Madde Detay

Aydın/Söke'de doğdu. Söke'de Kocagözoğlu İlkokulu'ndan ve Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. Yükseköğrenimini İstanbul Hukuk Fakültesi'nde tamamladıktan (1970) sonra memleketine dönerek burada çiftçilik yaptı. Ressam Saliha Vahide Hanım ile çiftçi M. Şükrü Kocagöz’ün oğludur. Esen adında bir kızı ile Tanıl ve Barış adında iki oğlu vardır.

İlk şiir kitabı olan Bulutlar'ı (1944) on dört yaşında yayımladı. Yurt gerçeklerini ve evrensel sorunları işleyen manzumeleriyle tanınan Kocagöz'ün şiirleri Şairler Yaprağı, Yeditepe ve Türk Dili gibi dergilerde yayımlandı. Ayrıca şiir ve destanları Türk radyolarında yayımlandı; Fransa'da Grenoble radyosunda okundu ve el yazmaları sergisinde sunuldu. 1963'te Türk Edebiyatçılar Birliği adına, Brüksel/Knokke Le Zoute'daki 'yeryüzü ozanları' toplantısına katıldı. 1967'de Uluslararası Paris Akademisi (Haute Académie internationale de Lutèce à Paris) tarafından uluslararası gümüş madalya ödülüne layık görüldü.

Şiirlerinin yanı sıra oyun ve çocuk romanları da yazan Kocagöz, bir süre Türk Dil Kurumu üyeliği görevinde de bulundu. 1981 yılında eşini amansız bir hastalık sonucu kaybetti. Romancı Samim Kocagöz ve hikâyeci Ferzan Gürel’in kardeşi olan Halil Kocagöz, 7 Ağustos 1984 tarihinde Söke'de yaşama veda etti ve Söke'deki aile mezarlığına defnedildi. Ölümünden sonra anısını yaşatmak için, çocukları tarafından 1987'den itibaren adına "Halil Kocagöz Şiir Ödülü" düzenlendi. Bu ödül, şairin anısına 1987-1998 yılları arasında verilen önemli bir şiir ödülüdür (Kurdakul 1973; Necatigil 2016).

Eserlerinde yurt gerçekleri ile birlikte evrensel sorunları da ele alan Halil Kocagöz, şiirlerinde yaşadığı yörenin doğal güzelliklerini canlı bir üslupla dile getirdi. Şairin tüm şiirleri ölümünden sonra Asım Öztürk tarafından Bütün Eserleri: 1 Şiirler (1986) ve Bütün Eserleri: 2 Şiirler (1987) adı altında kitaplaştırıldı. Onun Yaşayanların İçinde (1957) isimli 3 perdelik manzum tiyatrosu ise, hedef kitlesi çocuklar olan bir eserdir. Bu oyun, şairin çocuk edebiyatına olan ilgisini ortaya koyması bakımından önemlidir. Onun çocuk edebiyatı ile olan ilişkisi Millî Eğitim Bakanlığının İlköğretim öğrencileri için hazırladığı 100 Temel Eser (2005) listesi içinde de yer alan Ötleğen Kuşu (1971) ve Ötleğen Kuşu'nun Sonu (1980) adlı eserleriyle önemli bir boyut kazandı. Türk edebiyatının önemli çocuk klasikleri arasında yer alan Ötleğen Kuşu, köyde yaşayan bir çocuğun görmeyi çok istediği ve nesli tükenmekte olan bir ötleğen kuşu ile olan arkadaşlığını konu edinir. Birbirinin devamı niteliğinde olan söz konusu eserlerde hayvan ve doğa sevgisini ön plana çıkaran ve eğitimin önemini vurgulayan yazar, doğup büyüdüğü Ege'nin kıyılarını, dağlarını, ormanlarını, Söke'yi ve buradaki günlük yaşamı şiirlerle süslediği tabiat tasvirleriyle başarılı bir şekilde dile getirdi. Yöreye özgü oyunlar ile gelenek ve göreneklerin de dikkat çekici bir şekilde anlatıldığı eserler, Türk çocuk edebiyatının klasikleri arasında yer alır.

Halil Kocagöz, Türkiye'deki bilim kurgu edebiyatının özgün ve ilk örneklerinden biri olan Uzaya Kaçış romanını 1982'de yazdı. Ancak eser, yazarın ölümünden on beş yıl sonra 1997 yılında Boyut Yayınları tarafından ilk defa yayımlandı. Halil Kocagöz, bu romanıyla Türkçenin bilim kurgu dilinin ilk kurucularından biri olarak kabul edilmektedir. Güneş patlamalarının ve doğa olaylarının dünyayı tehdit ettiği, insanoğlunun dünya kaynaklarını bilinçsizce tükettiği bir dönemde, insanların yeni bir dünya arayışını anlatan roman, bu yönüyle bir çevre bilinci aşılamaktadır. Türk bilim kurgu edebiyatının ilk örneklerinden biri olan eserde, insanoğlu gelecekte yaşamayı hayal ettiği, dünyanın eski günlerine benzeyen bir gezegen inşa etmeyi başarmıştır, ancak güneş patlamalarının sıklaşmasıyla azalan zaman içinde sevdiklerini de yanlarına götürmek için amansız bir mücadeleye girişmişlerdir. Bu yönüyle eser, doğayı tahrip etmenin sebep olacağı zararları anlatması yanında sevgi teması üzerine de kurulmuştur. Roman, bilim kurgu motifleriyle okuyuculara fütüristik bir hikâyeyi, yerel bir anlatımla ve yerel motiflerle ayrıca duru ve sade bir Türkçeyle dile getirmesi açısından önemlidir (Kocagöz 1997; Gültaş 2009).