Emre Kongar

(d. 13 Ekim 1941 / ö. -)
Yazar, akademisyen, gazeteci, bürokrat
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Reşit Emre Kongar İstanbul’da doğar. Öğreniminin ilk iki yılını Balipaşa İlkokulu'nda (Tomanbay, 2008: 906) üçüncü sınıftan itibaren de ilkokul, ortaokul ve liseyi Şişli Terakki Lisesi’nde yatılı olarak tamamlar. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Maliye-İktisat bölümünden 1963’te mezun olur. Michigan Üniversitesi Sosyal Çalışma Yüksekokulu’nda 1966’da yüksek lisans, Hacettepe Üniversitesi’nde 1969’da doktora eğitimini tamamlar. İdarecilik de yaptığı Sosyal Çalışma ve Sosyal Hizmetler bölümüne 1976’da doçent ve 1981’de profesör olarak atanır. Bir taraftan Ankara Üniversitesi’nde Sanat Sosyolojisi dersleri verirken, çeşitli bakanlıklarda komisyon üyeliği ve danışmanlık görevlerinde bulunur. 1983’te üniversitedeki görevinden istifa eder. Akabinde Hürriyet gazetesine danışmanlık yapar, kamuoyu araştırması üzerine bir şirket kurar, müsteşarlık ve vakıf müdürlüğü gibi görevlerde bulunur. 1996’dan sonra yeniden Hacettepe, Yıldız Teknik ve İstanbul üniversitelerinde öğretim üyesi olarak çalışır ve 2000 yılında emekli olur. TRT, NTV, CNN Türk, TELE 1 kanallarına tartışma programı hazırlar, üniversiteler ve çeşitli kurumlarda dersler verir. 1996’dan günümüze değin Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapmaya ve politika üzerine araştıma-denemelerini yayımlamaya devam eder.

Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı sırasında yaptığı kültürel işbirlikleri dolayısıyla 1996’da Federal Almanya, İtalya ve Polonya devletlerinden sırasıyla Üstün Hizmet Madalyası Büyük Liyakat Haçı, Commondatore Madalyası ve Commandor Nişanı ile mükafâtlandırılır. 1998’de Sosyal Bilimler alanında Nokta Dergisi tarafından “Doruktakiler” ve İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden de “Yılın İletişimcisi” ödüllerini alır. Milliyet Gazetesi’nin Abdi İpekçi Barış ve Dostluk, Haldun Taner Öykü ödüllerinde jüri üyesi olarak yer alır. Halen Gazeteciler Cemiyeti Sedat Simavi Sosyal Bilimler ve Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi Sosyal Bilim ödülleri jürisinde görev almaya devam eder.

Emre Kongar, 1950-60 kuşağının toplumbilimlerdeki diğer temsilcileri gibi kendi uzmanlık alanının dışında sanatın dünyadaki ve ülkemizdeki seyriyle yakından ilgilenir (Cemal Süreya, 2010: 65). Milliyet, Milliyet Sanat, Gösteri ve Cumhuriyet’te edebiyat, sanat, kültür ve politika üzerine denemeler yazar. Akademik çalışmaları yanı sıra da roman, hatıra ve biyografi türlerinde eserler kaleme alır.

Emre Kongar’ın deneme ve araştırma eserlerinde Türkiye’nin geçirdiği siyasal, toplumsal ve kültürel değişmeler yakından takip edilir. Yazıları Türkiye’nin siyasi tarihi, ideoloji ve düşünce akımları, devrimler, toplumsal değişme modelleri, modernleşme olgusu, darbeler, üniversitelerin yapı ve sistemleri, kent olgusu, gecekondu kültürü, göç, tüketim alışkanlıkları, küreselleşme, küresel terör, sanat ve edebiyat tartışmaları, sanatsal gelişmeler, kültür sorunsalı, eğitim, Türkçe’nin doğru kullanımı, medyadaki dil yanlışlıkları başlıkları altında toplanabilir. Yazarın toplumsal-kültürel sorunların çözümü noktasında yöntem ve kuramsal alt yapı sunması akademik kimliğinden kaynaklanır. Ayrıca denemelerinde hiciv ve gülmece unsurlarını kullanır.

Hocaefendi’nin Sandukası yazarın roman türünde kaleme aldığı tek eserdir. Otuz üç âdet mektup/rapordan oluşur. Yazar kitabın önsözünde romanın yazılış hikâyesini anlatır. Buna göre 1968’de İstanbul’da tanıdığı bir sahafa gider. Sahafın yazara verdiği d’Abussion de Calevela’nın Osmanlıca el yazması metni de romanı oluşturur. Yazarın söylediklerine göre Calevela Osmanlı İmparatorluğu’nda İngilizler adına casusluk yapan bir İspanyol Yahudisi’dir. Mektupları da yakalanma korkusundan dolayı Raşid adında genç bir medrese öğrencisi ağzından yazar (Kongar, 1991: 7-19). Kongar mektupları günümüz Türkçesine çevirip düzenleyerek yayımlar. Yazarın söylediğine göre mektuplar eksiktir. Tür olarak tarihi romandır.

Ben Müsteşarken, Kızlarıma mektuplar: Yaşamdan Satırbaşları ve Babam, Oğlum, Torunum: 100 Yıllık Öykü anı türünde yazılmıştır. Ben Müsteşarken yazarın Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı döneminde başından geçen ilginç ve komik olayları anlatır. Bürokrasideki tartışmalar, mevkidaşlar arası çekişmeler, kadrolaşma, siyasi ve sosyal gelişmeler yazarın gözünden trajikomik şekilde işlenir. Kızlarıma mektuplar, Kongar’ın yurtdışındaki iki kızına baba duyarlılığıyla yazdığı mektuplardan oluşur. Aşk, sevgi, cinsellik, yaşam, aile, davranış biçimleri ve hayattaki sorunlarla baş etme konularında yazar görüşlerini aktarır. Babam, Oğlum, Torunum’da da yüz yıllık aile öyküsü Türkiye’nin toplumsal dönüşümü içerisinde anlatılır. Eserde hem yazarın oğul, baba ve dede kimliklerinde bakış açısı hem de toplum-ailenin yakından ilişkisi gösterilir.

Kaynakça

Altınkaynak, Hikmet (2007). “Emre Kongar”. Türk Edebiyatında Yazarlar ve Şairler Sözlüğü. İstanbul: Can Sanat Yay. 473-475.

Andaç, Feridun (2009). Herkesten Bir Şey Öğrendim "Emre Kongar Kitabı". İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Cemal Süreya (2010). “Emre Kongar’ın Çocukluk Yılları”. 99 Yüz İzdüşümler-Söz Senaryosu. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 63-65.

Işık, İhsan (2006). “Emre Kongar”. Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C. VI. Ankara: Elvan Yay. 2240-2241.

Necatigil, Behçet (2007). “Emre Kongar”. Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yay. 267-268.

Tomanbay, İlhan (2008). “Emre Kongar”. Türkiye’de Sosyoloji (İsimler-Eserler). der. Özdemir Çağatay. Ankara: Phoenix Yay. 905-942.

Yalçın, Murat (ed.) (2003). “Emre Kongar”. Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 615.

https://www.kongar.org/ [erişim tarihi: 06.02.2018]

http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tomanbay/emrekongarmonogf.htm [erişim tarihi: 07.02.2018]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. BURCU YILMAZ ÇEBİN
Yayın Tarihi: 15.02.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İzmir'de Kentsel AileTürk Sosyal Bilimler Derneği / Ankara1972Araştırma
Sosyal Çalışmaya GirişTürk Sosyal Bilimler Derneği / Ankara1972Araştırma
İmparatorluktan Günümüze Türkiye'nin Toplumsal YapısıCem / İstanbul1976Araştırma
Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye GerçeğiBilgi / Ankara1979Araştırma
Atatürk ve Devrim KuramlarıTürkiye İş Bankası / Ankara1981Araştırma
Cavit Orhan TütengilTürk Dil Kurumu / Ankara1982Biyografi
Kültür ÜzerineÇağdaş / İstanbul1982Deneme
Türk Toplumbilimcileri I-IIRemzi / İstanbul1982Araştırma
Atatürk ÜzerineHil / İstanbul1983Deneme
Demokrasi ve KültürHil / İstanbul1983Deneme
Üniversite ÜzerineHil / İstanbul1984Deneme
Kültür ve İletişimSay / İstanbul1986Deneme
Türkiye Üzerine AraştırmalarRemzi Kitabevi / İstanbul1986Araştırma
Yaşamın AnlamıRemzi Kitabevi / İstanbul1986Deneme
12 Eylül ve SonrasıSay / İstanbul1987Araştırma
Demokrasi İşçinin EmeğidirTürk Harb-İş / Ankara1987Diğer
Hocaefendi'nin SandukasıRemzi Kitabevi / İstanbul1989Roman
İstanbul Halkının Günlük Yaşam Biçimi ve Tüketim Davranışlarıİstanbul Ticaret Odası / İstanbul1990Araştırma
İstanbul Tüketicisinin Perakende Alışveriş Alışkanlıklarıİstanbul Ticaret Odası / İstanbul1991Araştırma
21. Yüzyılda Dünya, Türkiye ve KamuoyuSimavi / İstanbul1992Araştırma
Ben MüsteşarkenRemzi Kitabevi / İstanbul1996Hatıra
Demokrasi ve LaiklikRemzi Kitabevi / İstanbul1997Deneme
Yamyamlara Oy YokRemzi Kitabevi / İstanbul1998Deneme
İstanbul Halkının Yaşam Biçimi ve Sorunlarıİstanbul Ticaret Odası / İstanbul1999Araştırma
Konsantremi BozmaRemzi Kitabevi / İstanbul1999Deneme
28 Şubat ve DemokrasiRemzi Kitabevi / İstanbul2000Deneme
Kızlarıma Mektuplar: Yaşamdan SatırbaşlarıRemzi Kitabevi / İstanbul2000Hatıra
Küresel Terör ve TürkiyeRemzi Kitabevi / İstanbul2001Araştırma
Demokrasi ve VampirlerRemzi Kitabevi / İstanbul2002Deneme
Yozlaşan Medya ve Yozlaşan TürkçeRemzi Kitabevi / İstanbul2003Araştırma
Babam, Oğlum, Torunum : 100 Yıllık ÖyküRemzi Kitabevi / İstanbul2003Hatıra
TrajikomikRemzi Kitabevi / İstanbul2005Mizah
Tarihimizle YüzleşmekRemzi Kitabevi / İstanbul2006Araştırma
Demokrasimizle YüzleşmekRemzi Kitabevi / İstanbul2007Araştırma
İçimizdeki Zalim, Anlamak ve Üstesinden GelmekRemzi Kitabevi / İstanbul2011Araştırma
ABD'nin Siyasal İslam'la DansıRemzi Kitabevi / İstanbul2012Araştırma
Türkiye'yi Sarsan Otuz Gün, Gezi DirenişiCumhuriyet Kitapları / İstanbul2013Araştırma
Yazarlar, Eleştiriler, AnılarRemzi Kitabevi / İstanbul2016Deneme
Demokrasi İçin Manifesto, DirenKırmızı Kedi Yayınevi / İstanbul2017Araştırma
Emre Kongar Seçkisiyle NutukRemzi Kitabevi / İstanbul2018Derleme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Saliha Yadigard. 30 Temmuz 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NAKŞÎ, Ahmed Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SEYYİD, Alaeddin Sünbülîd. 1607 - ö. 1680Doğum YeriGörüntüle
4Egemen Berközd. 13 Nisan 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ESED GEDEBEYLİ, Esed İsrafil Oğlu Guliyevd. 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Aygören Dirimd. 1941 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Deniz Arsland. 1979 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Toprak Işıkd. 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Yankı Yazgand. 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Nusret Karacad. 14 Nisan 1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Şerif Kutludağd. 20 Temmuz 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Aslıhan Tüylüoğlud. 02 Nisan 1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Sadi Yaver Atamand. 23 Nisan 1906 - ö. 10 Aralık 1994Madde AdıGörüntüle
14Hakan Arslanbenzerd. 16 Kasım 1971 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Arif Ayd. 9 Aralık 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle