Madde Detay

Asıl adı Medine Kayapınar olan âşık, şiirlerinde Medine mahlasını kullanır. 1935'te Sivas'ın Gürün ilçesine bağlı Yazyurdu nahiyesinde dünyaya gelmiştir. Babası Ömer Kişilerden Arif, annesinin adı Seher Salt'tır. Anne tarafından soyu Çerkezlere dayanır. Gürün ve çevresinde meşhur olan Mıstığın oğlu Ömer namıyla bilinen ve adına ağıtlar yakılan Ömer, amcasıdır. Babası Arif, aynı zamanda köyün muhtarıdır. Babasının muhtar olması dolayısıyla ailesi, köyde diğer ailelere nispeten daha iyi koşullara sahiptir. Medine'nin çocukluğu da ekonomik anlamda çok da kötü olmayan şartlar içerisinde geçer. İlkokul çağına geldiğinde ailesi Medine'yi okula göndermek istemez. Nahiye ilkokulunun müdürünün baskıları sonucu Arif Bey, Medine'yi ilkokula yazdırır. Çok başarılı bir öğrenci olur. İlk şiir yazma denemelerini de ilkokul çağlarında gerçekleştirir. Derslerindeki başarılarıyla öğretmenlerinin de dikkatini çekmeyi başaran Medine için öğretmeni Hamit Domaniç, babasına Medine'yi muhakkak okutmasını tembihler. Ne var ki Medine, ilkokuldan sonra okula gidemez ve evde annesinin ev işlerine yardım etmeye başlar. Medine, doğduğunda halasının oğlu Süleyman Kayapınar ile beşik kertmesi yapılmıştır. Nitekim on sekiz yaşına geldiğinde beşik kertmesi Süleyman Bey ile dünya evine girer. Her ne kadar Medine ve annesi bu evliliği istemese de töre gereği evlilik gerçekleşir. Medine de yeni hayatına razı olmak zorunda kalır. Gelin gittiği ev, halasının evidir. Uzunca bir müddet kocasıyla birlikte halası (kaynanası)nın yanında kalır. Medine Hanım, söz konusu yılların çok zorlu ve çetin olduğunu söyler. Zira kaldıkları evde yirmiden fazla kişi yaşamaktadır. Üç elti birliktedirler. Bu kişilerin çoğu işiyle evin gelinlerinden olan Medine ilgilenmek zorundadır. Eşi Süleyman Bey, Gürün-Sivas arasında yolcu taşımacılığı işine girer. Otuz yıldan fazla bu işle uğraşır ve emekli olur. Medine'nin on çocuğu dünyaya gelir. Bunların dört tanesi henüz çocukken vefat eder. Dört çocuğunu kaybetmek, Medine Hanım için oldukça sarsıcı olur. Bir müddet sonra Süleyman Bey, eşi Medine Hanım'ı da alır ve ayrı eve çıkar. O günden sonra nispeten daha rahat bir hayata kavuşurlar. Bütün çocuklarını evlendiren Medine Kayapınar, hâlen Gürün'ün Karatepe mahallesinde ikamet etmektedir (Öz 2002: 104; Kaya 2009: 67; www.youtube.com).

Medine Kayapınar'ın halk şiirine ve âşıklığa yönelmesinde iki önemli unsur etkili olmuştur. Birincisi, genelde Gürün'de özelde ise sülalesinde bulunan âşıklık istidadıdır. Söz gelimi Gürün ve çevresinde oldukça meşhur olan Ömer'in Ağıdı'nı Medine'nin halası yakmıştır. İkincisi ve daha önemlisi ise Medine'nin henüz çocukken şahit olmaya başladığı yakınlarının vefatlarıdır. Medine ilkokula başlamadan önce kendisinden sonra dünyaya gelen beş erkek kardeşi bir iki yaşlarında iken vefat eder. İlkokul yıllarında şiirle ilgilenmeye başlayan Medine'nin o yıllarda kaleme aldığı şiir denemeleri bile ağıt niteliğindedir. Evlendikten sonra vefat eden iki oğlu ve iki kızı da Medine'deki âşıklık yeteneğinin iyice ortaya çıkmasına vesile olur. Çocuklarının ardından yaktığı ağıtlar, ondaki şâirliği ilerletir. Sonraki yıllarda şiir tekniğiyle ilgili yaptığı okumalar neticesinde teknik açıdan da oldukça başarılı şiirler üretir. Şiirlerinin çoğunu irticalen söyleyip kaleme almadığı için pek çok şiirinin unutulup kaybolduğunu dile getirir. Mahlas olarak adını kullanmayı tercih eden Medine'nin klasik anlamda herhangi bir ustası yoktur. Saz da çalamayan âşık, özellikle kadın olması sebebiyle geleneğin icra edildiği ortamlarda pek bulunamamıştır (Tektaş 2002: 8; Öz 2002: 104; Kaya 2009: 67).

Medine Kayapınar'ın şiirlerinin konu kadrosu geniş olmakla birlikte en çok dert ve acı konulu şiirler üretmiştir. Bunda yaşadığı türlü sıkıntıların etkisi büyüktür. Dert konulu şiirlerinin dışında Gürün'ü işlediği, sevgiyi ele aldığı şiirleri de mevcuttur. Bu bağlamda dertlenme, kullandığı nazım türleri içinde en baskın olanıdır. Dertlenmeyi ağıt takip etmektedir. Kadın olmasına ve geleneğin icra edildiği ortamlara pek girememesine rağmen şiir tekniği konusunda oldukça başarılı olduğu söylenebilir. Kullandığı nazım biriminin dörtlük; tercih ettiği ölçünün ise hece ölçüsü olduğu görülmektedir. Tek ayaklı şiirlerinden ziyade döner ayaklı şiirler üretmiştir. Bu da onun şiirlerini oluştururken kolaycılığa kaçmadığı şeklinde yorumlanabilir. Koşma ve semai en çok başvurduğu nazım şekilleridir.

Sivas'ın yetiştirdiği önemli kadın âşıklardan olan Medine Kayapınar ile ilgili bugüne kadar müstakil herhangi bir kitap çalışması yapılmamıştır. 2016 yılında TRT tarafından çekilen "Ömür Dediğin" isimli belgesel formatlı programa eşiyle birlikte katılmıştır. 15 dakika kadar süren programda Medine ve eşinin kısa hayat hikâyesi verilmektedir (www.youtube.com).