Madde Detay
Meliha Avni Sözen
(d. 1905 / ö. 29 Mart 1993)
Yazar, Hatip, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Meliha Avni Sözen Musagil'dir. Tüccar Hüseyin Avni Bey'in kızı olarak Ordu'da doğdu. Çocukluğunun ilk yılları Ordu'da geçen Meliha Avni Sözen, ailesiyle birlikte İstanbul'a taşındı; Çamlıca Kız Ortaokulu'nu (Çamlıca Kız Lisesi) ve Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'ni bitirdi. Öğrenciyken yaptığı konuşmalarla dikkat çeken Meliha Avni’yi Florya Köşküne çağırarak dinleyen Atatürk onu çağdaş Türk kadınları için örnek gösterdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ni bitirdikten sonra, Kadıköy Ortaokulu'nda ve İnönü Kız Lisesi'nde İngilizce öğretmenliği yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi ve Halkevi içerisinde de görevler üstlendi, 1944’te Şişli Halkevi Reisliğine getirildi. İstanbul Halkevi Neşriyat ve Köycülük başkanlıkları görevlerini üstlendi. Kızılay’da ve Türk Hava Kurumu'nda çalıştı. Üsküdar Kız Koleji'nin idare heyeti başkanlığını ve müdürlüğünü yaptı.
Meliha Avni öğrenciliği sırasında Son Posta gazetesinde yazılar yazmaya başladı, daha sonra yazılarıyla İstiklâl gazetesinin yazar kadrosu içerisinde yer aldı. Basılı ilk edebî eseri olan Bir Gecenin Sabahı adlı romanını 1933 yılında neşretti. Mehmet Behçet Yazar, bu romanı "bizde 'avantür' romanı nevi için muvaffak bir tecrübe" kabul eder. (Yazar 1940: 15) Gazeteciliğinin ve edebiyat çalışmalarının yanı sıra daha çok iyi bir hatip olarak tanındı. Söylevlerini Bir Ses adlı bir kitapta toplamıştır. "146 sayfalık kitap yazarın Atatürkçülüğünü, millî duygularını, heyecanlarını ve hitabetteki eşsiz yeteneğini çok iyi yansıtmıştır." (Tanju 1982: 48) Anam (1970) ve Devrimden Evvel, Devrimden Sonra Köy adlı üç piyese imza atmıştır. "Hatipliği ana mesleği olarak gören Sözen, iyi eğitim almış, varlıklı ve Millî Mücadeleye katkı sağlayan bir aileden gelmiştir. Hakkında çok fazla çalışma olmamakla birlikte, 1905’ten 1993’e kadar süren hayatının her aşamasında yaptıkları ile gerek basında, gerekse çeşitli dergilerde hep isminden bahsedilmiştir." (Bolat 2014: 174)
Kaynakça
Bolat, Belgün Selman (Güz-2014). "Hep Hatırlanmak İsteyen Cumhuriyet'in İlk Kadın Hatibi: Meliha Avni Sözen". Karadeniz Araştırmaları. S. 43. 151-174.
http://www.fasev.org/meliha-avni-sozen/ [erişim tarihi: 28 Mayıs 2018]
Tanju, Halûk Cemil (1982). Meliha Avni Sözen. İstanbul: Servetifünun Matbaası.
Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi C II (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yay. 928-929.
Yazar, Mehmet Behçet (12.3.1940). "Meliha Avni Sözen". Yedigün. C. 15. S. 366. 15.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 04.07.2018Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Yayın Tarihi: 04.07.2018Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Bir Gecenin Sabahı | Cihan Kitaphanesi / İstanbul | 1933 | Roman |
| Bir Ses | - / İstanbul | 1936 | Röportaj |
| 1939 Anadolu Zelzelesi | Eminönü Halkevi Yay. / İstanbul | 1940 | Derleme |
| Mehmetçiğin Anası | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1943 | Tiyatro |
| Anam | - / - | 1970 | Tiyatro |
| Devrimden Evvel, Devrimden Sonra Köy: Köy Piyesi | - / - | - | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Reha Mağden | d. 13 Nisan 1955 - ö. 25 Temmuz 2006 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | Enver Topaloğlu | d. 26 Şubat 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Şinasi Tepe | d. 14 Ekim 1961 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Selâhattin Batu | d. 25 Aralık 1905 - ö. 24 Mayıs 1973 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Tevfik Celal Orhan | d. 1905 - ö. 26 Ağustos 1981 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | AZMİ, Abdullah Yamanoğlu | d. 1905 - ö. 20.10.1949 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Berna Moran | d. 23 Ocak 1921 - ö. 31 Ocak 1993 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Behçet Aysan | d. 28 Temmuz 1949 - ö. 02 Temmuz 1993 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | DEVRANİ, Hasan Tutal | d. 1928 - ö. 20.02.1993 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Enise Kantemir | d. 1920 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Yunus Emre Özsaray | d. 03 Nisan 1983 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Hakan Güzeldere | d. 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Hikmet Afif Mapolar | d. 19 Mayıs 1919 - ö. 5 Mart 1989 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Piraye Şengel | d. 31 Ocak 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Mevlüt Ceylan | d. 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | AVNÎ, Ahmed Avnî Çelebi | d. ? - ö. 1671-72 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Avni Özgürel | d. 1 Ocak 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Avni Givda | d. 1909 - ö. 1987 | Madde Adı | Görüntüle |