Mıgırdiç Margosyan

(d. 23 Aralık 1938 / ö. -)
Hikâyeci, Yazar, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Diyarbakır'ın "Gavur Mahallesi" olarak da bilinen Hançepek Mahallesi'nde doğdu. On beş yaşına kadar Diyarbakır'da yaşayan Margosyan; Süleyman Nazif İlkokulu ve Ziya Gökalp Ortaokulunda başladığı eğitimini İstanbul'daki Bezciyan Ortaokulu ve Getronagan Lisesi'nde sürdürdü. Getronagan Ermeni Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi (1965). 1966 yılında Selma Hanım'la evlendi. Üsküdar Surp Haç Tıbrevank Lisesinde felsefe, psikoloji, edebiyat öğretmenliği ve okul müdürlüğü yaptı (1966-72). Daha sonra öğretmenliği bırakarak ticaret hayatına atıldı.

Mıgırdiç Margosyan; Zaven Biberyan, Kirkor Ceyhan, Agop Arslanyan ve Markar Eseyan ile birlikte günümüz Türkçe-Ermeni edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olarak karşımıza çıkar. Ermenice öykülerinin bir bölümü Mer Ayt Goğmerı (Bizim Oralar) adıyla 1984 yılında basılan yazar, Türkçe öykülerini sırasıyla Gavur Mahallesi (1992), Söyle Margos Nerelisen? (1995), Biletimiz İstanbul'a Kesildi (1998) adlı kitaplarında bir araya getirmiştir. Mıgırdiç Margosyan, öykülerinde özellikle 1940'lı, 1950'li yıllarda Diyarbakır'da yaşayan sıradan insanların günlük yaşamlarından renkli kesitler sunmuş,özelikle çocukluğundan mülhem otobiyografik öğeleri sıklıkla işlemiştir. Diyarbakır özleminin belirgin bir şekilde gözlemlendiği bu öykülerde, bölgenin yöresel ağzı ve Ermenice unsurlar belirgindir. Ömer Lekesiz, Margosyan'ın öykü dünyasını şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Margosyan, Ermenilerin 'kavaragan, kraganutyun' dedikleri ve Türkçe 'köy edebiyatı' veya 'taşra edebiyatı' olarak çevrilebilecek bir ekolün son temsilcisi olarak adlandırılagelmiştir. Ancak bu adlandırma son tahlilde hem çok mütevazı hem de eksik bir adlandırmadır. Çünkü onun öyküleri yerel, etnik folklorik değerleri içerdikleri kadar, içerik, biçim olarak Evangelinos Misailidis'in Temâşâ-i Dünya ve Cefâkâr u Cefâkeş (1871-1872; 1988) adlı romanıyla, Ahmet Mithat Efendi'nin Letâif-i Rivayat'taki (1870-1894) hikâyeleriyle, Ahmet Rasim'in İstanbul'un kültürel hayatına ilişkin anlatılarıyla ve Osman Cemal Kaygılı'nın öyküleriyle uyum içindedir. Margosyan'ın öyküleri, köy-taşra edebiyatının marjinalliğini aşıp, Türk ve Batı edebiyatına kısaca modern edebiyata dahil olarak geleneksel edebiyat, halkbilimi ve modern edebiyat üçgenine oturur." (Lekesiz 2006: 152). 2009 yılında yayımlanan Tespih Taneleri ismindeki anı-roman türündeki eseri yanında deneme ve fıkralar da kaleme alan yazar bu yazılarını ise Çengeliğne (1999), Zurna (2009), Kürdan (2009), Kirveme Mektuplar (2011) adıyla kitaplaştırmiş, 2016'da Tanrı'nın Seyir Defteri adlı mitolojik bir esere imza atmıştır.

Mer Ayt Goğmeri (Bizim Oralar) ile 1988 Eliz Kavukçuyan Vakfı Edebiyat Ödülü'nü kazanan sanatçının Gavur Mahallesi eseriı, 2015 yılında Yusuf Kenan Beysülen tarafından beyaz perdeye aktarılarak belgesel film yapıldmıştır. Hâlen İstanbul'da yaşayan yazar, Evrensel gazetesinde köşe yazıları yazmayı sürdürmektedir.

Kaynakça

Emmez, Berivan Can (2012). "Mıgırdiç Margosyan'ın Söyle Margos Nerelisen? Adlı Eserinde Diyarbakır ve Öteki Kimliği". Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, C. 1, S. 1, ss. 145-157.

Kurdakul, Şükran (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. 5. Baskı. s. 445. İstanbul: İnkılâp Yay.

Lekesiz, Ömer (2006). "Mıgırdiç Margosyan'ın Öyküleri". Kuramdan Yoruma Öykü Yazıları içinde. ss. 152-162. İstanbul: Selis Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 3. Baskı, C.2. ss. 689-690. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 23.05.2019
Güncelleme Tarihi: 21.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mer Ayt GoğmeriMurat Ofset / İstanbul1984Hikâye
Gavur MahallesiBebekus'un Kitapları Yay. / İstanbul1992Hikâye
Söyle Margos Nerelisen?Aras Yay. / İstanbul1995Hikâye
Biletimiz İstanbul'a KesildiAras Yay. / İstanbul1998Hikâye
Çengeliiğne : Evrensel YazılarıBelge Yay. / İstanbul1999Deneme
Tespih TaneleriAras Yay / İstanbul2009Roman
Zurna: Agos YazılarıAras Yay. / İstanbul2009Deneme
Kürdan: Yeni Yüzyıl ve Yeni Gündem YazılarıAras Yay. / İstanbul2009Deneme
Kirveme MektuplarAras Yay. / İstanbul2011Deneme
Tanrı'nın Seyir DefteriAras Yay. / İstanbul2016Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Vâlî, Hasan Ağad. 1688 ? - ö. 1738-9Doğum YeriGörüntüle
2Abdullah Aren Çelikd. 17 Temmuz 1978 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MUHİB, Diyarbakırlıd. 1812 - ö. 1842Doğum YeriGörüntüle
4FİGANÎ, Faik Yılmazd. 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ZEYNEL, Zeynel Çetind. 1938 - ö. 1967Doğum YılıGörüntüle
6H. Hüsrev Hatemid. 12 Aralık 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Ergüvend. 27 Eylül 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Zekai Eryalazd. 1921 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ayhan Bilgind. 01 Ocak 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Hasan Özkılıçd. 12 Mayıs 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Hakkı İnançd. 08 Mayıs 1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Nuri Kahramand. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle