Madde Detay
Fırat Kızıltuğ
Kızıltuğ, Molla, Ozan Karakalpak, Kul Ozan, Çırak Hicvi, Mirza Kemankeş, Nim Kelâm
(d. 1 Nisan 1935 / ö. -)
Müzisyen, Şair, Öğretmen, Bestekar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Giresun / Görele'de doğan Fırat Kızıltuğ, üç ay sonra Bayburt'a gittiklerinde nüfusa kaydedildi. Bu yüzden doğum tarihi kimliğinde 1 Nisan 1935'tir. İyi bir fotoğrafçı ve aynı zamanda Halkevi Belediye Bandosu şefı olan Ahmet Kızıltuğ ile Hacıhanım Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının yanında işe gidip gelen Kızıltuğ küçük yaşında fotoğrafçılığı öğrenmeye başladı. Mesleğin terimlerinin Fransızca olması dile aşinalık kazanmasına yardımcı oldu. Babasıyla koro çalışmalarına da katıldı ve müzik ile etkileşimi o yıllarda başladı.
Gözleri ileri derecede bozuk olmasına rağmen ikokul yıllarında çok başarılı bir öğrenciydi. Doktorların kör olma ihtimalinden bahsetmesi dolayısıyla ilkokuldan sonra beş yıl eğitimine ara verdi. Ailesiyle Tokat'a taşındıklarında müziği bırakan babası Fırat Kızıltuğ'un da ilgilenmesini istemedi fakat o komşu çocuğuna ud dersi veren babasını izledi ve böylece ud çalmayı öğrendi. Radyodaki programlara eşlik ederek enstrümanını babasından gizli geliştirdi.
15 yaşına geldiğinde bulundukları yere bir ortaokul açıldı ve Kızıltuğ ailesi okumasına izin vermediği için evden kaçarak bir fabrikada çalışmaya başladı. Nihayet ailesi razı olunca Turhal'a dönerek okula başladı. Ardından Trabzon Erzurum Öğretmen Okulu'na parasız yatılı olarak gitti. 1956'da mezun oldu ve dört buçuk yıllık zorunlu hizmetini Erciş ve Ergani'de yaptı. İstanbul'a geldiğinde İleri Türk Musikisi Konservatuvarı'nda yöneticilik ve hocalık yaptı. 1975'te sahneyi, 1980'de öğretmenliği bıraktı. Devlet Korosu kurulduğunda konservatuvardan ayrıldı ve emekliliği gelene kadar Devlet Korosu'nda çalıştı. Çok sayıda eser besteledi.
Çok küçük yaşlarından itibaren edebiyat sohbetlerinin yapıldığı ortamlarda bulunan Fırat Kızıltuğ 1954'te şiir yazmaya başladı. İlk şiiri "Türklük Bir İmtiyazdır", 1961 yılında Toprak'ta neşredildi. Şiirlerini hece ve aruz ölçüsü ile yazdı. Hicivler de kaleme aldı. "Çırak Hicvi" mahlasıyla yazdığı bu şiirleri Kitâb-ı Yâve'de topladı. Ayrıca hikâye ve roman da yazdı. Müzik tarihi alanında Satrançnâme, Dildeste ve Dilbeste'yi neşretti. Lavta, Blokflüt metodu ve viyoonsel kitabı da hazırlamış fakat henüz basılmamıştır. Yazıları, şiirleri, öyküleri ve makaleleri Türk Edebiyatı, Diyalog Avrasya, Haber 69, Kardaşlık, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Yeni Avrasya ve Yesevi gibi dergilerde; Özbekistan Edebiyat, Önce Vatan, Medebiyet ve Ayyılldız gibi gazetelerde yayımlandı.
"Çoruh Çağlar Nenni Söyler" ile Necip Fazıl Kısakürek Senaryo Yarışması'nda jüri özel ödülü, 2011 yılında ESKADER'den Müzik Ödülü, yine 2011'de Bayburt BEKDER'den Sanat Ödülü aldı. Hâlâ Türk Edebiyatı Vakfı'nda Türk musikisi seminereleri vermektedir.
Kaynakça
https://kultursurasi.ktb.gov.tr/TR-174804/firat-kiziltug.html [erişim tarihi: 07.09.2019]
Özkaya, Menekşe (2017). İki Fırat İki Kızıltuğ: Edebiyatın ve Musikinin Yakın Tarihi. İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.
(2006). "Kızıltuğ, Fırat". Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.V. Ankara: Elvan Yayınları. 2207-2208.
(2006). "Kızıltuğ, Fırat", Türk Dünyası Ortak Edebiyatı: Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.VI. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 23.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: HÜLYA TEPEDELENYayın Tarihi: 11.09.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 11.09.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Bir Dâne Bir Dâne | Elcompany / İstanbul | 1990 | Şiir |
Mavi Karanlık | Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları / İstanbul | 1998 | Şiir |
Oğuz Destanı | Elofset Matbaacılık / İstanbul | 1998 | Şiir |
Çocuklara Müzik | Pan Yayıncılık / İstanbul | 1999 | Diğer |
Kitâb-ı Yâve | Bayrak Matbaacılık / İstanbul | 1999 | Şiir |
Dildeste | Ötüken / İstanbul | 2001 | Diğer |
Bandodan Klasik Müziğe | Pan Yayıncılık / İstanbul | 2002 | Diğer |
Satrançname | Kubbealtı Neşriyat / İstanbul | 2003 | Deneme |
Açıklamalı Şarkılarımız | Türk Edebiyatı Vakfı / İstanbul | 2005 | Diğer |
Dilbeste | Kubbealtı Neşriyat / İstanbul | 2005 | Diğer |
Bahar Neğmesi | Ötüken / İstanbul | 2006 | Şiir |
Müzik Sohbetleri | Akıl Fikir Yayınları / İstanbul | 2015 | Sohbet |
Şikesteler | Akıl Fikir Yayınları / İstanbul | 2016 | Şiir |
Şiirler | Akıl Fikir Yayınları / İstanbul | 2016 | Şiir |
Kop Dağından Birinci Orduya | Akıl Fikir Yayınları / İstanbul | 2017 | Roman |
Tilmaç At Hikâyeleri | Akıl Fikir Yayınları / İstanbul | 2018 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | CEMİL SABRİ UZUNÖMEROĞLU | d. 1924 - ö. 17.05.2012 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Orhan Gökdemir | d. 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Özcan Oğuz Yalım | d. 19 Eylül 1931 - ö. 22 Aralık 2011 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İHSANÎ, İhsanî Sırlıoğlu | d. 1934/1935 - ö. 21.04.2009 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | GENDAP HACI KIZI SAİBOVA | d. 1935 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Erdoğan Alkan | d. 10 Haziran 1935 - ö. 20 Haziran 2014 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ZAL HALİL OĞLU CABBARLI | d. 1913 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | MUSTAFA, Mustafa Avşar | d. 10.10.1968 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | MATRİ, Keta | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Nazif F. Akıncı | d. 01 Ocak 1926 - ö. 09 Aralık 1979 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Haldun Aydıngün | d. 19 Ağustos 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Özcan Yurdalan | d. 14 Eylül 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | MİRZA | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | PERİŞÂNÎ, Molla Mehmet | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | KUL KÜÇÜK/KÜÇÜK MEHMET, Mehmet Küçük | d. 1928 - ö. 2009 | Madde Adı | Görüntüle |