

Çok küçük yaşlarından itibaren edebiyat sohbetlerinin yapıldığı ortamlarda bulunan Fırat Kızıltuğ 1954'te şiir yazmaya başladı. İlk şiiri "Türklük Bir İmtiyazdır", 1961 yılında Toprak'ta neşredildi. Şiirlerini hece ve aruz ölçüsü ile yazdı. Hicivler de kaleme aldı. "Çırak Hicvi" mahlasıyla yazdığı bu şiirleri Kitâb-ı Yâve'de topladı. Ayrıca hikâye ve roman da yazdı. Müzik tarihi alanında Satrançnâme, Dildeste ve Dilbeste'yi neşretti. Lavta, Blokflüt metodu ve viyoonsel kitabı da hazırlamış fakat henüz basılmamıştır. Yazıları, şiirleri, öyküleri ve makaleleri Türk Edebiyatı, Diyalog Avrasya, Haber 69, Kardaşlık, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Yeni Avrasya ve Yesevi gibi dergilerde; Özbekistan Edebiyat, Önce Vatan, Medebiyet ve Ayyılldız gibi gazetelerde yayımlandı.

"Çoruh Çağlar Nenni Söyler" ile Necip Fazıl Kısakürek Senaryo Yarışması'nda jüri özel ödülü, 2011 yılında ESKADER'den Müzik Ödülü, yine 2011'de Bayburt BEKDER'den Sanat Ödülü aldı. Hâlâ Türk Edebiyatı Vakfı'nda Türk musikisi seminereleri vermektedir.

Kaynakça

https://kultursurasi.ktb.gov.tr/TR-174804/firat-kiziltug.html [erişim tarihi: 07.09.2019]

Özkaya, Menekşe (2017). İki Fırat İki Kızıltuğ: Edebiyatın ve Musikinin Yakın Tarihi. İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.

(2006). "Kızıltuğ, Fırat". Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.V. Ankara: Elvan Yayınları. 2207-2208.

(2006). "Kızıltuğ, Fırat", Türk Dünyası Ortak Edebiyatı: Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.VI. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 23.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HÜLYA TEPEDELEN
Yayın Tarihi: 11.09.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bir Dâne Bir DâneElcompany / İstanbul1990Şiir
Mavi KaranlıkTürk Edebiyatı Vakfı Yayınları / İstanbul1998Şiir
Oğuz DestanıElofset Matbaacılık / İstanbul1998Şiir
Çocuklara MüzikPan Yayıncılık / İstanbul1999Diğer
Kitâb-ı YâveBayrak Matbaacılık / İstanbul1999Şiir
DildesteÖtüken / İstanbul2001Diğer
Bandodan Klasik MüziğePan Yayıncılık / İstanbul2002Diğer
SatrançnameKubbealtı Neşriyat / İstanbul2003Deneme
Açıklamalı ŞarkılarımızTürk Edebiyatı Vakfı / İstanbul2005Diğer
DilbesteKubbealtı Neşriyat / İstanbul2005Diğer
Bahar NeğmesiÖtüken / İstanbul2006Şiir
Müzik SohbetleriAkıl Fikir Yayınları / İstanbul2015Sohbet
ŞikestelerAkıl Fikir Yayınları / İstanbul2016Şiir
ŞiirlerAkıl Fikir Yayınları / İstanbul2016Şiir
Kop Dağından Birinci OrduyaAkıl Fikir Yayınları / İstanbul2017Roman
Tilmaç At HikâyeleriAkıl Fikir Yayınları / İstanbul2018Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Erdinç Dinçerd. 10 Ocak 1981 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KUZKAYA, Mehmet Kuzkayad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3CEMİL SABRİ UZUNÖMEROĞLUd. 1924 - ö. 17.05.2012Doğum YeriGörüntüle
4ŞAŞKIN VELİ, Veli Namlıd. 1935 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5İSMAİL HAKKI ŞAHİNd. 1935 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Zeliha Akçagünerd. 6 Haziran 1935 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Necmettin Necip Esind. 1912 - ö. 12 Ağustos 1987MeslekGörüntüle
8Ayhan İnald. 7 Haziran 1933 - ö. 13 Şubat 2021MeslekGörüntüle
9Azer Yarand. 13 Ekim 1949 - ö. 3 Ekim 2005MeslekGörüntüle
10Ahmet Şentürkd. 1924 - ö. 19 Mart 2009Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11İlyas Tunçd. 12 Haziran 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Ahmet Cemald. 5 Mart 1942 - ö. 1 Ağustos 2017Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13VÂZIH, Mollâ Hâcı Bâkid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14OZAN HÜRDEMİ, Nevzat Bayramoğlud. 28.08.1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15MAHMUTOĞLU/NİHAT/OZAN NİHAT, Nihat Sönmezd. 14.10.1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle